 Ralph Bunche, 1963 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| |
| Odznaczenia | |
| |
Ralph Johnson Bunche (ur. 7 sierpnia 1904 w Detroit, zm. 9 grudnia 1971 w Nowym Jorku) – amerykański politolog i dyplomata, który w 1950 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za prace mediacyjne w Palestynie, stając się pierwszym przedstawicielem ludzi czarnej rasy uhonorowanym tym odznaczeniem[1]. W 1963 otrzymał także Medal Wolności od prezydenta Stanów Zjednoczonych Lyndona Johnsona.
Młodość
[edytuj | edytuj kod]Bunche urodził się w mieście Detroit w Stanach Zjednoczonych. Jego ojciec (Fred) był fryzjerem, a matka (Olive Agnes z domu Johnson) była amatorskim muzykiem. Kiedy był dzieckiem, jego rodzina przeniosła się do Toledo, a następnie w 1915 do Albuquerque. W 1916 zmarła jego matka, a ojciec, który wyjechał z Albuquerque w poszukiwaniu pracy, nie powrócił do dzieci po śmierci żony. Jakiś czas później ożenił się ponownie i Ralph nigdy więcej go nie spotkał. Młody Ralph wychowywał się razem z siostrą Grace u babki Lucy Taylor Johnson w Los Angeles[2].
Bunche ukończył z bardzo dobrym wynikiem Jefferson High School, a w 1927 ukończył UCLA, a następnie podjął studia na Harvard University. Aby dorobić do stypendium, pracował w lokalnej księgarni[3]. W 1928 zdobył tytuł magistra nauk politycznych, a w 1934 doktora. W owym czasie pracował już w Departamencie Nauk Politycznych na Uniwersytecie Howarda. Był pierwszym czarnym Amerykaninem, który zdobył tytuł doktora nauk politycznych na amerykańskim uniwersytecie.
Praca zawodowa
[edytuj | edytuj kod]
W latach 1936–1938 prowadził podoktoranckie badania antropologiczne na London School of Economics, a następnie na Uniwersytecie Kapsztadzkim[4]. Potem powróciłdo pracy w Departamencie Nauk Politycznych na Harvard University.
Podczas II wojny światowej Bunche służył w amerykańskiej agencji wywiadowczej Office of Strategic Services, a w 1943 został przeniesiony do Departamentu Stanu. Bardzo szybko został liderem w Institute of Pacific Relations. Wziął udział w konferencji w San Francisco w 1945, na której planowano założenie Organizacji Narodów Zjednoczonych. W następnych latach był związany z działalnością ONZ. Gdy w 1948 rozpoczął się konflikt izraelsko-arabski, po zabójstwie Mediatora ONZ w Palestynie Folke Bernadotte, Bunche został jego następcą. Uczestniczył we wszystkich negocjacjach pokojowych prowadzonych na wyspie Rodos, wypracowując w 1949 zawieszenia broni kończące I wojną izraelsko-arabską. Za swoją pracę otrzymał w 1950 Pokojową Nagrodę Nobla[5] (pierwsza, którą uhonorowano czarnoskórego Amerykanina[6]). Następnie Bunche uczestniczył w negocjacjach pokojowych w rozdartych konfliktami regionach, takich jak np. Kongo, Jemen, Kaszmir i Cypr. W 1968 objął stanowisko Podsekretarza Generalnego ONZ
Bunche był mocno zaangażowany w walkę o prawa obywatelskie w Stanach Zjednoczonych. W 1963 wziął udział w Marszu na Waszyngton, domagając się podniesienia płacy minimalnej i zniesienia segregacji rasowej. W czerwcu 1970 podupadł na zdrowiu i zrezygnował ze stanowiska w ONZ. Rok później zmarł w Nowym Jorku.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Pokojowa Nagroda Nobla (1950)
- Medal Wolności (1963)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Nobel Peace Prize 1950 - Ralph Bunche. [w:] The Official Web Site of the Nobel Prize [on-line]. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
- ↑ Robert D. McFadden: Dr. Bunche of U.N., Nobel Winner, Dies. [w:] The New York Times [on-line]. 1971-12-10. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
- ↑ Laurie J. Marzejka: Dr. Ralph Bunche - from Detroit to the world stage. [w:] The Detroit News [on-line]. 1997-08-29. [dostęp 2011-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-07)]. (ang.).
- ↑ Brian Urquhart: Ralph Bunche: An American Odyssey. New York: W.W. Norton, 1993, s. 496. ISBN 0-393-03527-1.
- ↑ Benjamin Rivlin: Ralph Johnson Bunche. [w:] The Harvard Magazine [on-line]. 2003-11. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
- ↑ Oxford. Ilustrowana encyklopedia uniwersalna. Historia świata od 1800 roku do współczesności, red. H. Judge, Warszawa 1998, s. 57.
