Palmiro Togliatti

Palmiro Togliatti
Data i miejsce urodzenia	26 marca 1893 ; Genua, Królestwo Włoch
Data i miejsce śmierci	21 sierpnia 1964 ; Jałta, Ukraińska SRR, ZSRR
Przynależność polityczna	Włoska Partia Komunistyczna
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Palmiro Togliatti, pseudonim Ercoli, (ur. 26 marca 1893 w Genui, zm. 21 sierpnia 1964 w Jałcie) – włoski polityk i antyfaszysta, przywódca włoskich komunistów.

Życiorys

Działalność polityczną rozpoczął przed I wojną światową, we Włoskiej Partii Socjalistycznej (wstąpił do niej w 1914^[1]), po wojnie skupionej wokół turyńskiej gazety „L’Ordine Nuovo”, Antonio Gramsciego. Był współzałożycielem Włoskiej Partii Komunistycznej (1921^[1]), a po uwięzieniu Gramsciego przez faszystowski rząd Benito Mussoliniego pozostał aż do śmierci jej przywódcą. W latach 30. pozostawał na wygnaniu.

Powrócił do Włoch w 1944. Pod jego kierunkiem partia dokonała zwrotu ku demokratycznym metodom walki politycznej i zrezygnowała z metod rewolucyjnych. Togliatti był ministrem bez teki w rządzie Pietra Badoglia i wicepremierem rządu Alcide De Gasperiego. Przeciwstawiając się dominującym we Włoskiej Partii Komunistycznej trendom poparł wpisanie traktatów laterańskich do konstytucji włoskiej. WPK stała się drugą co do znaczenia partią polityczną Włoch i największą nierządzącą partią komunistyczną w Europie. Mimo braku władzy w państwie, zdobyła ją w wielu wyborach regionalnych.

15 lipca 1948 r. miał miejsce nieudany zamach na jego życie (Togliatti został trafiony trzema pociskami), co spowodowało falę strajków w całym kraju. W 1956 poparł radziecką interwencję na Węgrzech^[2].

Jako filozof marksistowski Togliatti koncentrował się przede wszystkim na zagadnieniach praktyczno-politycznych, w sferze zagadnień teoretycznych był przede wszystkim kontynuatorem Gramsciego. W języku polskim ukazały się m.in. książka Włoska partia komunistyczna (Warszawa 1961), esej O właściwym pojmowaniu myśli Labrioli (w: Antonio Labriola, Szkice o materialistycznym pojmowaniu dziejów, Warszawa 1961), esej Aktualne znaczenie myśli i działalności Gramsciego (w: Antonio Gramsci, Pisma wybrane, t. I, Warszawa 1961).

Zmarł na udar mózgu. Przebywał na Krymie w sanatorium^[1].

Po śmierci Togliattiego jego nazwiskiem nazwano radzieckie miasto Stawropol nad Wołgą, gdzie kilka lat później rozpoczęto budowę wielkiej fabryki samochodów Żyguli, początkowo na licencji firmy Fiat.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 414.
↑ János Tischler. Skazani na klęskę?. „Tygodnik Powszechny”. Historia w tygodniku 7/2006. 44, 2006. [dostęp 2022-05-14].

[:0-1] S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 414.

[tp-2] János Tischler. Skazani na klęskę?. „Tygodnik Powszechny”. Historia w tygodniku 7/2006. 44, 2006. [dostęp 2022-05-14].

[1]

[2]