| |||||
Państwa | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ważniejsze miejscowości | |||||
Położenie na mapie |
Pomorze Zachodnie, Pomorze Nadodrzańskie, Pomorze Szczecińskie[1] (łac. Pomerania, kaszub. Zôpadnô Pòmòrskô, niem. Pommern[2]) – kraina historyczna nad dolną Odrą i mniejszymi rzekami uchodzącymi do Zatoki Pomorskiej, między Reknicą a Łebą. Na zachodzie graniczy z Meklemburgią, na południu z Brandenburgią i ziemią lubuską, na południowym wschodzie z Wielkopolską (Krajną), a na wschodzie z Pomorzem Gdańskim. Nazwę Pommern nosiła również prowincja w Królestwie Prus.
Granice i podział
[edytuj | edytuj kod]W związku z licznymi na przestrzeni wieków zmianami granic i stref wpływów niemożliwe jest dokładne określenie granic Pomorza Zachodniego, zwłaszcza jego południowej i wschodniej granicy na terenie Polski. Niektóre opracowania ograniczają zasięg Pomorza Zachodniego do granic księstwa pomorskiego (które zmieniały się w czasie, przez kilkaset lat istnienia państwa). Inne poszerzają ten obszar m.in. o terytorium Nowej Marchii, która zajęła obszary zamieszkiwane pierwotnie przez plemiona pomorskie i lubuskie. Jeszcze inne bazują na granicach Prowincji Pomorze czy rzadziej Pomorza Szwedzkiego. Za ziemię pogranicza pomiędzy Pomorzem Zachodnim a Pomorzem Gdańskim (Wschodnim) najczęściej uznaje się ziemię lęborsko-bytowską. Najbardziej praktyczna i najprostsza wersja granic nawiązująca także do obecnego podziału na województwa zalicza do Pomorza Zachodniego kombinację (sumę) następujących obszarów:
- obszar dawnego księstwa pomorskiego,
- obszar dawnej prowincji Pomorze.
Według historiografii niemieckiej Pomorze Zachodnie dzieliło się na:
- Pomorze Tylne – na wschód od Odry,
- Pomorze Przednie (Pomorze Zaodrzańskie, Przedpomorze) – na zachód od Odry,
- Wyspę Rugię.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Gospodarka Pomorza Zachodniego jest nierozerwalnie związana z morzem. W regionie dominują takie gałęzie przemysłu jak rybołówstwo i przemysł stoczniowy, a także przemysł spożywczy, przetwórczy i chemiczny. Jednym z większych źródeł dochodu regionu jest turystyka.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miasta
[edytuj | edytuj kod]Do największych miast Pomorza Zachodniego (powyżej 15 tys. mieszkańców) należą:
Lp. | Miasto | Państwo | Populacja
(2021) |
Powierzchnia | Jednostka administracyjna |
---|---|---|---|---|---|
1. | Szczecin | 396 472 | 300,55 km² | województwo zachodniopomorskie | |
2. | Koszalin | 105 801 | 98,34 km² | województwo zachodniopomorskie | |
3. | Słupsk | 89 180 | 43,15 km² | województwo pomorskie | |
4. | Stargard | 67 430 | 48,08 km² | województwo zachodniopomorskie | |
5. | Stralsund | 59 171 | 54,59 km² | Meklemburgia-Pomorze Przednie | |
6. | Greifswald | 59 332 | 50,81 km² | Meklemburgia-Pomorze Przednie | |
7. | Kołobrzeg | 45 930 | 25,67 km² | województwo zachodniopomorskie | |
8. | Świnoujście | 40 696 | 197,23 km² | województwo zachodniopomorskie | |
9. | Szczecinek | 39 705 | 48,48 km² | województwo zachodniopomorskie | |
10. | Police | 32 034 | 37,31 km² | województwo zachodniopomorskie | |
11. | Białogard | 23 811 | 25,73 km² | województwo zachodniopomorskie | |
12. | Goleniów | 21 876 | 11,78 km² | województwo zachodniopomorskie | |
13. | Gryfino | 20 792 | 9,58 km² | województwo zachodniopomorskie | |
14. | Nowogard | 16 264 | 12,44 km² | województwo zachodniopomorskie | |
15. | Gryfice | 16 130 | 12,40 km² | województwo zachodniopomorskie |
Zamki Książąt Pomorskich
[edytuj | edytuj kod]Charakterystycznymi zabytkowymi obiektami Pomorza Zachodniego są zamki książąt pomorskich, które można znaleźć zarówno w polskiej, jak i niemieckiej części regionu:
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Pomorze
- Euroregion Pomerania
- Pobrzeże Szczecińskie
- Pobrzeże Koszalińskie
- Pojezierze Zachodniopomorskie
- Pojezierze Południowopomorskie
- gwara zachodniopomorska języka dolnoniemieckiego
- gwary zachodniopomorskie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kazimierz Kozłowski , Kongres Obywatelski [online], 13 lipca 2019, Cytat: "Kres niemieckiej prowincji pomorskiej nastąpił 25 kwietnia 1945 r. Szczecin opuścili gauleiter Pomorza Franz Schwede‑Coburg i nadburmistrz Wilhelm Faber. Zanim do tego doszło, w walkach na Pomorzu Szczecińskim zginęło około 30 tys. żołnierzy radzieckich i około 3 tys. polskich." .
- ↑ „W polskiej tradycji historycznej nadodrzańska część Pomorza objęta jest terminem Pomorze Zachodnie, natomiast część nadwiślańska nazywana jest Pomorzem Wschodnim. W języku niemieckim pod pojęciem Pomorze (Pommern) funkcjonuje obszar zawężony do polskiego Pomorza Zachodniego. Jednocześnie dla terenów rozciągających się na zachód od Odry używa się terminu Pomorze Przednie (Vorpommern), a dla obszarów na wschód od Odry terminu Pomorze Tylne (Hinterpommern). Polskiemu terminowi Pomorze Wschodnie odpowiada niemieckie określenie Pommerellen”. Andrzej Świrko: Szlakiem dawnych rodów pomorskich - von Manteuffel, von Kleist, von Glasenapp, von Wedel. Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, 2008, s. 2.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Pomorze Zachodnie poprzez wieki. J.M. Piskorski (red.). Wydawnictwo Zamku Książąt Pomorskich, Szczecin 1999
- Historia Pomorza. Gerard Labuda (red.). T. 1. Cz. 1 i 2. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1969
- CIT Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie. zamek.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-18)].
- Wrota Pomorza Zachodniego
- www.folklor.biz/historia
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Lipczuk , Ślady przeszłości w miastach Pomorza Zachodniego | Przegląd Dziennikarski [online] [dostęp 2022-10-19] (pol.).
- Lipczuk, R., O czym mówią kamienie w Kamieniu Pomorskim i Wolinie? | Przegląd Dziennikarski (przegladdziennikarski.pl)[1]