Spiridion (Spirydion) Wukadinovič (ur. 1870 w Wiedniu, zm. 1938 w Krakowie) – austriacki germanista, literaturoznawca, tłumacz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1914–1932, opiekun Koła Naukowego Germanistów UJ.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Studia odbywał w Pradze, Berlinie i Grazu, doktorat uzyskał w Grazu w roku 1894, a jego promotorem był prof. Bernhard Seuffert. Habilitował się w Pradze w 1907 roku w dziedzinie nowszej literatury i języka niemieckiego. W 1895 roku został naukowym bibliotekarzem w Bibliotece Uniwersyteckiej w Grazu, a 4 lata później przeniesiony na własną prośbę do Biblioteki Uniwersyteckiej w Pradze, gdzie tam pracował na stanowisku sekretarza biblioteki do 1903, i w tym samym roku został kierownikiem w tejże Bibliotece Uniwersyteckiej w Pradze, częściowo równocześnie był bibliotekarzem na Politechnice Praskiej[1].
Od 1907 roku po habilitacji został prywatnym docentem Uniwersytetu Praskiego, a w 1914 – został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kierownikiem Katedry Literatury i Języka Niemieckiego, jak również seminarium germanistycznego. Po wybuchu I wojny światowej (oficer na froncie 1914–1915 i 1916–1917) obowiązki profesora podjął z opóźnieniem. W 1916 roku został mianowany profesorem zwyczajnym, a w 1932 został zmuszony do przejścia w stan spoczynku. Zmarł w Krakowie 15 maja 1938 roku, a zgodnie z ostatnia wolą został pochowany w Opawie, w grobowcu rodzinnym[1].
Swoje rękopisy i bibliotekę zapisał Bibliotece Uniwersyteckiej w Bratysławie[1].
Miał córkę Dragę, urodzoną w 1901 roku.[2]
Dorobek naukowy i główne pola badawcze
[edytuj | edytuj kod]Główne pola badawcze Wukadinovicia to: klasycyzm i romantyzm niemiecki, szczególnie Goethe, Kleist, Grabbe; literatura niemiecka XX wieku, recepcja niemiecka poety angielskiego przełomu XVIII i XIX w. Matthew Priora; twórczość pochodzącego z Pragi poety niemieckojęzycznego Józefa Emanuela Hilschera; twórczość niemieckiego poety katolickiego współczesnego romantyzmowi, ale stojącego w opozycji do tego prądu, Franza von Sonnenberga; poezja polska, szczególnie Jan Kochanowski; bibliotekoznawstwo. Jego klasyczne pozycje o Goethem, jak również edycje m.in. Kleista były wielokrotnie wznawiane. Jego prace tłumaczono m.in. na język angielski. Wypromował ok. 30 doktorów[1][3].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]Medal im. Goethego (Weimar 1932)
Ważniejsze publikacje
[edytuj | edytuj kod]Monografie, zbiory artykułów
[edytuj | edytuj kod]- Prior in Deutschland (Graz: Styria 1895).
- Kleist-Studien (Stuttgart, Berlin: J.G. Cotta 1904).
- J. E. Hilscher (Prag: Verlag des deutschen Vereines zur Verbreitung nützlicher Kenntnisse 1906).
- Goethes „Novelle” – Der Schauplatz – Coopersche Einflüsse (Halle a.d.Saale: Niemeyer 1909).
- Goethe-Probleme (Halle a.d.Saale: Niemeyer 1926).
- Franz von Sonnenberg (Halle a.d.Saale Niemeyer:1927).
- Goethe und Polen. Aus Anlaß der Goethe-Ausstellung in Danzig (Drukarnia Narodowa w Krakowie b.r. [1930]).
- Historische Grammatik der deutschen Sprache. Część I (Kraków, nakładem Koła Germanistów UJ wyd. 1928).
Edycje
[edytuj | edytuj kod]- Heinrich von Kleist: Michael Kohlhaas (Wien: Manz 1911).
