Spis treści
Siatkówka (anatomia)
Siatkówka (łac. retina) – część oka, która jest elementem odbierającym bodźce wzrokowe. Jest specyficznej budowy błoną znajdującą się wewnątrz gałki ocznej, na jej tylnej powierzchni. Znajdują się w niej 3 z 4 neuronów drogi wzrokowej (I- pręciki i czopki, II-kom. dwubiegunowe, III kom. wielobiegunowe). Siatkówka charakteryzuje się największą konsumpcją tlenu na jednostkę masy tkanki w organizmie człowieka[1].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Podstawowymi elementami budowy siatkówki są ułożone w kilka warstw komórki nerwowe, które z mózgiem łączy nerw wzrokowy. Zmodyfikowane neurony: czopki i pręciki, są jej światłoczułymi receptorami. Siatkówka ludzkiego oka zawiera około 6 mln czopków i 100 mln pręcików[potrzebny przypis]. Innym rodzajem neuronów występującym w siatkówce są komórki dwubiegunowe i komórki zwojowe siatkówki. W komórkach zwojowych żaby, myszy i ludzi wykryto melanopsynę, odpowiadającą prawdopodobnie za regulację rytmu dobowego[2].
Pręciki są wrażliwe na natężenie światła i pozwalają na widzenie czarno-białe. Są wydłużonymi, cienkimi komórkami, które w swej zewnętrznej części zawierają zawarty w około 2000 dyskoidalnych strukturach światłowrażliwy barwnik: rodopsynę. Pręciki nie występują w dołku środkowym, za to jest ich dużo w częściach peryferyjnych siatkówki. Czopki skupiają się w centralnej części siatkówki i odpowiadają za widzenie barwne. Zawierają trzy barwniki wrażliwe na światło niebieskie, zielone i czerwone. Czopki są też odpowiedzialne za ostrość widzenia. Największa liczba receptorów znajduje się w plamce żółtej, zaś w plamce ślepej nie ma ani jednego.
Do siatkówki przylega od tyłu warstwa komórek wypełnionych czarnym pigmentem, który absorbuje nadmiar światła wpadającego do oka i zapobiega zamazywaniu (zacieraniu konturów) obrazu przez światło odbite wewnątrz oka.
Na siatkówce powstaje obraz rzeczywisty, pomniejszony i odwrócony.
Warstwy siatkówki
[edytuj | edytuj kod]W budowie histologicznej siatkówki można wyróżnić 10 warstw (1- najbardziej zewnętrzna, 10. najbardziej wewnętrzna):
- warstwa barwnikowa = nabłonek barwnikowy – nabłonek jednowarstwowy sześcienny leżący na błonie podstawnej; komórki barwnikowe w szczytowej części cytoplazmy zawierają ziarna melaniny chroniące przed odbijaniem się światła wewnątrz gałki ocznej
- warstwa pręcików i czopków = warstwa nabłonka wzrokowego (utworzona przez zewnętrzne segmenty czopków i pręcików)
- błona graniczna glejowa zewnętrzna
- warstwa jądrzasta (ziarnista) zewnętrzna
- warstwa splotowata zewnętrzna
- warstwa jądrzasta (ziarnista) wewnętrzna
- warstwa splotowata wewnętrzna
- warstwa komórek zwojowych = warstwa zwojowa
- warstwa włókien nerwowych
- warstwa graniczna glejowa wewnętrzna.
Komórki wzrokowe obecne są w warstwach 2.-5., neurony drugie w warstwach 5.-7., neurony ostatnie w warstwach 7.-9.
Choroby siatkówki
[edytuj | edytuj kod]- odwarstwienie siatkówki
- siatkówczak
- retinopatia cukrzycowa
- retinopatia nadciśnieniowa
- retinopatia wcześniaków
- zwyrodnienie plamki żółtej
- retinopatia barwnikowa
- jaskra
- centralna retinopatia surowicza
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Nowak, Wojciech Bienias. Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD): etiopatogeneza i strategie terapeutyczne. „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”, s. 83-94, 2007-02-16. Index Copernicus Sp. z o.o.. ISSN 1732-2693. (pol.).
- ↑ Ignacio Provencio. Zegar na dnie oka. „Świat Nauki”. 6 (238), s. 41–45, czerwiec 2011. Prószyński Media. ISSN 0867-6380.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria Hanna Niżankowska: Okulistyka. Podstawy kliniczne. PZWL, 2007, s. 379–424. ISBN 978-83-200-3224-6.