 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1932 |
|---|---|
| Data śmierci |
styczeń 2022 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
• Oficerska Szkoła Wojsk Inżynieryjnych im. Jakuba Jasińskiego |
| Stanowiska |
• podoficer w WKOK |
| Odznaczenia | |
  
| |
Stanisław Demczuk (ur. 8 lutego 1932 we Włodawie zm. w styczniu 2022) – pułkownik Wojska Polskiego, komendant 25 Wojskowej Komendy Kolejowej w Stargardzie Szczecińskim (1977–1989).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Stanisław Demczuk urodził się 8 lutego 1932 we Włodawie[1]. Jego ojciec Stanisław Demczuk w 1918 wstąpił na ochotnika do 13 pułku artylerii lekkiej we Włodawie, który wchodził w skład tzw. Błękitnej Armii generała Józefa Hallera. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej m.in. w walkach pod Kowlem i Równem[2]. Następnie został skierowany do Białej Podlaskiej do sformowanego w roku 1921 30 pułku artylerii lekkiej[2][3] będącego w składzie 30 Dywizji Piechoty, w 1922 został przeniesiony do Włodawy. Był żołnierzem zawodowym. W roku 1932 urodził mu się syn Stanisław. Do 1938 rodzina Demczuków zmieniała miejsce zamieszkania[1]. W 1938 z jednostki jego ojca (30 pal) wydzielono drugi dywizjon mjr. Aleksandra Makowitza, który został przedyslokowany do Pińska[4] i tu osiedliła się jego rodzina[2].
W 1938 rozpoczął naukę w drugiej klasie szkoły podstawowej. W marcu 1939 jednostka wojskowa jego ojca (30 pułku artylerii lekkiej) została przeniesiona w rejon Piotrkowa Trybunalskiego. W lipcu 1939 ostatni raz przed wojną widział ojca, który przyjechał na chrzciny swojej córki, a jego siostry Krystyny. Podczas kampanii wrześniowej jego ojciec brał udział w walkach pod Sykorą, a podczas obrony Modlina został ranny i był leczony w szpitalu polowym w Twierdzy Modlin, który ewakuowano do Królewca, po czym po wyleczeniu trafił do obozu jenieckiego Stalag I A (północna część dawnego niemieckiego poligonu Stablack, obecnie Stabławki i Kamińsk w gminie Górowo Iławeckie). Miał numer 26249[2].
13 kwietnia 1940 wraz z rodziną, w tym z dziewięciomiesięczną siostrą – został deportowany z Pińska do Kokczetawu położonego w Północnym Kazachstanie, a następnie do dużej wsi Aryk Bałyk położonej w stepie w dolinie rzeki Akan. Latem 1941 jego i rodzinę przeniesiono do nieodległej wsi Tachtabrod. W tym czasie jego matka ciężko zachorowała, gdy miał 9 lat. Przeżyli dzięki pomocy polskich zesłańców[5]. W 1946, po sześciu latach zesłania, w ramach akcji repatriacyjnej wyjechał z rodziną transportem kolejowym skierowanym do Białej Podlaskiej. Na Pomorzu Gdańskim spotkał swojego ojca, który będąc w niemieckiej niewoli przetrwał wojnę. Rodzina Demczuków w 1946 osiedliła się w Lipianach[2]. Pierwsze jego miesiące po powrocie z zesłania to okres rekonwalescencji po chorobie zakaźnej. Następnie podjął naukę w szkole podstawowej i liceum elektrycznym. Odbył obowiązkową służbę w Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” w 5 Brygadzie w Świdniku. Następnie podjął pracę w Pyrzycach na stanowisku kierownika grupy robót budowlanych w Budowlanym Przedsiębiorstwie Powiatowym, po czym został powołany do wojska, gdzie służył w 5 batalionie Wojsk Kolejowych w Darłowie. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej odbywał służbę w Wojskowej Komendzie Odcinka Kolejowego w Gdyni, skąd w 1953 został skierowany do Wrocławia, gdzie podjął studia w Oficerskiej Szkole Wojsk Inżynieryjnych im. Jakuba Jasińskiego. W 1956, po ukończeniu szkoły został skierowany do Warszawy, gdzie pełnił służbę zawodową w Zarządzie IV Sztabu Generalnego Wojska Polskiego[6].
