| |
 Gmach Sądu Okręgowego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1 stycznia 1999 |
| Prezes |
Joanna Przanowska-Tomaszek |
| Adres | |
| al. „Solidarności”, 00-898 Warszawa | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′27″N 20°59′32″E/52,240833 20,992222
| |
| Strona internetowa | |
Sąd Okręgowy w Warszawie – organ wymiaru sprawiedliwości powołany do rozstrzygania spraw sądowych I instancji i II instancji, mieszczący się w Warszawie w budynku przy al. „Solidarności” 127[1][2] (adres przedwojenny ul. Leszno 53/55).
Gmach sądu wzniesiono w latach 1935[3]–1939. W 2009 został wpisany do rejestru zabytków[4].
Status prawny
[edytuj | edytuj kod]Sąd okręgowy jest państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. W polskim wymiarze sprawiedliwości jest zasadą, że w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy, natomiast sąd okręgowy orzeka jako sąd pierwszej instancji tylko w sprawach o zbrodnie i niektóre występki. Na wniosek sądu rejonowego sąd apelacyjny może przekazać sądowi okręgowemu do rozpoznania w I instancji sprawę o każde przestępstwo ze względu na szczególną wagę lub zawiłość tej sprawy.
Sąd Okręgowy stanowi element władzy sądowniczej sprawującej wymiar sprawiedliwości na podstawie Konstytucji RP[5]. Sposób organizacji Sądu reguluje ustawa o ustroju sądów powszechnych[6], a także akty wykonawcze[7]. Obejmuje obszar właściwości sądów rejonowych
Sąd Okręgowy w Warszawie obejmuje obszar właściwości sądów rejonowych w: Grodzisku Mazowieckim, Pruszkowie, Piasecznie oraz dla Warszawy-Mokotowa, Warszawy-Śródmieścia, Warszawy-Woli, Warszawy-Żoliborza, dla m. st. Warszawy w Warszawie dla dzielnic: Ochota, Ursus i Włochy[8].
Struktury organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Sądy Okręgowe funkcjonują w strukturach sądów powszechnych, które rozstrzygają wszelkie sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów.
W Sądzie Okręgowym w Warszawie utworzone zostały następujące wydziały[9]:
- Wydział I Cywilny
- Wydział II Cywilny
- Wydział III Cywilny
- Wydział IV Cywilny
- Wydział V Cywilny Odwoławczy
- Wydział VI Cywilny Rodzinny Odwoławczy
- Wydział VII Cywilny Rodzinny i Rejestrowy
- Wydział VIII Karny
- Wydział IX Karny Odwoławczy
- Wydział X Karny Odwoławczy
- Wydział XI Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych
- Wydział XII Karny
- Wydział XIII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
- Wydział XIV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
- Wydział XV Wykonywania Orzeczeń
- Wydział XVI Gospodarczy
- Wydział XVII – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- Wydział XVIII Karny
- Wydział XIX Wizytacyjny
- Wydział XX Gospodarczy
- Wydział XXI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
- Wydział XXII Własności Intelektualnej
- Wydział XXIII Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych
- Wydział XXIV Cywilny
- Wydział XXV Cywilny
- Wydział XXVI Gospodarczy
- Wydział XXVII Cywilny Odwoławczy
- Wydział XXVIII Cywilny
Historia gmachu
[edytuj | edytuj kod]Wzniesienie reprezentacyjnego gmachu sądów grodzkich na Lesznie (nazywanego zwyczajowo Sądami na Lesznie) powierzono prof. inż. arch. Bohdanowi Pniewskiemu[10]. Budowę rozpoczęto w II połowie 1935 roku, trwała ona niespełna 4 lata i wiosną 1939 została zakończona. Wiązała się ona z licznymi uwagami krytycznymi ze strony palestry, która utyskiwała na znaczne oddalenie gmachu od Sądu Okręgowego, Sądu Apelacyjnego i Sądu Najwyższego, które mieściły się przy placu Krasińskich. Gmach zaczął służyć warszawskiemu sądownictwu 30 czerwca 1939. Dostojność, monumentalne ukształtowanie bryły, staranne opracowanie detali to elementy charakteryzujące ten budynek. W charakterze dekoracji umieszczono nad wejściem głównym maksymę Sprawiedliwość jest ostoją mocy i trwałości Rzeczypospolitej, sformułowaną przez Andrzeja Frycza Modrzewskiego[11].
Mimo wybuchu II wojny światowej, Sądy Grodzkie nadal służyły polskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Ich pracę przerwały dopiero naloty niemieckiego lotnictwa. W miarę upływu czasu życie okupowanej Warszawy wróciło do normy. 11 grudnia 1939 Sądy ponownie rozpoczęły swoją działalność, jednakże już pod ścisłą kontrolą i nadzorem niemieckim. Zajmowały część budynku od strony ul. Leszno, w pozostałej części Niemcy zorganizowali swój szpital. W Sądach Grodzkich sprawy rozpatrywali polscy sędziowie, jednak każdy wyrok musiał być zatwierdzony przez władze niemieckie. Spod kompetencji sądów polskich wyłączone były sprawy kryminalne, w których oskarżonym był Niemiec, jak również sprawy cywilne między Polakami a Niemcami.
