Sokolí skála

Grupa skalna Sokolí skála (2) (2020 rok)
Państwo	Czechy
Kraj	ołomuniecki
Położenie	Bělá pod Pradědem
Pasmo	Wysoki Jesionik (cz. Hrubý Jeseník) (Sudety)
Wysokość	1064 m n.p.m.
Wybitność	3 m
Położenie na mapie Sudetów Sokolí skála
50°06′46,3″N 17°12′27,8″E/50,112861 17,207722
Multimedia w Wikimedia Commons

Sokolí skála (2)^[a] – grupa skalna o wysokości 1064 m n.p.m.^[1] (podawana jest też wysokość 1045 m n.p.m.^[2]) w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník), w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, na Śląsku, w obrębie gminy Bělá pod Pradědem, na stoku Nad Vodopádem, w rezerwacie przyrody Vysoký vodopád, blisko płynącego potoku o nazwie Studený potok (1)^[b][3], oddalona o około 3,7 km na północny zachód od szczytu góry Pradziad (cz. Praděd)^[4].

Sokolí skála (2) położona jest niemalże w centrum całego pasma Wysokiego Jesionika, leżąca w części Wysokiego Jesionika, w północno-wschodnim obszarze (mikroregionu) o nazwie Masyw Pradziada (cz. Pradědská hornatina), na zachodnim stoku Nad Vodopádem, oddalona o około 730 m na północny zachód od jego szczytu, powyżej płynącego potoku o nazwie Studený potok (1)^[b][3][4]. Jest grupą skalną słabo rozpoznawalną, ponieważ na wielu mapach nie naniesiono jej nazwy^[5] , a nawet nie zaznaczono jej lokalizacji, widoczną m.in. z jej bliskiej okolicy, m.in. z biegnącego koło niej niebieskiego szlaku turystycznego ^[4]. Jest szczytem niewidocznym z drogi okalającej połać szczytową góry Pradziad, bo przysłonięty kopułą szczytową góry Malý Děd^[6], a z innego charakterystycznego punktu widokowego – z drogi okalającej szczyt góry Dlouhé stráně^[7], również niewidoczny, bo przysłonięty górą Velký Jezerník.

Grupa skalna Sokolí skála (2) rozpościera się na kierunku zachód – wschód na wysokościach około (1020–1060) m n.p.m., mająca w rzucie poziomym nieregularny kształt o przybliżonych wymiarach długość × szerokość = (67 × 25) m i wysokość do 40 m^[8], zajmująca powierzchnię około 1050 m²^[9]. Przy grupie skalnej przebiega wokół ścieżka główna, na której wytyczono niebieski szlak turystyczny ^[4]. Składa się z kilku skalisk, stopniowo opadających wraz z obniżaniem wysokości. Grupa skalna otoczona jest wokół borem świerkowym, pokryta częściowo trawą wysokogórską oraz widocznymi na szczytowym skalisku odkrytymi częściowo wystającymi korzeniami drzewostanu^[9][10]. Stoki przy skaliskach – z uwagi na nachylenie – są urwiskami, należy więc zachować ostrożność poruszając się po nich. Na nieco niższym skalisku, będącym ograniczonym punktem widokowym założono ochronne łańcuchy^[2]. Widoczne są m.in. zalesione stoki gór Malý Klín czy Velký Jezerník. Na grupie skalnej i w jej pobliżu nie ma punktu geodezyjnego^[11] . Państwowy urząd geodezyjny o nazwie (cz. Český úřad zeměměřický a katastrální (CÚZK)) w Pradze podaje jako najwyższy punkt grupy skalnej – szczyt – o wysokości 1063,5 m n.p.m. i współrzędnych geograficznych (50°06′46,3″N 17°12′27,8″E/50,112861 17,207722)^[1].

Dojście do grupy skalnej następuje ze skrzyżowania turystycznego Nad Vysokým vodopádem, od którego należy przejść niebieskim szlakiem turystycznym i mocno trawersującą ścieżką na stoku, na której założono drewniane barierki, odcinek o długości około 170 m w stronę przystanku turystycznego o nazwie Vysoký vodopád, z podaną na tablicy informacyjnej wysokością 1007 m, dochodząc w ten sposób do skaliska szczytowego^[4][2].

Pod względem geologicznym grupa skalna Sokolí skála (2) należy do jednostki określanej jako warstwy vrbneńskie^[12] i zbudowana jest ze skał metamorficznych, głównie: łupków krystalicznych, gnejsów i fyllonitów (biotytów, chlorytów i muskowitów)^[13][14].

 Osobny artykuł: Rezerwat przyrody Vysoký vodopád.

Grupa skalna Sokolí skála (2) znajduje się w obrębie rezerwatu przyrody Vysoký vodopád^[15] (→ Rezerwat przyrody Vysoký vodopád), będącego częścią wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), a utworzonego w celu ochrony utworów skalnych, ziemnych i roślinnych oraz rzadkich gatunków zwierząt^[4]. W pobliżu grupy skalnej nie utworzono żadnych obiektów nazwanych pomnikami przyrody oraz nie wytyczono żadnych ścieżek dydaktycznych^[4].

