Protefs (1927)

Protefs (Y-3)

Klasa	okręt podwodny
Typ	Protefs
Historia
Stocznia	Ateliers et Chantiers de la Loire, Nantes
Położenie stępki	1927
Wodowanie	24 października 1927
Polemiko Naftiko
Wejście do służby	31 sierpnia 1929
Zatopiony	29 grudnia 1940
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	750 ton 960 t
Długość	68,6 m
Szerokość	5,73 m
Zanurzenie	4,18 m
Zanurzenie testowe	85 m
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1420 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1200 KM 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	14 węzłów 9,5 w.
Zasięg	powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w. zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.
Uzbrojenie
10 torped, 1 działo kal. 100 mm, 1 działko plot. kal. 40 mm
Wyrzutnie torpedowe	8 × 550 mm
Załoga	41

Protefs (Y-3) (gr.: Πρωτεύς) – grecki okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jednostka prototypowa swojego typu. Okręt został zwodowany 24 października 1927 roku we francuskiej stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes, a do służby w Marynarce Grecji wszedł w sierpniu 1929 roku. „Protefs” uczestniczył w wojnie grecko-włoskiej, podczas której 29 grudnia 1940 roku został zatopiony na Morzu Adriatyckim przez włoski torpedowiec „Antares”(inne języki).

Jednostka została zamówiona przez rząd Grecji w 1925 roku^[1]. Projekt okrętu, autorstwa inż. Jeana Simonota(inne języki)^[1][2], był bardzo zbliżony do francuskiego typu Sirène i stanowił powiększoną wersję typu Katsonis^[1][2]. Oprócz większych wymiarów i wyporności, wszystkie wyrzutnie torped umieszczono w kadłubie sztywnym^[2][3].

„Protefs”^[a] zbudowany został w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes^[3][4]. Stępkę okrętu położono w 1927 roku^[1], został zwodowany 24 października 1927 roku^[2][5][b], a do służby w Polemiko Naftiko przyjęto go 31 sierpnia 1929 roku^[1][6]. Jednostka otrzymała nazwę nawiązującą do mitologicznego bóstwa morskiego – Proteusza oraz numer burtowy Y-3^[1][7]. Koszt budowy okrętu wyniósł 119 000 £^[4][7].

„Protefs” był dużym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej^[2]. Długość całkowita wynosiła 68,6 metra, szerokość 5,73 metra i zanurzenie 4,18 metra^[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 750 ton, a w zanurzeniu 960 ton^[2][3][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 1420 koni mechanicznych (KM)^[2][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1200 KM^[2][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 9,5 węzła w zanurzeniu^[2][3]. Zasięg wynosił 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą^[1][8][d]. Zbiorniki paliwa mieściły 105 ton oleju napędowego^[1][2]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 85 m^[1].

Okręt wyposażony był w osiem wewnętrznych wyrzutni torped kalibru 550 mm: sześć na dziobie oraz dwie na rufie, z łącznym zapasem 10 torped^[1][7][e]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe Schneider kal. 100 mm L/40, umieszczone na obrotowej platformie na przedzie kiosku, z zapasem amunicji wynoszącym 150 naboi oraz działko plot. kal. 40 mm Mark II L/39^[1][5].

Załoga okrętu składała się z 41 oficerów, podoficerów i marynarzy^[2][3].

Podczas inwazji Włoch na Grecję, 29 grudnia 1940 roku „Protefs”, pod dowództwem kmdr. ppor. Hadjiconstantisa (Hatsikostantisa), 40 Mm na wschód od Brindisi (na pozycji 40°31′N 19°02′E/40,516667 19,033333) storpedował i zatopił duży włoski transportowiec „Sardegna” (11 452 BRT)^[6][9]. Wkrótce po udanym ataku okręt został staranowany i zatopiony przez eskortujący statek torpedowiec „Antares”(inne języki)^[6][9].

• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Ivan Gogin: GLAFKOS submarines (1929-1930). Navypedia. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: RHS Proteus (Y 3). uboat.net. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
• Don Kindell: NAVAL EVENTS, DECEMBER 1940 (Part 2 of 2) Sunday 15th - Tuesday 31st. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
• Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2. Brak numerów stron w książce
• Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.). Brak numerów stron w książce