Peter Hacks

Peter Hacks
	; Peter Hacks (1976)
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1928 ; Wrocław
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 2003 ; Groß Machnow
Narodowość	niemiecka
Język	niemiecki
Dziedzina sztuki	literatura
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Peter Hacks (ur. 21 marca 1928 we Wrocławiu; zm. 28 sierpnia 2003 koło Groß Machnow w gminie Rangsdorf) – niemiecki dramaturg, poeta, prozaik i eseista.

Życiorys

Był synem lewicowego adokata wrocławskiego. Lata powojenne spędził w zachodniej części Niemiec, maturę zdał w Wuppertalu, później mieszkał w Dachau, a następnie w Monachium, gdzie studiował na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana i w 1951 obronił doktorat^[1].

Po okresie współpracy z zachodnioniemieckimi teatrami i radiem, w 1955 przeprowadził się na stałe do NRD wraz z żoną, pisarką i tłumaczką Anną Elisabeth Wiede, razem z którą od 1960 pod wspólnym pseudonimem Saul O’Hara pisał komedie wystawiane z powodzeniem na scenach RFN^[2]. W latach 1955–1963 był kierownikiem literackim Deutsches Theater we wschodnim Berlinie^[1].

W 1981 został laureatem Nagrody Heinricha Manna^[3].

Dzieła (wybór)

Liryka

Die Gedichte (1988, poszerzone w 2000 r.)
Der Flohmarkt, Berlin, 1964
Lieder, Briefe und Gedichte, Berlin, 1974
Lieder zu Stücken, Berlin 1967 (poszerzone w 1978 r.)
Die Sonne, Ravensburg, 1974
Historien und Romanzen, Berlin, 1985
Tamerlan in Berlin. Gedichte aus der DDR, 2002
100 Gedichte, 2004

Dramat

Wczesne sztuki

„Das Volksbuch vom Herzog Ernst” (1953)
„Eröffnung des indischen Zeitaltes” (1954)
„Die Schlacht bei Lobositz” (1955)
„Der Müller von Sanssouci” (1957)
„Die Kindermörderin” (1957)

Dramaty

„Die Sorgen und die Macht”, (1959 - 1962: insgesamt drei Fassungen)
„Moritz Tassow” (1961, UA 1965, Volksbühne Berlin, Regie: Benno Besson, Bühne: Fritz Cremer)
„Der Frieden” (1962)
„Polly” (1963)
„Die schöne Helena” (1964)
„Margarete in Aix” (1966)
„Amphitryon” (1967)
„Noch einen Löffel Gift, Liebling?” (Libretto für Siegfried Matthus, 1967)
„Prexaspes” (1968)
„Omphale” (Drama und Libretto für Siegfried Matthus, 1969)
„Columbus oder: Die Weltidee zu Schiffe” (1970, 2. Fassung der „Eröffnung des indischen Zeitaltes”)
„Numa” (1971, eine zweite Fassung: 2002)
„Adam und Eva” (1972)
„Die Vögel” (Libretto, 1973)
„Das Jahrmarktsfest zu Plundersweilen” (1973)
„Ein Gespräch im Hause Stein” (1974)
„Rosie träumt” (1974)
„Die Fische” (1975)
„Senecas Tod” (1977)
„Armer Ritter” (Märchendrama, 1977)
„Pandora” (1979)
„Musen” (Vier Szenen, 1979)
„Die Binsen” (1981)
„Die Kinder” (Märchendrama, 1981, UA 1985, Theater Greifswald R.: Manfred Dietrich)
„Barby” (1982, nach „Er ist wieder da” von Rudi Strahl, UA Halle 1987 R.: Sodann)
„Maries Baby” (Märchendrama, 1982)
„Da Capo” (Libretto, 1982)
„Fredegunde” (1984)
„Jona” (1986)

Późniejsze sztuki

„Fafner, die Bisam-Maus” (1991)
„Der Geldgott” (1991, UA 1993, Theater Greifswald, Regie: Manfred Dietrich)
„Der Maler des Königs” (1991)
„Die Höflichkeit des Genies” (Dramolett, 1992)
„Genovefa” (1993, UA 1995 Städt. Theater Chemnitz)
„Orpheus in der Unterwelt” (Libretto und Operett für Schauspieler, 1995)
„Bojarenschlacht” (1996)
„Tatarenschlacht” (1996, UA 2005, Theater Erlangen)
„Der falsche Zar” (1996)
„Der Bischof von China” (1998)
„Der Parteitag” (Dramolett, 2003)
„Phraates” (Dramolett, 2003)
„Berliner Novelle” (Dramolett, 2003)

Epika

Opowiadania

„Ekbal, oder Eine Theaterreise nach Babylon” (1961)
„Der Schuhu und die fliegende Prinzessin” (1963)
„Geschichte einer Oper” (1972)
„Magister Knauerhase” (1982)
„Die Gräfin Pappel” (1992)

Bajki

„Das Windloch” (1955)
„Das Turmverlies” (1961)
„Onkel Mo” (1981)
„Kinderkurzweil” (Sammlung aller Märchen, 1981 und (erweitert) 2003)

Powieści dla dzieci

„Liebkind im Vogelnest” (1984)
„Prinz Telemach und sein Lehrer Mentor” (1993)

Eseje

Zbiory eseistyczne

Peter Hacks: Die Maßgaben der Kunst. Gesammelte Aufsätze, Berlin, 1977 (erweitert 1996 und 2003)
Peter Hacks: Am Ende verstehen się es. Politische Schriften 1988 - 2003, André Thiele (Hrsg.), Berlin: Eulenspiegel 2005.