- Heinrich von Kleist: Die Hermannschlacht (Wien: Manz 1911).
- Grabbes Werke. 6 Bände (Berlin: Bong 1912 i n.).
- Heinrich von Kleist: Der zerbrochene Krug (Wien: Manz 1913).
Inne
[edytuj | edytuj kod]- Zarys powstania i rozwoju Pierwszej części „Fausta”. Z oryg. niem. przełożył Leon Wachholz. W: J.W. Goethe: Faust. Tragedji część pierwsza, przeł. Leon Wachholz (Warszawa: Gebethner i Wolff 1923).
- Festvortrag aus Anlaß der Kochanowski-Feier der deutschen Bühne Bromberg am 3. und 4.Juni 1930 (Bydgoszcz: A. Dittmann, ok. 1930).
Przekłady
[edytuj | edytuj kod]- Jan Kochanowski: Threnodien und andere Gedichte (Treny i in. Wiersze, Mikołów K. Miarka Sp. Wyd. b.r., ok. 1934).
- Jan Kochanowski: Die Abfertigung dergriechischen Gesandten (Odprawa posłów greckich). Übersetzt u. mit Anmerkungen versehen von Sp. Wukadinović, (Poznań: Wyd. Deutscher Schulverein der Wojwodschaft Schlesien, b.r.).
- Jan Kochanowski: Eine Auslese aus seinem Werk. Aus dem Poln. übertragen v Sp. Wukadinovic (Breslau Korn 1937).
Ponadto niepublikowane w większości przekłady z Adama Mickiewicza, Marii Konopnickiej, Jana Kasprowicza. Ukazały się jedynie fragmenty w „Deutsche Monatshefte in Polen” 1934/35, „Das Pan Tadeusz”-Jahr in Polen (Koncert Jankiela), s. 21 i n. oraz Jan Kasprowicz – der Sänger der Tatra, s. 161–164.
Także przekłady z języka czeskiego na niemiecki.
Podobno pisał też własne wiersze i dramaty, prawdopodobnie nieopublikowane. Rękopisy w Polsce niedostępne[3][4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Maria Kłańska, Spiridion Wukadinović (1870-1938), w: Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Filologicznego, pod red. J. Michalika i W. Waleckiego, Kraków 2000, s. 215–222.
- ↑ Matrika doktorů Německé univerzity v Praze (1924–1931) [online], is.cuni.cz [dostęp 2024-11-20] .
- ↑ a b Michał Cieśla: Spirydion Wukadinović. Profesor germanistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim (1870-1938). Wspomnienie o nim. W: Z dziejów germanistyki historycznoliterackiej w Polsce. Studia i materiały. Red. K.A. Kuczyński, Łódź 1991, s. 92–104.
- ↑ Mieczysław Jastrun, Pamięci Profesora. „Argumenty”, nr 47, 1959, s. 3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Teczka Spirydiona Wukadinovicia w Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr akt S II 619.
- Michał Cieśla: Spirydion Wukadinović. Profesor germanistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim (1870-1938). Wspomnienie o nim. W: Z dziejów germanistyki historycznoliterackiej w Polsce. Studia i materiały. Red. K.A. Kuczyński, Łódź 1991, s. 92–104.
- Michał Cieśla: Jan Kochanowski in deutscher Übertragung von Spiridion Wukadinović, „Acta Universitatis Lodzensis”, seria I, „Folia Germanica”, 10, 1977, s. 7–14.
- Olga Dobijanka-Witczakowa: Historia Katedry Germanistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia Katedr. Pod red. W. Taszyckiego i A. Zaręby, Kraków 1964, szczeg. s. 358–360.
- Maria Kłańska: Spiridion Wukadinović (1870-1938). W: Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Filologicznego. Pod red. J. Michalika i W. Waleckiego, Kraków 2000, s. 215–222.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Fotografia S. Wukadinowicia dostępna w zbiorach NAC