Pokrój kryształu – jest to charakterystyczny wygląd zewnętrzny pojedynczego kryształu lub grupy kryształów, uwzględniający wzajemne proporcje, wielkości i wykształcenia określonych jego ścian powstających w czasie jego wzrostu. Cecha jest związana z warunkami krystalizacji w jakich rozwijają się kryształy. W sytuacji, które wzrost może odbywać się w sposób swobodny, uzyskują one pełny rozwój krystalogiczny. Jednak zwykle podczas wzrostu ściany kryształu mogą rozwijać się nierównomiernie, ponieważ narastają z różną szybkością w różnych kierunkach, wówczas ich bryła jest zniekształcona i nie przyjmuje idealnego wyglądu. W kryształach tego samego minerału jedyną wielkością stałą są kąty dwuścienne między analogicznymi ścianami (prawo stałości kątów). Zasada ta została odkryta w 1669 r. przez Nicolasa Steno (zwanego też Nielsem Stensenem).
Jeśli oznaczy się poszczególne wymiary jako a, b i c, można wyróżnić następujące pokroje[1] :
- izometryczny – a≈b≈c, identyczne lub zbliżone wymiary w trzech kierunkach,
- tabliczkowy – a≠b≠c, różne wymiary w trzech kierunkach:
- listewkowy – wymiary różne w trzech kierunkach, przy czym jeden wymiar wyraźnie przeważa nad pozostałymi;
- płytkowy – a≈b>c – podobne wymiary w dwóch kierunkach, zaś w trzecim jest wyraźnie mniejszy; pokrój płytkowy dzieli się dalej na:
- blaszkowy,
- łuseczkowy;
- wydłużony – a≈b<c, jeden z wymiarów większy od pozostałych, które z kolei dzieli się na:
- słupkowy – podobne wymiary w dwóch kierunkach, w trzecim zaś wymiar wyraźnie większy od dwóch poprzednich,
- pozostałe – gdy trzeci wymiar bardzo znacznie przeważa nad pozostałymi:
- pręcikowy,
- igiełkowy,
- włóknisty;
- pokroje o nazwach geometrycznych.
Przykładowe pokroje kryształów
[edytuj | edytuj kod]-
pokrój płytkowy/ blaszkowy miki -
pokrój włóknisty azbestu -
pokrój pręcikowy antofyllit -
pokrój oktaedryczny fluorytu -
dwudziestoczterościan deltoidowy (kryształ pseudoregularny, izometryczny) leucytu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Żaba 2003 ↓, s. 352.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Katowice: Videograf II, 2003, s. 352. ISBN 83-7183-174-9.
- Elżbieta Liber-Madziarz: Mineralogia i petrografia. Wrocław: Politechnika Wrocławska, 2002, s. 30-31. ISBN 83-7085-606-3.
- Andrzej Bolewski, Witold Żabiński: Zarys mineralogii. Kraków: Wydawnictwo AGH, 1987.
