
Prefekt pretorianów (łac. praefectus praetorio) był jednym z najwyższych urzędników cesarskich w starożytnym Rzymie.
Pierwotnie pełnił funkcję dowódcy gwardii przybocznej cesarza (cohors praetoria), z czasem stał się drugą po cesarzu osobą w państwie m.in. dzięki uzyskaniu dowództwa nad wojskami Italii (był odpowiedzialny za stacjonujący w Alba pod Rzymem legion II Parthica) i obejmując kierownictwo całej administracji. Od pierwszej połowy III w. n.e. jego rozporządzenia miały moc ogólnie obowiązującą. W rękach prefekta pretorianów została także skupiona władza sądownicza w zastępstwie cesarza. Aby zapobiec zamachom organizowanym przez dzierżących w swym ręku dużą władzę prefektów pretorianów, cesarze zaczęli mianować po dwóch prefektów. W związku z ich uprawnieniami sądowniczymi stanowisko jednego z nich zajmował zwykle prawnik. Po reformie administracyjnej Konstantyna w IV w. n.e. prefekci pretorianów stali na czele dużych jednostek administracyjnych – prefektur (4 w całym imperium: praefectura praetorio per Orientem, per Illyricum, Italiae et Galliarum).
Przed wyniesieniem na cesarski tron prefektem pretorianów byli: Tytus, Makrynus i Filip Arab. Do najbardziej wpływowych prefektów pretorianów należeli: Aemilius Papinianus, Ulpian Domicjusz, Lucjusz Eliusz Sejan, Sekstus Afraniusz Burrus, Lucjusz Fulwiusz Plautianus.
Lista prefektów
[edytuj | edytuj kod]| Imię prefekta | Cesarz |
|---|---|
| Publiusz Salwiusz Aper | Oktawian August |
| Kwintus Ostoriusz Skapula | |
| Waleriusz Ligus | |
| Lucjusz Sejusz Strabon | Tyberiusz |
| Lucjusz Eliusz Sejan | |
| Kwintus Sutoriusz Makron | Tyberiusz, Kaligula |
| Rufriusz Pollio | Klaudiusz |
| Kantoniusz Justus | |
| Rufiusz Kryspinus | |
| Lucjusz Geta | |
| Sekstus Afraniusz Burrus | Klaudiusz, Neron |
| Feniusz Rufus | Neron |
| Ofoniusz Tygellinus | |
| Nimfidiusz Sabinus | |
| Korneliusz Lako | Galba |
| Plocjusz Firmus | Oton |
| Licyniusz Prokulus | |
| Publiusz Sabinus | Witeliusz |
| Juniusz Pryskus | |
| Tyberiusz Juliusz Aleksander | Wespazjan |
| Ariusz Warus | |
| Arecynus Klemens | |
| Tytus | |
| Korneliusz Fuskus | Domicjan |
| Kasperiusz Elianus | |
| Norbanus | |
| Petroniusz Sekundus | |
| Kasperiusz Elianus | Nerwa |
| Suburanus | Trajan |
| Klaudiusz Liwianus | |
| S. Sulpiciusz Similis | |
| C. Septycjusz Klarus | Hadrian |
| Marcjusz Turbo | |
| Gajusz Maksymus | Hadrian, Antonin Pius |
| Tatiusz Maksymus | Antonin Pius |
| Fabiusz Korneliusz | |
| Furiusz Wiktorynus | Antonin Pius, Marek Aureliusz |
| Makrynus Windeks | Marek Aureliusz |
| Baseusz Rufus | |
| Tarruteniusz Paternus | Marek Aureliusz, Kommodus |
| Sekstus Tygidiusz Perennis | Kommodus |
| Niger | |
| Marcjusz Kwartus | |
| Tytus Longeus Rufus | |
| Publisz Atiliusz Ebutianus | |
| Regillus | |
| Marek Aureliusz Kleander | |
| Lucjusz Juliusz Julianus | |
| Motilenus | |
| Kwintus Emiliusz Laetus | Kommodus, Didiusz Julianus |
| Flawiusz Genialis | Didiusz Julianus |
| Tulliusz Kryspinus | |
| Weteriusz Makrynus | Septymiusz Sewer |
| Lucjusz Fulwiusz Plautianus | |
| Emilius Papinianus | Septymiusz Sewer, Karakalla |
| Marek Opelliusz Makrynus | Karakalla |
| Ulpiusz Julianus | Makrynus |
| Julianus Nestor | |
| Waleriusz Komazon Eutychianus | Heliogabal |
| Antiochianus | |
| Ulpian Domicjusz | Sewer Aleksander |
| Julius Paulus | |
| P. Eliusz Witalianus | Maksymin Trak |
| Tymezyteusz | Gordian III |
| Filip Arab | |
| Gajusz Juliusz Pryskus | Filip Arab |
| Aureliusz Heraklianus | Galien |
| Florianus | Tacyt |
| Karus | Probus |
| Aper | Karus, Karynus, Numerian |
| Aristobulus | Numerian, Dioklecjan |
| Afraniusz Hannibalianus | Dioklecjan |
| Konstancjusz Chlorus | |
| Asklepiodotus | |
| Rufiusz Woluzjanus | Maksencjusz |
| Publiusz Korneliusz Anullinus |









