„Mur Krzeczkowski” to rezerwat przyrody w województwie podkarpackim, będący setnym rezerwatem na tym obszarze^[1]. Akt ustanowienia rezerwatu podpisano 4 grudnia 2024 roku podczas uroczystej konferencji prasowej w miejscowości Krzeczkowa. Rezerwat chroni unikalne formacje geologiczne i cenne elementy flory karpackiej.

Rezerwat zajmuje powierzchnię 62,44 ha i jest położony na terenie gminy Krasiczyn, w miejscowości Krzeczkowa^[2]. Obszar rezerwatu znajduje się w zarządzie nadleśnictwa Krasiczyn i obejmuje tereny leśnictw Krzeczkowa i Cisowa. Rezerwat leży w granicach dwóch obszarów Natura 2000: Pogórze Przemyskie (PLB180001) oraz Ostoja Przemyska (PLH180012), co dodatkowo podkreśla jego znaczenie przyrodnicze.

Głównym obiektem ochrony w rezerwacie „Mur Krzeczkowski” jest wyjątkowa wychodnia skalna, stanowiąca przykład skarpy denudacyjnej typu „kuesta”. Skarpa ta zbudowana jest z twardych margli krzemionkowych, które ulegają erozji, tworząc ostrokrawędzisty gruz. Procesy geologiczne, które doprowadziły do powstania tej formacji, obejmują długotrwałą erozję otaczających, bardziej miękkich warstw skalnych. Powierzchnia skał w rezerwacie charakteryzuje się obecnością tzw. „tektoglifów” – śladów ruchów tektonicznych i poślizgów warstw skalnych. Tworzą one unikalne wzory, które stanowią przedmiot zainteresowania geologów. Osuwisko ukazujące odsłonięte warstwy geologiczne, zbudowane z fliszu – skał osadowych, które uformowały się na dnie głębokiego zbiornika morskiego znanego jako Ocean Tetydy^[3]. Ten pradawny ocean istniał przez około 100 milionów lat, pozostawiając po sobie unikalne ślady w strukturze geologicznej.

Otoczenie skalnej formacji porastają typowe dla Karpat zespoły buczyny karpackiej i jaworzyny. Wśród roślin szczególnie cennych dla rezerwatu znajduje się języcznik zwyczajny (Asplenium scolopendrium), paproć preferująca wilgotne, zacienione stanowiska na stromych, skalistych zboczach. W rezerwacie „Mur Krzeczkowski” języcznik zwyczajny znajduje dogodne warunki do wzrostu, co czyni go istotnym elementem lokalnej flory.

Unikalność geologiczna obszaru „Mur Krzeczkowski” była przedmiotem badań naukowych już wcześniej. Skalna formacja została opisana m.in. w Przeglądzie Geologicznym w 1988 roku oraz w materiałach LIX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Na terenie rezerwatu funkcjonuje także stanowisko dokumentacyjne „Krzeczkowski Mur”, ustanowione w 1998 roku, które zajmuje powierzchnię 0,45 ha i dostarcza szczegółowych informacji o geologii regionu.

Głównym celem ochrony rezerwatu „Mur Krzeczkowski” jest zachowanie unikalnej formacji geologicznej w postaci skarpy denudacyjnej oraz stanowisk języcznika zwyczajnego. Obszar ten ma znaczenie nie tylko przyrodnicze, ale również naukowe, stanowiąc źródło wiedzy o procesach geologicznych i ekosystemach Karpat.

Rezerwat „Mur Krzeczkowski” jest jednym z przykładów efektywnej ochrony przyrody w Polsce^[4], łącząc walory naukowe, edukacyjne i estetyczne.