Płonia (rzeka)

Płonia
	; Rzeka Płonia w okolicy wsi Niepołcko
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
	Rzeka
Długość	72,6 km
Powierzchnia zlewni	1171,2 km²
	Źródło
Miejsce	na płd. od Barlinka
Wysokość	48 m n.p.m.
Współrzędne	52°59′26″N 15°14′18″E/52,990556 15,238333
	Ujście
Recypient	jez. Dąbie
Miejsce	Szczecin (osiedle Dąbie)
Wysokość	1 m n.p.m.
Współrzędne	53°24′08″N 14°39′22″E/53,402222 14,656111
	Położenie na mapie Polski źródło ujście
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego źródło ujście
	Multimedia w Wikimedia Commons

Płonia (niem. Plöne) – rzeka w północno-zachodniej Polsce o długości 72,6 km; powierzchnia dorzecza wynosi 1171,2 km²^[1]. Źródła na wysokości ok. 48 m n.p.m. na Pojezierzu Myśliborskim, uchodzi do jeziora Dąbie na wysokości 1 m n.p.m. Średni spadek 0,6‰, średni przepływ przy ujściu 4,5 m³/s. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu rzeki wynosi ok. 1,5 m^[2].

Przebieg

Źródło rzeki znajduje się na południowy wschód od Barlinka w Barlinecko-Gorzowskim Parku Krajobrazowym. Kilka kilometrów na północ, przy północnej granicy Parku, wyznacza fragment granic między powiatami, najpierw myśliborskim i choszczeńskim, następnie pyrzyckim i stargardzkim. W okolicach Warszyna odbiera wody jedynego znaczącego w górnym biegu dopływu – strugi Strzelicy (źródła w okolicach Jagowa). Dalej przepływa przez jezioro Płoń na Równinie Pyrzycko-Stargardzkiej, od którego bieg Płoni o długości 5 km do jeziora Miedwie jest uregulowany i nazwany Kanałem Płońskim. W okolicach wsi Okunica krzyżuje się z torami nieczynnej linii kolejowej Stargard – Pyrzyce i przyjmuje od lewego brzegu wody Kanału Młyńskiego, a 3,5 km dalej przepływa przez jezioro Miedwie. Na południe od wsi Żelewo (gmina Stare Czarnowo) znajduje się ujęcie wody pitnej dla Szczecina. Nieopodal przepływa przez jeziora Żelewko i Płonno oraz wieś Kołbacz (jeziora Miedwie, Żelewko, Płonno oraz pobliskie jezioro Będogoszcz tworzyły niegdyś jedno wielkie jezioro – po zmeliorowaniu doliny Płoni poziom wód obniżył się, odsłaniając znaczną część dna jeziora, które skutkiem tego uległo „rozdrobnieniu”). 2 km na północ wpływa w granice administracyjne Szczecina, tworząc na osiedlu Jezierzyce dwa stawy: Cysterski i Klasztorny. Następnie wyznacza część granicy miasta (ok. 3,5 km), przepływa przez osiedle o tej samej nazwie i las stanowiący część Puszczy Goleniowskiej, w granicach miasta zwany Parkiem Leśnym Dąbie. Na terenie Szczecina rzeka przepływa przez dwa zespoły przyrodniczo-krajobrazowe w otulinie Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” – „Jezierzyce” i „Park Leśny w Strudze”. Po minięciu drogi krajowej nr 3 płynie na północ od torów linii kolejowej Szczecin – Stargard i krzyżuje się z torami w kierunku Goleniowa w okolicach stacji Szczecin Dąbie. Kolejno przepływa przez centrum osiedla i wpada do jeziora Dąbie. Przy ul. Przybrzeżnej niedaleko ujścia znajduje się port rybacki.

Szlak kajakowy

Na całej długości jest dostępna dla kajaków^[3]. Początkowy odcinek miejscami trudny o bystrym nurcie i przeszkodach terenowych. Najwygodniejszy odcinek od jeziora Miedwie do Dąbia, choć po drodze kilka pozostałości elektrowni wodnych i progi wodne, a na jeziorze boczny wiatr i fala.

Fauna

W dolnym biegu (poniżej jeziora Miedwie) dość atrakcyjna także dla wędkarzy, z liczną niegdyś populacją szczupaka, klenia, jazia, węgorza i białorybu. Z rzadszych gatunków ryb spotyka się wciąż w Płoni suma i objętą całkowitą ochroną gatunkową kozę (niegdyś bardzo liczna, obecnie w zaniku – prawdopodobnie na skutek zamulania i zarastania koryta rzeki). W ostatnich latach, prawdopodobnie dzięki zarybieniom, pojawił się w dolnym biegu nieliczny pstrąg potokowy (według informacji pozyskanych od lokalnych mieszkańców i starszych wędkarzy, autochtoniczny tj. nie pochodzący z zarybień pstrąg występował w Płoni prawdopodobnie aż do roku 1968 – kiedy miało miejsce zatrucie, po którym populacja pstrąga już się nie odrodziła) oraz troć wędrowna^[4].

Hydronimia

Nazwę Płonia wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę rzeki – Plöne^[5].

Zobacz też

Przypisy

↑ Rzeki. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006-2007. Szczecin: WIOŚ Szczecin, 2008-12-30, s. 56.
↑ Mileska Maria Irena (red.): Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, wyd. II zmienione, wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992, ISBN 83-01-09822-8; (to źródło podaje długość rzeki równą 74,3 km, a jej powierzchnię dorzecza – 1101 km²)
↑ stettinum.pl: Płonia czyli kajakiem z Barlinka do Szczecina. [dostęp 2010-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-07)].
↑ Księga Puszczy Bukowej, Tom 1: Środowisko przyrodnicze, Pr. zbior. pod red. G.Domian i K. Ziarnka, RDOŚ Szczecin 2010
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 8)

[wios08-1] Rzeki. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006-2007. Szczecin: WIOŚ Szczecin, 2008-12-30, s. 56.

[2] Mileska Maria Irena (red.): Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, wyd. II zmienione, wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992, ISBN 83-01-09822-8; (to źródło podaje długość rzeki równą 74,3 km, a jej powierzchnię dorzecza – 1101 km²)

[3] stettinum.pl: Płonia czyli kajakiem z Barlinka do Szczecina. [dostęp 2010-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-07)].

[4] Księga Puszczy Bukowej, Tom 1: Środowisko przyrodnicze, Pr. zbior. pod red. G.Domian i K. Ziarnka, RDOŚ Szczecin 2010

[5] Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 8)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]