Wp29 (Px29)

Px29-1708 w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie
Producent	WSABP
Lata budowy	1929
Układ osi	D
Wymiary
Masa pustego parowozu	19,7 t
Masa służbowa	21,8 t
Długość	7000 mm
Długość z tendrem	12 805 mm
Szerokość	2180 mm
Wysokość	3100 mm
Średnica kół napędnych	750 mm
Napęd
Trakcja	parowa
Typ tendra	Ptx29[1]
Ciśnienie w kotle	13 at
Powierzchnia ogrzewalna kotła	51,4 m²
Powierzchnia przegrzewacza	12,8 m²
Powierzchnia rusztu	1,08 m²
Średnica cylindra	320 mm
Skok tłoka	360 mm
Pojemność skrzyni węglowej	4 m³
Pojemność skrzyni wodnej	6 m³
Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa	180 KM
Prędkość konstrukcyjna	35 km/h
Parametry użytkowe
Rozstaw szyn	750, 760 mm
Multimedia w Wikimedia Commons

Px29, przed 1945 rokiem Wp29 (typ Wilno) – polski parowóz wąskotorowy z 1929 roku, na tor szerokości 750 mm.

Parowóz Wp29 został skonstruowany w Warszawskiej Spółce Akcyjnej Budowy Parowozów, na zlecenie Ministerstwa Kolei Żelaznych. Typ ten nazwany został Wilno^[2]. Pierwszy egzemplarz wyprodukowano w drugiej połowie 1929 roku (numer fabryczny 154, numer na PKP: Wp29-1730). Parowóz ten okazał się udaną konstrukcją. Był lubiany za równą jazdę i łatwość obsługi; jedynie na początku problemem była skłonność do wykolejania, lecz wkrótce ją wyeliminowano^[2]. Zbudowano 21 sztuk. W większości lokomotywy te były przystosowane do toru szerokości 750 mm, jedynie parowóz dla dyrekcji lwowskiej był przystosowany do toru 760 mm, dla kolei Łupków – Cisna.

Parowóz mógł ciągnąć pociąg o masie 300 t z prędkością 25 km/h i wpisywał się w łuki o promieniu 35 m^[2].

Na podstawie dokumentacji parowozu Px29, skonstruowano po wojnie parowóz Px48^[3].

Ze zbudowanych 21 lokomotyw, 13 było przeznaczonych dla warszawskiej dyrekcji PKP, 4 dla radomskiej, 3 dla wileńskiej i 1 dla lwowskiej^[4].

Po II wojnie światowej w Polsce znalazło się 11 parowozów, które otrzymały nowe oznaczenia Px29 z numerami od 1701 do 1711. Eksploatowane były do 1978 roku^[4]. Obecnie zachowane są w Polsce dwa parowozy Px29-1704 i Px29-1708, w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie, z czego pierwszy jest czynny i prowadzi wycieczkowe pociągi na Sochaczewskiej Kolei Muzealnej^[5]. Od 2011 roku był odstawiony, lecz po naprawie głównej w 2017 ponownie wszedł do eksploatacji^[6].

Po wybuchu II wojny światowej, 10 parowozów zostało przejętych przez ZSRR, gdzie zostały oznaczone serią T¹₄ (1 w indeksie górnym i 4 w dolnym). Używane były głównie w państwach bałtyckich, oraz na Ukrainie i Białorusi. W 1940 doszły do tej liczby jeszcze trzy lokomotywy, po aneksji Litwy, a w toku wojny radziecko-niemieckiej dwie dalsze, oznaczone serią T-4 (numery 154 i 155). Dwa zostały później przekazane Łotewskiej Republice Radzieckiej, gdzie je oznaczono Rp-770 i 771 (Рп-770/771). W ZSRR używane były do lat 60^[2].

Pod koniec lat 70. cztery parowozy Px29-1701, 1702, 1705 i 1710 sprzedano do celów muzealnych do Szwecji (ten ostatni jest czynny)^[7].

Parowóz Px29-1704 po zakończeniu służby w Werbkowicach wystąpił w serialu „Alternatywy 4"^[8]

Parowóz wąskotorowy o układzie osi D, z doczepnym tendrem o układzie osi 2'2 i silnikami bliźniaczymi na parę przegrzaną. Budka maszynisty otwarta od tyłu. Kocioł ze stojakiem półpromienistym i miedzianą skrzynią ogniową. Na kotle umieszczony zbieralnik pary, piasecznica o napędzie ręcznym i komin z odiskrownikiem Rihoseka oraz gwizdawka. Kocioł miał przegrzewacz^[4].

Ostoja belkowa o konstrukcji ażurowej. Koła drugiej osi miały zwężone obrzeża, a czwarta oś możliwość przesuwu^[4].

Bliźniacze silniki parowe z suwakami tłokowymi. Mechanizm napędowy napędzał trzecią oś, pozostałe były wiązane. Mechanizm parorozdzielczy Heusingera^[4].

• Bogdan Pokropiński w: Zdenek Bauer, Stare parowozy, Warszawa, 1986, ISBN 83-217-2574-0, s. 172
• Паровоз Wp29 (ros.) w serwisie Детские железные дороги (Dietskie żelieznyje dorogi)