| Cinclus mexicanus[1] | |||
| Swainson, 1827 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pluszcz meksykański | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Pluszcz meksykański[3] (Cinclus mexicanus) – gatunek ptaka z rodziny pluszczy (Cinclidae), zamieszkujący Amerykę Północną. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Wyróżniono pięć podgatunków C. mexicanus[4][5]:
- Cinclus mexicanus unicolor – Alaska, zachodnia Kanada i zachodnie USA.
- Cinclus mexicanus mexicanus – północny i środkowy Meksyk.
- Cinclus mexicanus anthonyi – południowo-wschodni Meksyk, południowo-zachodnia Gwatemala, wschodni Honduras i północno-zachodnia Nikaragua.
- Cinclus mexicanus dickermani – południowy Meksyk.
- Cinclus mexicanus ardesiacus – Kostaryka i zachodnia Panama.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 18–20 cm, rozpiętość skrzydeł 23 cm[6]. Masa ciała 43–67 g[6].
Krępy, przypomina strzyżyka zwyczajnego, o krótkim ogonie, jednak wielkości drozda. Pióra łupkowoszare, z brązowym odcieniem na głowie; nad i pod okiem widoczne białe półksiężyce; dziób czarny. Obie płci są podobne. U dorosłych ptaków w zimie oraz u młodych pióra na skrzydłach i spodzie ciała są jasno zakończone. Młode ptaki z rdzawym odcieniem, jasnoszarym gardłem; na spodzie plamki, dziób żółty.
Zasięg, środowisko
[edytuj | edytuj kod]Osiadły w zachodniej części Ameryki Północnej od Alaski i Aleutów po zachodnią Panamę[5]. Zamieszkuje zimne, bystre strumienie. W latach 90. XX w. odnotowany w lesie deszczowym w stanie Carabobo w północno-zachodniej Wenezueli[7].
Zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Prowadzi zazwyczaj samotny tryb życia, choć niektóre pary pozostają razem na zimę[8].
Żeruje na brzegach albo pod wodą na dnie strumieni. Zjada owady i ich larwy oraz drobne ryby. Spłoszony leci nisko nad ziemią.
Wyprowadza 1–2 lęgi w roku. Gniazdo buduje na półce skalnej, za wodospadem, na głazach, pod mostem itp., ale zawsze ponad lub w pobliżu szybko płynącej wody. W zniesieniu 4–5 białych jaj[8] (inne źródło podaje 2–4[6]). Ich inkubacja trwa 14–17 dni[8], a zajmuje się nią wyłącznie samica, którą w tym czasie dokarmia samiec. Oboje rodzice karmią pisklęta[6]. Młode są w pełni opierzone po 24–26 dniach od wyklucia[8]. Po opuszczeniu gniazda potrafią pływać i nurkować, ale są nadal karmione przez rodziców przez około 24 dni[6].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje pluszcza meksykańskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[2]. Organizacja Partners in Flight szacuje liczebność światowej populacji lęgowej na 190 tysięcy osobników[8]. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2][8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cinclus mexicanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Cinclus mexicanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Cinclidae Sundevall, 1836 - pluszcze - Dippers (Wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Dippers, leafbirds, flowerpeckers, sunbirds. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
- ↑ a b American Dipper (Cinclus mexicanus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-10)]. (ang.).
- ↑ a b c d e N. Bouglouan: American Dipper. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
- ↑ Dungel, J. & M. Sebela. American Dipper Cinclus mexicanus in Venezuela. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, s. 191–192, 1995. (ang.).
- ↑ a b c d e f American Dipper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
