| |
 kapitan administracji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
31 stycznia 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20–22 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
kierownik referatu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
Piotr Pełka (ur. 31 stycznia 1896 w Stróżewku, zm. 20–22 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 31 stycznia 1896 we wsi Stróżewko, w ówczesnym powiecie płockim guberni płockiej, w rodzinie Antoniego i Józefy z Chmurzyńskich[1][2]. Miał dwóch braci[3].
Uczęszczał do szkoły powszechnej w Rogozinie[4]. W 1905 wziął czynny udział w strajku szkolnym, za co został usunięty ze szkoły[4][5]. W 1908 zdał egzamin do II klasy i został przyjęty do Gimnazjum Męskiego w Płocku[6]. Członek Strzelca i Polskiej Organizacji Wojskowej w Płocku[7]. W styczniu 1918 wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej[3]. Od 10 lutego do 9 listopada 1918 był uczniem klasy „D” Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej[8][7]. W listopadzie 1918, po egzaminach, wziął udział w rozbrajaniu Niemców[3]. Przydzielony do grodzieńskiego pułku strzelców pełni służbę na stanowisku młodszego oficera szkoły podoficerskiej[9]. Wziął udział w wojnie z bolszewikami[10]. Wyróżnił się 19 kwietnia 1919 w bitwie pod Stołowiczami, w której zdobył ciężki karabin maszynowy za co później został odznaczony Krzyżem Walecznych[9]. W 1920 walczył nad Berezyną, w bitwie pod Radzyminem i bitwie nad Niemnem, a za wykazane męstwo został odznaczony Orderem Virtuti Militari[10].
Po zakończeniu działań pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w macierzystym pułku, który został przemianowany na 81 pułk piechoty i stacjonował w garnizonie Grodno[11][12][13]. W 1925 został przeniesiony do Korpusu Kadetów Nr 2 w Modlinie (od 1926 w Chełmnie)[14]. 19 marca 1928 został mianowany na stopień kapitana ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 199. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. W roku szkolnym 1929/30 pełnił służbę w batalionie szkolnym na stanowisku oficera wychowawczego 3. kompanii[16]. W marcu 1931 został przeniesiony do 23 pułku piechoty we Włodzimierzu na stanowisko dowódcy kompanii[17][18][19]. W 1934 przeniesiony na stanowisko zastępcy kierownika referatu ochrony w Samodzielnym Referacie Informacyjnym Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[2][20]. W 1938 był już w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[21][22]. Na stanowisku kierownika referatu SRI DOK II pozostawał co najmniej do marca 1939[23].
W 1939 wzięty do niewoli przez Sowietów, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany między 20, a 22 kwietnia 1940 w lesie katyńskim[24]. Figuruje na liście wywózkowej nr 036/4 z 16 kwietnia 1940, poz. 16[24][25].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[26]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[27].
Był żonaty z Antoniną Helkówną, z którą miał synów Lecha Olgierda (ur. 18 stycznia 1922) i Jerzego Stefana (ur. 22 lutego 1923)[19][2].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3754 – 1922[10][28]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[29][30]
- Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[31][32]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 1938[33]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
- zbrodnia katyńska
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1, 4.
- ↑ a b c Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 471.
- ↑ a b c Kolekcja VM ↓, s. 6.
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 5.
- ↑ Dobre duchy ze Stróżewka [online], Witryna Mazovia.pl [dostęp 2021-11-04].
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 4, 5.
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 295, 384, 432–433.
- ↑ a b Dąbrowski 1928 ↓, s. 13.
- ↑ a b c Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 214.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 358, 441.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 311, 383.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 141, 226.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928 roku, s. 53.
- ↑ Korpus Kadetów Nr. 2 1930 ↓, s. 140.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931, s. 99.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 553.
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 155.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 40.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 301.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 513.
- ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 621.
- ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 218.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922, s. 109.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 66.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934 roku, s. 112.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 40.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Pełka Piotr. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.71-6369 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-02].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Korpus Kadetów Nr. 2 w dziesiątą rocznicę istnienia 1919/20 – 1929/30. Stanisław Jura (red.). Chełmno: Drukarnia Bydgoska S.A., 1930.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jerzy Dąbrowski: Zarys historji wojennej 81-go Pułku Strzelców Grodzieńskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