Sokolí skála (2) jest chętnie odwiedzana przez turystów, z możliwością podziwiania malowniczych perspektyw ze zlokalizowanego na niej punktu widokowego oraz uroków rezerwatu przyrody Vysoký vodopád^[4]. Do osady Bělá z bazą pensjonatów^[16] jest od szczytu około 2 km w kierunku północno-wschodnim^[4]. Nieco bliżej, bo w odległości około 1,3 km na południowy wschód od szczytu, na wysokości 1304 m n.p.m. położone jest najstarsze schronisko turystyczne w paśmie Wysokiego Jesionika – Švýcárna^[4]. Do bazy turystycznej z położonym u podnóża stoku północno-wschodniego góry Velký Klín schroniskiem turystycznym – Chata Eduard^[17] w miejscowości Bělá pod Pradědem jest od szczytu około 2,6 km w kierunku północnym, natomiast do bazy turystycznej z hotelem Červenohorské Sedlo i pensjonatami, położonymi na przełęczy Červenohorské sedlo jest od szczytu około 4 km w kierunku północno-zachodnim^[4]. Natomiast do bazy hoteli rozsianych wokół góry Pradziad jest od szczytu około 4 km w kierunku południowo-wschodnim, gdzie położone są następujące hotele górskie i schroniska turystyczne^[4]:

• na wieży Pradziad: hotel Praděd oraz na stoku góry Pradziad hotel górski Kurzovní chata i schronisko Barborka
• na stoku góry Petrovy kameny hotele górskie: Ovčárna i Figura oraz schronisko Sabinka

Kluczowym punktem turystycznym jest oddalone o około 140 m na północny zachód od szczytu skrzyżowanie turystyczne (cz. Nad Vysokým vodopádem)^[18] z podaną na tablicy informacyjnej wysokością 1125 m, przy którym postawiono niewielką ławę oraz przez które przechodzi szlak turystyczny, szlak rowerowy i trasa narciarstwa biegowego^[4][19].

Klub Czeskich Turystów (cz. Klub Českých Turistů) wytyczył w obrębie grupy skalnej jeden szlak turystyczny na trasie^[4]:

Bělá pod Pradědem – góra Nad Borovým – góra Zaječí hora – góra Ztracený vrch – góra Lysý vrch – szczyt Klanke – góra Velký Klín – rezerwat przyrody Vysoký vodopád – wodospad Vysoký vodopád – góra Malý Děd – Nad Vodopádem – schronisko Švýcárna – dolina potoku Środkowa Opawa – Vidly – Bílý Potok – Hutě

W pobliżu grupy skalnej wyznaczono jeden szlak rowerowy na trasie^[4]:

Videlské sedlo – Nad Vodopádem – rezerwat przyrody Vysoký vodopád – góra Malý Děd – góra Velký Jezerník – góra Velký Klín – Jeřáb – góra Velký Klínovec – Červenohorské sedlo^[20]

W okresach ośnieżenia wzdłuż niebieskiego szlaku rowerowego można skorzystać z wyznaczonej trasy narciarstwa biegowego^[19].

Videlské sedlo – Nad Vodopádem – rezerwat przyrody Vysoký vodopád – góra Malý Děd – góra Velký Jezerník – góra Velký Klín – Jeřáb – góra Velký Klínovec – Červenohorské sedlo

• Szczyty Wysokiego Jesionika

• Analýzy výškopisu – ZÚ, [w:] Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [online], ags.cuzk.cz  (cz.).
• PiotrP. Banaszkiewicz PiotrP., JerzyJ. Parzewski JerzyJ., Jesioniki, Góry Opawskie. Mapa turystyczna: skala 1:50 000, wyd. 1, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, 2019, ISBN 978-83-7605-941-9, OCLC 1150586280  (pol. • cz.). Brak numerów stron w książce
• WaldemarW. Brygier WaldemarW. i inni, Jesioniki. Pradziad, Jeseník: skala 1:40 000, wyd. 4, Wrocław: Studio Plan, 2017, ISBN 978-83-65689-75-7, OCLC 1036547484  (pol. • cz.). Brak numerów stron w książce
• Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky jih. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-18-5, OCLC 865043859  (cz.). Brak numerów stron w książce
• Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky sever. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-17-8, OCLC 865043841  (cz.).
• ZbigniewZ. Cymerman ZbigniewZ., Spory o podział geologiczny Sudetów. (PDF), „Przegląd Geologiczny”, 46 nr 6, 1998, s. 530–536, ISSN 0033-2151, OCLC 995455330 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-11] .
• Geologická mapa 1:50 000, [w:] Česká geologická služba [online], mapy.geology.cz  (cz.).
• Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech), [w:] Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [online], ags.cuzk.cz  (cz.).
• Historie jesenické přírody. (PDF), jeseniky.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane 2021-11-13]  (cz.).
• Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:40 000, Zádveřice: SHOCart, 2018, ISBN 978-80-7224-736-3, OCLC 1103831608  (cz.).
• View [online], heywhatsthat.com  (ang.).strona główna serwisu
• Wysoki Jesionik (mapa turystyczna) 1:192 000 [online], pl.mapy.cz  (cz. • pol.).

• Sokolí skála (1061 m n.m., Hrubý Jeseník) [online], vrcholovka.cz [dostęp 2024-07-13]  (cz.).