| powiat | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Siedziba | |
Położenie na mapie Czechosłowacji  | |
| 49°44′33,0000″N 18°37′00,1200″E/49,742500 18,616700 | |
Powiat Czeski Cieszyn (powiat czeskocieszyński; czes. Okres Český Těšín) – dawny powiat czechosłowacki z siedzibą w Czeskim Cieszynie, istniejący w latach 1920–1938 i 1945–1960.
Powiat powstał z terenów austriackiego powiatu cieszyńskiego, które zostały włączone do Czechosłowacji w wyniku podziału Śląska Cieszyńskiego z 28 lipca 1920 roku (siedzibą stał się utworzony wówczas Czeski Cieszyn). Jednostka weszła w skład ziemi śląskiej, a od 1 grudnia 1928 – ziemi morawsko-śląskiej[1].
W listopadzie 1938 roku powiat został włączony do Polski na mocy Ustawy Sejmu Śląskiego z dnia 27 października 1938 r. i początkowo istniał jako powiat cieszyński zachodni, po czym stał się ponownie częścią powiatu cieszyńskiego[2].
Po wkroczeniu na Zaolzie Armii Czerwonej przywrócono powiat w granicach z lat 1920–1938. 1 stycznia 1948 roku został włączony do nowo utworzonego kraju ostrawskiego[3].
W 1949 z powiatu czeskocieszyńskiego wyłączono gminy Datynie Dolne i Szumbark, włączając je do nowo utworzonego powiatu Ostrawa-okolice[4].
Powiat został zniesiony w wyniku reformy administracyjnej z 11 kwietnia 1960 roku – jego teren włączono do powiatów Frydek-Mistek[5] i Karwina[6] w nowo utworzonym kraju północnomorawskim[7]. Większość gmin weszła w skład powiatu Frydek-Mistek. W skład powiatu Karwina włączono: Błędowice Dolne i Żywocice (obie włączono do Hawierzowa), Olbrachcice, Kocobędz, Stanisłowice, Cierlicko Dolne, Cierlicko Górne, Grodziszcz, Szobiszowice, Mistrzowice, Mosty, Żuków Górny, Żuków Dolny oraz Czeski Cieszyn z włączoną doń w 1947 roku Sibicą (bez Osówek)[4].
Gminy powiatu Czeski Cieszyn według stanu na 30 października 1938 roku
[edytuj | edytuj kod]Pogrubioną czcionką wyróżniono miasta:
- Błędowice Dolne (obecnie część Hawierzowa),
- Boconowice,
- Bukowiec,
- Bystrzyca,
- Cierlicko Dolne (obecnie część gminy Cierlicko),
- Cierlicko Górne (obecnie część gminy Cierlicko),
- Czeski Cieszyn,
- Datynie Dolne (obecnie część Hawierzowa),
- Dobracice,
- Domasłowice Dolne,
- Domasłowice Górne,
- Gnojnik,
- Grodziszcze (obecnie część gminy Cierlicko),
- Gródek,
- Guty (obecnie część Trzyńca),
- Herczawa,
- Jabłonków,
- Karpętna (obecnie część Trzyńca),
- Kocobędz,
- Kojkowice (obecnie część Trzyńca),
- Koszarzyska,
- Końska (obecnie część Trzyńca),
- Leszna Dolna (obecnie część Trzyńca),
- Leszna Górna[8] (obecnie część Trzyńca),
- Ligotka Kameralna,
- Łomna Dolna,
- Łomna Górna,
- Łyżbice (obecnie część Trzyńca),
- Milików,
- Mistrzowice (obecnie część Czeskiego Cieszyna),
- Mosty koło Cieszyna (obecnie część Czeskiego Cieszyna),
- Mosty koło Jabłonkowa,
- Nawsie,
- Niebory (obecnie część Trzyńca),
- Nydek,
- Oldrzychowice (obecnie część Trzyńca),
- Piosek,
- Ropica,
- Rzeka,
- Sibica (obecnie część Czeskiego Cieszyna),
- Stanisłowice (obecnie część Czeskiego Cieszyna),
- Szobiszowice,
- Szumbark (obecnie część Hawierzowa),
- Śmiłowice,
- Toszonowice Dolne,
- Toszonowice Górne,
- Trzanowice,
- Trzycież,
- Trzyniec,
- Tyra (obecnie część Trzyńca),
- Wędrynia,
- Wielopole,
- Żuków Dolny (obecnie część Czeskiego Cieszyna),
- Żuków Górny (obecnie część Czeskiego Cieszyna),
- Żywocice (obecnie część Hawierzowa).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zákon ze dne 14. července 1927 o organisaci politické správy. (125/1927 Sb.).
- ↑ Dz. U. Śl. z 1938 r. Nr 18, poz. 35 – Ustawa z dnia 27 października 1938 r. o podziale administracyjnym i tymczasowej organizacji administracji na obszarze Ziem Odzyskanych Śląska Cieszyńskiego.
- ↑ Zákon ze dne 21. prosince 1948 o krajském zřízení. (280/1948 Sb.).
- ↑ a b Historický lexikon obcí České republiky – 1869 – 2005.
- ↑ Powiat frydecki nazywał się w latach 1950–1955 mistecki, a od 1955 frydecko-mistecki.
- ↑ Powiat frysztacki przemianowano w 1960 roku na karwiński.
- ↑ Zákon ze dne 9. dubna 1960 o územním členění státu. (36/1960 Sb.). [dostęp 2008-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-18)].
- ↑ Wieś Leszna Górna została w 1920 roku przedzielona granicą państwową – część wschodnia (polska strona) jest obecnie sołectwem gminy Goleszów w powiecie cieszyńskim.
