| |
| Systematyka[1][2][3] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Pinus tecunumanii |
| Nazwa systematyczna | |
| Pinus tecunumanii (Schw.) Eguiluz & Perry Ci. Forest. (Mexico) 8(41): 4. 1983 | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Pinus tecunumanii (Schw.) Eguiluz & Perry – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna ta występuje w Meksyku (Chiapas, Oaxaca), Gwatemali, Hondurasie, Salwadorze, Belize, Nikaragui i Panamie[5]. Dokładny zakres występowania tego gatunku nie jest do końca ustalony.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Korona drzewa niewielka.
- Pień
- Osiąga 55 m wysokości i ponad 100 cm średnicy w wyżej położonych stanowiskach, na niżej położonych dorasta do 30 m wysokości i 60 cm średnicy. Kora szara, gruba i spękana na dole, cienka i łuskowata w górnej części pnia.
- Liście
- Igły zebrane zazwyczaj po 4 na krótkopędach.
- Szyszki
- Niewielkie szyszki nasienne wyrastają pojedynczo lub w parach, chociaż u populacji niżej położonych częściej wyrastają po trzy lub cztery. Osadzone są na grubych szypułkach. Początkowo zielone, dojrzewając brązowieją.
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Pinus tecunumanii występuje w szeregu oddzielnych populacji[6]. Populacje dzieli się na dwie duże grupy, o niewielkich różnicach morfologicznych. Populacje wysokogórskie występują na wysokościach 1500–2900 m n.p.m., często na obszarach o rocznych opadach deszczu przekraczających 1500 mm. P. tecunumanii towarzyszą tam m.in. Liquidambar styraciflua L., P. ayacahuite Ehren., P. maximinoi H. E. Moore, P. oocarpa Schiede ex Schlecht., oraz dęby (Quercus). Druga grupa populacji rośnie na wysokościach 450–1500 m, na terenach z rocznym opadem deszczu na poziomie 1000–1800 mm. Gatunki towarzyszące to P. oocarpa, P. caribaea var. hondurensis (Sénécl) Barr. & Golf. oraz P. maximinoi.
Systematyka i zmienność
[edytuj | edytuj kod]Synonimy: Pinus patula subsp. tecunumanii (Eguiluz & Perry) Styles, Pinus oocarpa var. ochoterenae Martínez.
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[7]:
- podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
- podsekcja Australes
- gatunek P. tecunumanii
- podsekcja Australes
- sekcja Trifoliae
Drzewa tego gatunku rosnące w Mountain Pine Ridge w Belize oraz w Chiapas w Meksyku[6] początkowo uznano za przedstawicieli gatunku Pinus oocarpa.
Pinus tecunumanii krzyżuje się z P. oocarpa, P. patula var. longipedunculata Loock ex Martínez i P. caribaea var. hondurensis. Naturalne hybrydy można znaleźć w Ameryce Centralnej.
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia VU (vulnerable), czyli jest gatunkiem narażonym na wyginięcie[4].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Drewno
W Meksyku i Ameryce Środkowej żółtawe drewno tej sosny używane jest jako budulec oraz opał.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b A. Farjon, Pinus tecunumanii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-10-25] (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus tecunumanii. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-26]. (ang.).
- ↑ a b W.S. Dvorak: Pinus tecunumanii. W: Tropical Tree Seed Manual. (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-26]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W.S. Dvorak: Pinus tecunumanii. W: Tropical Tree Seed Manual. 2003. (ang.).