Z uwagi na spełniane funkcje gmach Sądów nie został w listopadzie 1940 włączony do getta warszawskiego. Stał się miejscem spotkań ludzi z obu stron muru getta – dostęp do budynku mieli zarówno mieszkańcy dzielnicy zamknięty (od strony ulicy Leszno), jak i pozostałej części miasta (od strony ulicy Białej)[12]. Te wydarzenia od 2008 upamiętnia jeden z pomników granic getta u zbiegu ulic Chłodnej i Elektoralnej.
Po zakończeniu wojny przystąpiono do odbudowy budynku Sądów. Gmach ocalał, ale piętra V i VI zostały spalone. Odbudowany gmach oddano do użytku w lipcu 1949[13].
W 1950 roku do gmachu przeniósł się z Łodzi Sąd Najwyższy[14]. W 2009 został on wpisany do rejestru zabytków[4].
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 grudnia 1998 roku (Dz.U. z 1998 r. nr 166, poz. 1253) w sprawie utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, z dniem 1 stycznia 1999 z Sądu Wojewódzkiego został utworzony Sąd Okręgowy w Warszawie. Ostatnie zmiany miały miejsce 1 maja 2005, kiedy to na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2004 rozpoczął działalność Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z siedzibą w gmachu przy al. „Solidarności” 127.
Prezesi Sądu
[edytuj | edytuj kod]
- sędzia sądu okręgowego Beata Waś – od 8 sierpnia 2005 do 7 sierpnia 2011[15]
- sędzia sądu okręgowego Małgorzata Kluziak – od 12 września 2011 do 11 września 2017[16][17]
- sędzia sądu okręgowego Joanna Bitner – od 12 września 2017 do 16 listopada 2020 (rezygnacja)[18][19]
- sędzia sądu apelacyjnego Piotr Schab – od 17 listopada 2020 do lipca 2022 (objęcie funkcji Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie)[20][21]
- sędzia sądu okręgowego Joanna Przanowska-Tomaszek – od lipca 2022[22]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Strona Sądu Okręgowego w Warszawie.
- ↑ Lokalizacja siedzib Sądu Okręgowego w Warszawie. warszawa.so.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-07)]..
- ↑ „Architektura i Budownictwo” (9), Biblioteka Cyfrowa Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1935, s. 9-27 [dostęp 2023-06-25], Konkurs rozstrzygnięto w lipcu 1935. Budowa rozpoczęła się jesienią 1935 roku.
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 73. [dostęp 2023-12-03].
- ↑ Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483
- ↑ Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 217), w skrócie u.s.p.
- ↑ W szczególności rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 867), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej (Dz. Urz. MS z 2019 r. poz. 138) oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów powszechnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1166)
- ↑ Lokalizacja Sądów Rejonowych w okręgu Sądu Okręgowego w Warszawie. warszawa.so.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-07)]..
- ↑ Wydziały Sądu Okręgowego w Warszawie. warszawa.so.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-29)]..
- ↑ Marcin Gawlicki. Rejestr zabytków w praktyce ochrony konserwatorskiej. „Ochrona Zabytków”. 56/2 (241), s. 66, 2008. ISSN 0029-8247.
- ↑ Kamila Piętka-Rakowiecka, Warszawa – miasto sądów, „Architectus”, nr 3 (51), Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2017.
- ↑ Irena Birnbaum: Non omnis moriar. Pamiętnik z getta warszawskiego. Warszawa: Czytelnik, 1982, s. 52. ISBN 83-07-00745-3.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 52, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
- ↑ Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Zespół Prasowy Sądu Najwyższego, 2014, s. 56.
- ↑ Powołanie Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie – Biuletyn Informacji Publicznej Sąd Okręgowy w Warszawie. bip.warszawa.so.gov.pl. [dostęp 2020-11-17].
- ↑ Zapytanie nr 4419 – tekst odpowiedzi. www.sejm.gov.pl. [dostęp 2020-11-17].
- ↑ Zakończenie kadencji Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie – Biuletyn Informacji Publicznej Sąd Okręgowy w Warszawie. bip.warszawa.so.gov.pl. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ Joanna Bitner nowym prezesem Sądu Okręgowego w Warszawie. Prawo.pl, 2017-09-14. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ Joanna Bitner złożyła rezygnację z funkcji prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie. www.rp.pl. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ Rzecznik dyscyplinarny Piotr Schab prezesem Sądu Okręgowego w Warszawie. www.rp.pl. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ Sędzia Piotr Schab powołany na prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie. www.rmf24.pl. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ Magdalena Gałczyńska: Joanna Przanowska-Tomaszek nowym prezesem stołecznego Sądu Okręgowego. Ministerstwo milczy. Onet Wiadomości, 2022-07-05. [dostęp 2022-09-13].
