Ropienka

gmina wiejska
1934–39, 1941–44[1], 1945–54 i 1973–77
Granica polsko-radziecka 1944–48 w Dźwiniaczu Dolnym
Państwo	Polska
Województwo	1934–39: lwowskie 1941–44: d. krakowski 1945–54: rzeszowskie 1973–75: rzeszowskie 1975–77: krośnieńskie
Powiat	1934–39: leski (II RP) 1941–44: sanocki 1945–51: leski 1952–54: ustrzycki 1973–75: bieszczadzki
Siedziba	Ropienka
Populacja (1974) • liczba ludności	3657[2]
Szczegółowy podział administracyjny (1948)
Liczba gromad 10
Położenie na mapie powiatu

Ropienka – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–39, 1941–44, 1945–54 i 1973–77 w woj. lwowskim, rzeszowskim i krośnieńskim oraz dystrykcie krakowskim (dzisiejsze woj. podkarpackie). Siedzibą władz gminy była Ropienka.

Gminę zbiorową Ropienka utworzono 1 sierpnia 1934 roku w województwie lwowskim, w powiecie leskim, z dotychczasowych 9 jednostkowych gmin wiejskich: Brelików, Leszczowate, Paszowa, Romanowa Wola, Ropienka, Serednica, Stańkowa, Wańkowa i Zawadka^[3]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w osiem gromad (sołectw) gminy Ropienka^[4].

Pod koniec 1937 tytuł honorowego obywatelstwa gminy Ropienka otrzymał Roman Gąsiorowski „za prace i zasługi, położone dla dobra gminy”^[5].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła gminę wzdłuż Sanu. Gmina Ropienka została w całości włączona do ZSRR, gdzie ją zniesiono, a jej obszar włączono 10 stycznia 1940 do nowo utworzonego rejonu leskiego w obwodzie drohobyckim, gdzie pozostał do 27 czerwca 1941^[6].

Rejon leski przestał istnieć wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941. Na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941 obszar dawnej gminy Ropienka wszedł w skład Generalnego Gubernatorstwa i utworzonego tam nowego dystryktu Galicja, gdzie odtworzono gminę Ropienka w jej oryginalnych granicach. 15 listopada 1941 gminę Ropienka włączono do powiatu sanockiego w dystrykcie krakowskim^[7].

Pod okupacją niemiecką 1941-1944 w Landkreis Sanok w Dystrykcie krakowskim (Generalne Gubernatorstwo) bez zmian terytorialnych; jedynie zmienił się skład wewnętrzny kiedyz gromady Leszczowate okupant wyodrębnił nową gromadę Maćkowa Wola. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 7974: 677 w Brelikowie, 761 w Leszczowatem, 330 w Maćkowej Woli, 1132 w Paszowej, 320 w Romanowej Woli, 961 w Ropience, 1036 w Serednicy, 1013 w Stańkowej, 887 w Wańkowej i 857 w Zawadce^[8].

W sierpniu 1944 obszar gminy ponownie zajęły wojska radzieckie, po czym gminę Ropienka zniesiono, a jej cały obszar włączono do reaktywowanego rejonu leskigo w obwodzie drohobyckim w ZSRR^[9].

Po wytyczeniu granicy państwowej w marcu 1945, gminę Ropienka reaktywowano w Polsce. Powróciła do powiatu leskiego, wchodząc w skład utworzonego 18 sierpnia 1945 woj. rzeszowskiego^[10]. Do gminy przyłączono także gromadę Dźwiniacz Dolny z radzieckiego rejonu ustrzyckiego (należącą przed wojną oraz pod okupacją niemiecką do gminy Ustrzyki Dolne), w wyniku włączeniu prawie całego obszaru rejonu ustrzyckiego do ZSRR. Powojenny skład gminy Ropienka objął 10 gromad: Brelików, Dźwiniacz Dolny, Leszczowate, Paszowa, Ropienka, Serednica, Stańkowa, Wańkowa, Wola Romanowa i Zawadka^[11].

15 maja 1948 do gminy Ropienka włączono z ZSRR chutor Wola (Maćkowa), który w latach 1944-48 należał do rady wiejskiej Łodyna (Лодинянська сільська рада) w rejonie ustrzyckim w obwodzie drohobyckim^[12], w ramach korekty granic Polski z ZSRR. Chutor Wola zintegrowano początkowo z gromadą Leszczowate^[11], choć później Wolę Maćkową podniesiono do statusu jedenastej gromady gmin Ropienka^[13].

1 stycznia 1952 gminę Ropienka włączono do nowego powiatu ustrzyckiego, utworzono w ramach umowy o zmianie granic z 15 lutego 1951^[14].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[15]:

 Osobny artykuł: Brzegi Dolne (gromada).

 Osobny artykuł: Ropienka (gromada).

 Osobny artykuł: Wańkowa (gromada).

Gminę Ropienka reaktywowano 1 stycznia 1973 w woj. rzeszowskim (powiat bieszczadzki)^[16], objemując^[17]:

• 13 sołectw: Brelików, Jureczkowa, Leszczowate, Nowosielce Kozickie, Paszowa, Ropienka, Stańkowa, Trzcianiec, Wańkowa, Wojtkowa, Wojtkówka, Wola Maćkowa i Zawadka,
• 8 obrębów geodezyjnych: Arłamów, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Kwaszenina, Serednica, Trójca i Wola Romanowa.

1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. krośnieńskim^[18].

1 lutego 1977 gmina została zniesiona, a jej obszar przyłączony do gmin^[19]:

• Olszanica (obszary sołectw Arłamów, Brelików, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Jureczkowa, Kwaszenina, Leszczowate, Nowosielce Kozickie, Paszowa, Ropienka, Serednica, Stańkowa, Trójca, Trzcianiec, Wańkowa, Wojtkowa, Wojtkówka i Zawadka),
• Ustrzyki Dolne (obszary sołectw Wola Maćkowa i Wola Romanowa).

1 kwietnia 1977, dwa miesiące po zniesieniu gminy Ropienka, sołectwa włączone do Ustrzyki Dolne (Wola Maćkowa i Wola Romanowa) włączono do gminy Olszanica, natomiast 11 z 19 sołectw włączonych do gminy Olszanica (Arłamów, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Jureczkowa, Kwaszenina, Nowosielce Kozickie, Trójca, Trzcianiec, Wojtkowa i Wojtkówka) włączono do gminy Ustrzyki Dolne^[20]. 1 stycznia 2002 do gminy Ustrzyki Dolne włączono kolejne 6 z 19 dawnych sołectw ropieneckich włączonych w 1977 roku do gminy Olszanica (Brelików, Leszczowate, Ropienka, Serednica, Stańkowa i Zawadka), a także sołectwa Wola Maćkowa i Wola Romanowa, które w 1977 roku dwa razy zmieniły przynależność gminną^[21]. Tym samym w granicach gminy Olszanica pozostały już tylko dwa sołectwa dawnej gminy Ropienka (Paszowa i Wańkowa), a wszystkie inne weszły ostatecznie w skład gminy Ustrzyki Dolne.