 kapitan piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
31 marca 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
ok. 1918–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
1 Pułk Piechoty Legionów |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
| Odznaczenia | |
   
| |
Piotr Józef Dolemba (ur. 18 lutego?/3 marca 1902 w Płoskirowie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 31 marca 1902 roku w Płoskirowie, w rodzinie Józefa[1]. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej[2]. W 1920 roku w 1 pułku piechoty Legionów walczył m.in. o Białystok i pod Warszawą.
Ukończył Oficerską Szkołę dla Podoficerów w Bydgoszczy. 15 lipca 1925 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 lipca 1925 roku i 58. lokatą w korpusie oficerów piechoty[3], a minister spraw wojskowych wcielił do 45 pułku piechoty w Równem[4][5]. 15 sierpnia 1928 roku został mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 15 lipca 1927 roku i 56,5. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6]. 20 września 1930 roku otrzymał przeniesienie do Korpusu Ochrony Pogranicza[7][8][9][10]. Był dowódcą 3 kompanii batalionu KOP „Podświle”. Od 9 listopada 1935 roku w 21 pułku piechoty w Warszawie. W marcu 1939 roku, w stopniu kapitana, dowodził 6 kompanią strzelecką II batalionu 4 pułku piechoty Legionów w Kielcach[11][12].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku wzięty do niewoli przez Sowietów i osadzony w obozie jenieckim w Kozielsku[2]. Między 19 a 21 kwietnia 1940 roku przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[12] – lista wywózkowa LW 036/4 poz. 85 z 16 kwietnia 1940 roku, akta osobowe nr 3251[13]. Został zamordowany między 20 a 22 kwietnia 1940 roku przez funkcjonariuszy NKWD w lesie katyńskim[12] i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 roku mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[14][15]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[16][17][18], jednak Piotr Józef Dolemba nie został zidentyfikowany.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)[19]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)[20]
- Srebrny Krzyż Zasługi (29 października 1938)[21]
- Odznaka pamiątkowa „Krzyż za zdobycie Wilna 1919” – Wielkanoc w Wilnie (1919)
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)[22]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]
Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON[23] z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień kapitana (sic!). Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[24][25][26].
Na Pomniku Katyńskim na Cmentarzu Starym w Kielcach[27][28].
13 kwietnia 2016, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego został zasadzony Dąb Pamięci poświęconego wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, certyfikat z numerem 1[29][30][31].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dolemba Piotr [online], Katyń 1940 [dostęp 2022-09-28] (pol.).
- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 110.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 79 z 30 lipca 1925 roku, s. 432, z tym samym starszeństwem promowano 72. podporuczników piechoty.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 93 z 16 września 1925 roku, s. 506.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 61, 279, w chwili wydania Rocznika Piotr Dolemba był jedynym podporucznikiem piechoty ze starszeństwem z 15 lipca 1925 roku. W tym samym czasie 66. jego kolegów z promocji było już porucznikami.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1928 roku, s. 275.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 307.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 110, 910 zajmował wówczas 49. lokatę.
- ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 118.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 115 zajmował wówczas 47. lokatę.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 552.
- ↑ a b c Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 306.
- ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 696.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-12-10] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-04] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2024-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Katyń, Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, 2000, s. 110.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 252, poz. 575 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 242.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Kwesta na rozbudowę Pomnika Katyńskiego – Wydarzenia – Strona Kieleckiej Rodziny Katyńskiej [online], katyn.wrota-swietokrzyskie.pl [dostęp 2017-08-28] (pol.).
- ↑ Miasto Kielce, „Miejsca Pamięci Narodowej” [dostęp 2017-08-28] (pol.).
- ↑ Dąb pamięci w ogrodach Pałacu Prezydeckiego - Polska Prowincja Zakonu Pijarów [online], pijarzy.pl [dostęp 2024-12-27].
- ↑ Katyń… Ocalić od zapomnienia. [online], katyn-pamietam.pl [dostęp 2024-12-27].
- ↑ Obchody Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-12-27].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
- Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989. ISBN 83-85028-81-1.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Убиты в Катыни. Книга памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению Политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-7870-0123-5.
