Olga Lipińska

Olga Lipińska (2008)
Data i miejsce urodzenia	6 kwietnia 1939 Piotrków
Zawód, zajęcie	reżyserka scenarzystka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Olga Lipińska (ur. 6 kwietnia 1939 w Piotrkowie^[1]) – polska reżyserka i scenarzystka teatralna i telewizyjna, satyryczka.

W latach 1955–2005 zatrudniona w Telewizji Polskiej. Autorka Studenckiego Teatru Satyryków (STS), którego była reżyserką w latach 1957–1964. Reżyserka Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu (w latach 1968–1976) i Festiwalu Artystycznego Młodzieży Akademickiej w Świnoujściu (1972–1974), ale też szeregu inscenizacji w Teatrze Telewizji i kabaretów telewizyjnych: Głupia sprawa (1968–1970), Gallux Show (1970–1974), Właśnie leci kabarecik (1975–1977), Kurtyna w górę (1977–1981) i Kabaret Olgi Lipińskiej (1990–2005), których była także scenarzystką^[2][3]. Za działalność kabaretowo-telewizyjną otrzymała nagrody: Złoty Ekran (1968) i – trzykrotnie – Wiktora (1992, 1993, 1999).

Urodziła się w Piotrkowie, ale w tym mieście spędziła zaledwie kilka miesięcy^[1]. Ukończyła żeńskie XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie na Saskiej Kępie w Warszawie^[4][5] i Wydział Reżyserii PWST w Warszawie (1964). Studiowała także historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, jednak nie ukończyła tych studiów^[6]. W trakcie studiów na PWST była aktorką i reżyserką Studenckiego Teatru Satyryków, w którym zaczynała działalność jako asystentka reżysera Jerzego Markuszewskiego^[7].

W latach 1977–1990 była dyrektorką Teatru Komedia w Warszawie. W międzyczasie wyreżyserowała także kilkadziesiąt spektakli Teatru Telewizji, takie jak m.in.: Damy i huzary (1973), Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna (1985), Gwałtu, co się dzieje! (1992), Zemsta (1994), Baryłeczka (1995), Ja się nie boję braci Rojek (2003) oraz Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale (2007).

Stworzyła także kabarety dla Telewizji Polskiej: Głupia sprawa (10 spektakli, 1968–1970), Gallux Show (10 spektakli, 1970–1974), Właśnie leci kabarecik (10 spektakli, 1975–1977), Kurtyna w górę (18 spektakli, 1977–1981) oraz Kabaret Olgi Lipińskiej.

W latach 1990–1992 prowadziła w TVP1 autorski talk-show pt. Piosenki z Kabaretu Olgi Lipińskiej, do którego zapraszała znane postaci związane z polską kulturą i sztuką. Wiosną 2006 była jurorką w programie Polsatu Show!Time.

Według prasy podziemnej na początku lat 80. miała brać udział w przełamywaniu bojkotu telewizji przez aktorów, jednak wielokrotnie zaprzeczała zarzutom i wyjaśniała, że początkowo ją także dotknął środowiskowy ostracyzm, gdy po wprowadzeniu stanu wojennego telewizja nadała premierę jej spektaklu Balladyna, a następnie emitowała kolejne odcinki autorskiego kabaretu artystki. W przypadku Balladyny była to jednak premiera materiału zrealizowanego przed wprowadzeniem stanu wojennego, a w przypadku kabaretów – powtórki programów archiwalnych. Podobnie jak inni pracownicy TVP, nie była wpuszczana do zmilitaryzowanego budynku telewizji do wiosny 1982^[8].

W 1992 zaangażowała się w inicjatywę Zbigniewa Bujaka na rzecz przeprowadzenia referendum w sprawie ustawy antyaborcyjnej, dziesięć lat później wraz z setką innych kobiet podpisała list domagający się od Parlamentu Europejskiego wpłynięcia na rząd polski, by zliberalizował prawo aborcyjne.

Krytyczna w stosunku do prezydentury Lecha Wałęsy, w wyborach prezydenckich 1995 udzieliła poparcia kandydatowi Unii Wolności Jackowi Kuroniowi. Była członkinią komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich w Polsce 2005, a w wyborach 2000 wspierała Aleksandra Kwaśniewskiego^[9][10].

Podpisywała kilkakrotnie listy otwarte w różnych sprawach politycznych. W 2003 zaangażowała się na rzecz przyjęcia przez Irlandczyków traktatu nicejskiego (2001) oraz sprzeciwiała się umieszczeniu tzw. Invocatio Dei w preambule konstytucji europejskiej. W 2005 wraz z innymi przedstawicielkami życia publicznego broniła Małgorzaty Niezabitowskiej przed oskarżeniami Krzysztofa Wyszkowskiego i dziennika „Rzeczpospolita” o współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa.

Przez kilkanaście lat regularnie publikowała swoje felietony w „Twoim Stylu”, które złożyły się na wydaną w 2005 książkę pt. Mój pamiętnik potoczny. W 2009 ukazał się kolejny zbiór felietonów – Co by tu jeszcze..., a w 2013 – Jeszcze słychać śmiech..., zbiór jej felietonów z lat 2009–2013^[11]. W końcowym felietonie zadeklarowała zaniechanie dalszej twórczości publicystycznej z powodu narastającego pesymizmu, wywołanego stopniowym obniżaniem się poziomu intelektualnego w społeczeństwie, zwłaszcza u młodego pokolenia^[12].

Jej mężem był zmarły w 1996 dziennikarz radiowy Andrzej Wiktor Piotrowski^[13][14]. Jest bezdzietna z wyboru^[15]. Miała siostrę Barbarę^[16][17].

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)^[18]
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury
• „Złoty Ekran” za rok 1967 za reżyserię cyklicznych programów rozrywkowych (1968)
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za cykl telewizyjnych programów rozrywkowych Właśnie leci kabarecik (1977)
• Nagroda Zespołowa na II Festiwalu Filmów i Widowisk Telewizyjnych w Olsztynie za realizację widowiska teatralnego Skiz (1978)
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za reżyserię spektaklu Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna (1987)
• Wiktor – trzykrotnie (1992, 1993 i 1999)
• Honorowa Odznaka ZAiKS-u z okazji 75-lecia Stowarzyszenia
• Super Wiktor (1995)
• Złoty Laur „Przekroju” (na 50-lecie pisma) za piosenkę „Urzędnicy Pana B.”
• Kowadło – nagroda przyznawana przez Stowarzyszenie „Kuźnica” (1997)
• Nagroda Specjalna na II Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku dla programu Kabaret Olgi Lipińskiej (2001)
• Nagroda na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku dla Kabaretu Olgi Lipińskiej w kategorii „najdowcipniejszy program rozrywkowy” (ex aequo z HBO na stojaka w reż. Janusza Zaorskiego) (2003)
• Złoty Miedziak na XII Polkowickich Dniach Teatru w Polkowicach w kategorii „najlepsza reżyseria” – za spektakl Pułapka na myszy z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, „w którym po mistrzowsku połączyła cechy opowieści kryminalnej z humorem najwyższych lotów” (2010).

• Olga Lipińska w bazie filmpolski.pl
• Olga Lipińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-10] .

• Cykl "Olga Lipińska zaprasza" (rozmowa z Tomaszem Raczkiem)