Krótsze eseje

Über den Stil in Thomas Manns „Lotte in Weimar” (1949)
Das Theaterstück des Biedermeier (Promotion, 1951)
Einige Gemeinplätze über das Stückeschreiben (1956)
Literatur im Zeitalter der Wissenschaften (1959)
Versuch über das Theaterstück von morgen (1960)
Die Ästhetik Brechts (1961)
Über den Vers in Müllers Umsiedlerin-Fragment (1961)
Faust-Notizen (1962)
Iphigenie oder Über die Wiederverwendung von Mythen (1963)
Interview. Nach einem ungedruckten Interview von Alexander Weigel mit dem Verfasser (1964)
Das Poetische (1966)
Utopie und Realität. Vorwort zu „Das Poetische” (1966)
Kunst und Revolution (1971)
Die Entstehung des „Herzogs Ernst” (1972)
Über „Adam und Eva” (1972)
Butzbacher Autorenbefragung (1972)
Über das Revidieren von Klassikern (1975)
Das Arboretum (1975)
Drei Blicke aus Tasso und ein schielender (1975)
Über das Gegenwartsdrama, abschließend. Zu „Moritz Tassow” (1976)
Der Fortschritt in der Kunst (1976)
Der Meineiddichter (1976)
Numa oder die Mitte (1977)
Kein Wort über mich. Vorwort zu „Über Hacks und die Welt” (1977)
Klassik und Romantik in der DDR. Vorwort zu „Lyrik bis Mitterwurzer” (1977)
Arion (1978)
Saure Feste. Zu „Pandora” (1980)
Eine Goethesche Auskunft zu Fragen der Theaterarchitektur (1982)
An Träger (1983)
Die Geburt der Schwankes aus dem Geiste der Tragödie. Zu „Barby” (1984)
Die lustigen Weiber von Paris. zu „Fredegunde” (1984)
„Jona”. Beiwerk und Hintersinn (1987)
Die wissenschaftliche Gesellschaft und ihr Herr Nachbar (1989)
Vorwort zu „Die freudlose Wissenschaft” (1990)
Ein Motto von Shakespeare über einem Lustspiel von Büchner (1990)
Unter den Medien schweigen die Musen (1990)
Die Schwärze der Welt im Eingang des Tunnels (1990)
Mehrerlei Langeweile (1994)

Dłuższe eseje

Schöne Wirtschaft. Ästhetisch-Ökonomische Fragmente (1987)
Ascher gegen Jahn (1988/89)
Ödipus Königsmörder. Über Voltaires Dramen (1991)
Zur Romantik (2000)

Nagrody

1954: Nagroda Dramaturgiczna Miasta Monachium (Dramatiker-Preis der Stadt München)
1974: Nagroda Państwowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej II klasy
1977: Nagroda Państwowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej I klasy
1981: Nagrody Heinricha Manna

Przypisy

↑ ^a ^b Mały słownik pisarzy niemieckich, austriackich i szwajcarskich. Wiedza Powszechna, 1973, s. 135–136.
↑ Ronald Weber. Herr und Frau O’Hara. Warum Peter Hacks und Anna Elisabeth Wiede 1960 einen irischen Nationalökonomen und Komödiendichter erfanden. „Junge Welt”, 2010-07-24. ISSN 0941-9373. (niem.).
↑ Heinrich Mann Prize. adk.de. [dostęp 2019-09-29]. (niem.).

Opracowania

Christoph Trilse: Das Werk des Peter Hacks, Berlin, 1981
Peter Schütze: Peter Hacks. Ein Beitrag zur Ästhetik des Dramas, Kronberg, 1976
Andrea Jäger: Der Dramatiker Peter Hacks: vom Produktionsstück zur Klassizität, Marburg 1986
TOPOS, Themenheft Peter Hacks, Nr. 23, Neapel 2005, 160 S. (ISSN 0943-1810).
Andre Thiele (Hrsg.): In den Trümmern ohne Gnade. Festschrift für Peter Hacks, Berlin, 2003
Pasiphaë (Hrsg.): Was ist das hier? 130 Anekdoten über Peter Hacks und dreizehn anderweitige, Berlin, 2003
Armin Stolper: Gespräche auf dem Friedhof mit dem anwesenden Herrn Hacks, Berlin, 2004

Linki zewnętrzne

http://www.peter-hacks.de
https://web.archive.org/web/20051227024540/http://www.ub.fu-berlin.de/internetquellen/fachinformation/germanistik/autoren/multi_fgh/hacks.html Zbiór linków
Ostatni wywiad. jungewelt.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-01-14)].
http://www.manfreddietrich.de/index3.htm (zdjęcia, inscenizacje)
https://web.archive.org/web/20060117192800/http://insel.heim.at/malediven/350267/rudiged/ged_a_h.htm#Hacks (kilka wierszy Hacksa)
https://web.archive.org/web/20051109125306/http://nortels.de/sonstiges/hacks.html kilka wierszy Hacksa)
Strona poświęcona Hacksowi.
Biografia Hacksa. hacks-biographie.typepad.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-25)]..

[mspn-1] Mały słownik pisarzy niemieckich, austriackich i szwajcarskich. Wiedza Powszechna, 1973, s. 135–136.

[jw-2] Ronald Weber. Herr und Frau O’Hara. Warum Peter Hacks und Anna Elisabeth Wiede 1960 einen irischen Nationalökonomen und Komödiendichter erfanden. „Junge Welt”, 2010-07-24. ISSN 0941-9373. (niem.).

[mann-3] Heinrich Mann Prize. adk.de. [dostęp 2019-09-29]. (niem.).

[1]

[2]

[3]