Powiat rzeżycki

Powiat rzeżycki (łot. Rēzeknes apriņķis, niem. Rositten, ros. Режицкий уезд) – dawny powiat guberni witebskiej, z ośrodkiem w Rzeżycy, po zmianach granic w XX wieku jest w granicach Łotwy^[1].

Ludność

W spisie ludności Imperium Rosyjskiego w 1897 roku powiat rzeżycki liczył 170 500 mieszkańców. Dominującą grupą etniczną byli Łotysze (głównie Łatgalczycy), ale znaczące mniejszości stanowili Polacy, Rosjanie, Żydzi i Białorusini, a także Estończycy^[2]^[3]. Miasto Rzeżyca zamieszkiwało ok. 9 000 mieszkańców. Po I wojnie światowej (ok. 1920 r.) i włączeniu do niepodległej Łotwy, ludność powiatu zmniejszyła się m.in. wskutek działań wojennych, migracji i zmian granicznych.

W XIX wieku w powiecie duża grupa mieszkańców zaliczała siebie do staroobrzędowców^[2]. W 1880 r. wyznanie katolickie w powiecie, w 24 parafiach, deklarowało 77 125 osób^[4]. W 1930 r. według spisu ludności w powiecie mieszkało 2,7 tys. (1,8%) Białorusinów^[5].

Po zajęciu Łotwy przez ZSRR w 1940 roku struktura administracyjna uległa zmianie, a w latach 50. powiaty (ujezdy) zostały ostatecznie zastąpione przez rejonizację w ramach Łotewskiej SRR^[6]. Dawny powiat rzeżycki przekształcono w rejon rzeżycki, a później (po 1991 roku) w region Rēzeknes novads.

Przypisy

↑ Rzeżycki powiat, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom X - wynik wyszukiwania - DIR, t. X, dir.icm.edu.pl, 1889, s. 161 [dostęp 2025-03-02] .
↑ ^a ^b Pawet: Struktura wyznaniowa i etniczna guberni witebskiej w pierwszej połowie lat 60. XIX wieku [online], pawet.net [dostęp 2025-03-02] .
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 3, 1882, s. 282 .
↑ Sprawozdanie z ruchu religijnego, naukowego i społecznego, [w:] GustawG. Manteuffel GustawG., Listy znad Bałtyku, „Przegląd powszechny: miesięcznik poświęcony sprawom religijnym, kulturalnym i społecznym”, 1886, s. 171 .
↑ JerzyJ. Grzybowski JerzyJ., Uwarunkowania społecznopolityczne i kulturowe życia narodowego Białorusinów w Łatgalii podczas okupacji niemieckiej (1941–1944), [w:] JoannaJ. Getka (red.), Tożsamość białoruska - doświadczenia przeszłości i wyzwania teraźniejszości, 2021, s. 92-124, ISBN 978-83-235-5290-1 .
↑ WojciechW. Materski WojciechW., Łotewska droga do niepodległości 1917–1921, „Dzieje Najnowsze”, 53 (1), 2021, s. 5–40, DOI: 10.12775/DN.2021.1.01, ISSN 2451-1323 [dostęp 2025-03-02] .

[1] Rzeżycki powiat, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom X - wynik wyszukiwania - DIR, t. X, dir.icm.edu.pl, 1889, s. 161 [dostęp 2025-03-02] .

[:0-2] Pawet: Struktura wyznaniowa i etniczna guberni witebskiej w pierwszej połowie lat 60. XIX wieku [online], pawet.net [dostęp 2025-03-02] .

[3] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 3, 1882, s. 282 .

[4] Sprawozdanie z ruchu religijnego, naukowego i społecznego, [w:] GustawG. Manteuffel GustawG., Listy znad Bałtyku, „Przegląd powszechny: miesięcznik poświęcony sprawom religijnym, kulturalnym i społecznym”, 1886, s. 171 .

[5] JerzyJ. Grzybowski JerzyJ., Uwarunkowania społecznopolityczne i kulturowe życia narodowego Białorusinów w Łatgalii podczas okupacji niemieckiej (1941–1944), [w:] JoannaJ. Getka (red.), Tożsamość białoruska - doświadczenia przeszłości i wyzwania teraźniejszości, 2021, s. 92-124, ISBN 978-83-235-5290-1 .

[6] WojciechW. Materski WojciechW., Łotewska droga do niepodległości 1917–1921, „Dzieje Najnowsze”, 53 (1), 2021, s. 5–40, DOI: 10.12775/DN.2021.1.01, ISSN 2451-1323 [dostęp 2025-03-02] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]