Roman Kanafoyski

komandor porucznik
Data urodzenia	4 maja 1901
Data i miejsce śmierci	7 czerwca 1948 Hel, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1917–1948
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie  Marynarka Wojenna (II RP)  Marynarka Wojenna (II RP)
Jednostki	Oddział Wydzielony Rzeki Wisły
Stanowiska	dowódca oddziału wydzielonego, komendant Półwyspu Hel
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Roman Kanafoyski (ur. 4 maja 1901, zm. 7 czerwca 1948) – komandor porucznik Marynarki Wojennej RP, uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej, podczas kampanii wrześniowej dowódca Oddziału Wydzielonego Rzeki Wisły, po II wojnie światowej komendant Półwyspu Hel, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 4 maja 1901 roku w zaborze rosyjskim. W grudniu 1917 roku otrzymał powołanie do pułku ułanów w III Korpusie Armii Rosyjskiej. W maju 1918 roku został zdemobilizowany. 10 lutego 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego i jako szeregowiec brał udział w wojnie z bolszewikami w składzie 8 dywizjonu artylerii ciężkiej^[1]. W 1921 roku ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii w Poznaniu i otrzymał promocję oficerską w korpusie artylerii. Był również także absolwentem Kursu Oficerów Zwiadowczych, Kursu Oficerów Gospodarczych, Kursu Dowódców Baterii w Toruniu^[2] oraz Kursu Unifikacyjnego (uprawniającego do awansu na stopień majora - komandora podporucznika) w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie (1939).

Służbę kontynuował w 1 pułku artylerii ciężkiej w Modlinie i 8 dywizjonie artylerii konnej w Białymstoku. 1 czerwca 1927 roku przeniesiony został z 14 dak do kadry oficerów artylerii z równoczesnym przydziałem do Flotylli Rzecznej MW w Pińsku na stanowisko zastępcy dowódcy monitora^[3]. We Flotylli Pińskiej, w latach 1927–1939, zajmował kolejno następujące stanowiska służbowe: zastępcy dowódcy jednego z monitorów rzecznych typu B (monitory „gdańskie”), dowódcy monitora ORP „Wilno” (od 1 czerwca 1928), zastępcy dowódcy dywizjonu monitorów (od 1 stycznia 1931), ponownie dowódcy ORP „Wilno”.

W sierpniu 1931 został przeniesiony z korpusu oficerów artylerii do korpusu oficerów marynarki wojennej (korpus rzeczno-brzegowy) z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku we Flotylli Pińskiej^[4]. 1 stycznia 1933 został dowódcą III dywizjonu bojowego, w 1934 dowódcą I dywizjonu bojowego, a w 1939 ponownie dowodził III dywizjonem bojowym^[5]. Na początku 1939 roku wybrany został prezesem Wojskowego Klubu Sportowego „Kotwica”.

Od 3 kwietnia 1939 roku był dowódcą Oddziału Wydzielonego Rzeki Wisły z bazą w Bydgoszczy. W kampanii wrześniowej Oddział Wydzielony prowadził działania wojenne na Wiśle w ramach Armii „Pomorze”. 9 września 1939 rozkazał dokonać samozatopienia jednostek pływających pod Duninowem, w związku z wyczerpaniem możliwości operacyjnych. Następnie wyznaczony komendantem Garnizonu Polowego Żychlin. Dowodził marynarzami w trakcie forsowania Bzury, 19 września dostał się do niewoli niemieckiej podczas przebijania w kierunku Twierdzy Modlin. W latach 1939–1945 przebywał w oflagach II B Arnswalde i II D Gross Born.

Po wyzwoleniu, od 10 sierpnia 1945 roku służył w 1 samodzielnym morskim batalionie zapasowym w Gdańsku. 20 września tego roku przeniesiono go do Dowództwa Marynarki Wojennej w Gdyni, gdzie 1 stycznia 1946 roku został szefem Oddziału Ogólnego Sztabu Głównego. W 1947 roku objął funkcję komendanta Półwyspu Hel. Zmarł nagle 7 czerwca 1948 roku w Helu^[6].

• podporucznik artylerii – z dniem 1 czerwca 1921^[1]
• porucznik – 18 maja 1923 z dniem 1 kwietnia 1923 i starszeństwem z dniem 1 marca 1923 oraz 30. lokatą w korpusie oficerów artylerii
• kapitan marynarki – 29 stycznia 1932 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 4. lokatą w korpusie oficerów Marynarki Wojennej, korpus rzeczno-brzegowy^[7]
• komandor podporucznik – ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 3. lokatą w korpusie rzeczno-brzegowym^[6][8]
• komandor porucznik – 25 czerwca 1947

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Medal Niepodległości – 25 stycznia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[9]
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1936)

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych Marynarki Wojennej, oficerów rezerwy Marynarki Wojennej powołanych do służby czynnej, oraz oficerów zawodowych innych korpusów osobowych armii, przydzielonych do Marynarki Wojennej sporządzona na dzień 15 sierpnia 1930 r.. Warszawa: Samodzielny Referat Personalny Kierownictwa Marynarki Wojennej, 1930.
• Józef Wiesław Dyskant: Oddział wydzielony „Wisła” : zarys działań bojowych OW „Wisła” Flotylli Rzecznej we wrześniu 1939 r.. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06774-0.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Jan Kazimierz Sawicki: Kadry Morskie Rzeczypospolitej. T. V: Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918-1947). Gdynia: Polskie Towarzystwo Nautologiczne, 2011. ISBN 978-83-932722-0-4.