.jpg)
W 1957 na własną prośbę został przeniesiony do Stargardu Szczecińskiego, gdzie rozpoczął pełnić służbę[b] w 25 Wojskowej Komendzie Kolejowej, która w Stargardzie Szczecińskim była pod względem przewozów najbardziej obciążona ze wszystkich komend w Polsce. W poszczególnych latach zmieniał się rejon odpowiedzialności służbowej. Nastąpiły przekształcenia komendy w ramach szczecińskiego szefostwa[8]. W 1977 został komendantem WKK w Stargardzie Szczecińskim[8], któremu podlegały stacje kolejowe z bocznicami, na których ładowały się transporty: Pyrzyce, Lipiany, Widuchowa, Głazów, Myślibórz, Rów, Dolice, Choszczno, Siekierki (stare Łysogórki), Drawno, Żółwino, Prostynia, Kiełpino, Cybowo[9]. Zadaniem jego, jako komendanta WKK było organizacyjne i nadzorcze zabezpieczenie w obsługiwanym przez siebie rejonie przewozów wojskowych planowania centralnego i okręgowego, posiadał uprawnienia rozkazodawcze w stosunku do komendantów transportów wojskowych odnośnie do przestrzegania przepisów w czasie załadowania, przewozu i wyładowania transportów wojskowych. Sprawował także nadzór w stosunku do żołnierzy przebywających na obiektach kolejowych w rejonie odpowiedzialności służbowej[10]. W czasie służby ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra historii[11].
W 1989 zakończył zawodową służbę wojskową w stopniu podpułkownika i został przeniesiony w stan spoczynku jako inwalida wojskowy. W Lipianach był współzałożycielem Koła Związku Sybiraków. 28 sierpnia 1989 zmarł jego ojciec Stanisław Demczuk[12]. W 1990 wstąpił do Związku Inwalidów Wojennych RP pełniąc funkcję sekretarza Zarządu Oddziału w Stargardzie Szczecińskim[13]. W 2002 minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziński awansował go do stopnia pułkownika. Stanisław Demczuk zmarł w styczniu 2022 w wieku 90 lat[14][15]. Miał żonę Marię, córkę Krystynę i syna Stanisława[c].
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- podporucznik – 1956[17]
(...)
- podpułkownik – 1989[10]
Awanse w stanie spoczynku
Ordery i odznaczenia[18]
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Zesłańców Sybiru
- Złota Odznaka honorowa „Za zasługi dla Związku Inwalidów Wojennych RP”
- Srebrna Odznaka honorowa „Za zasługi dla Inwalidów Wojennych RP”
- Medal 90-lecia Związku Inwalidów Wojennych RP
i inne
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na zdjęciu dworzec kolejowy w Stargardzie, gdzie była pierwsza siedziba 25 WKK, drugie lokum było przy ulicy Dworcowej w pobliżu Dworca Kolejowego[7].
- ↑ Źródło Szutowicza i Bryckiego podaje, że do Stargardu przybył w stopniu chorążego[8].
- ↑ Stanisław Demczuk od 1980 pracował w Zespole Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny w Koszęcinie na stanowisku tancerz – śpiewak – solista, a później również inspicjent. Pierwszoplanowy solista chóru, dokonał wraz z Zespołem „Śląsk” wielu nagrań płytowych i telewizyjnych. Obecnie kierownik działu produkcji imprez i koncertów – manager zespołu[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Szczęsna 2012 ↓, s. 96.
- ↑ a b c d e Szczęsna 2012 ↓, s. 22.
- ↑ Korpus Poleski 1928 ↓, s. 197.
- ↑ Jaskulski 1997 ↓, s. 23.
- ↑ Szczęsna 2012 ↓, s. 96-99.
- ↑ Szczęsna 2012 ↓, s. 97-99.
- ↑ Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 196.
- ↑ a b c Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 194.
- ↑ Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 194–195.
- ↑ a b Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 195.
- ↑ Szczęsna 2012 ↓, s. 98-99.
- ↑ Szczęsna 2012 ↓, s. 21.
- ↑ a b Szczęsna 2012 ↓, s. 96-100.
- ↑ Parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Lipianach [online], parafia.lipiany.pl [dostęp 2023-09-26] (pol.).
- ↑ Intencje mszalne 06.02.2022 r. – 13.02.2022 r. [online], parafia.lipiany.pl [dostęp 2023-09-26] (pol.).
- ↑ Lipiany. Przewodnik Wyważony [online], lipiany.pl [dostęp 2023-09-26] (pol.).
- ↑ Szczęsna 2012 ↓, s. 99.
- ↑ Szczęsna 2012 ↓, s. 100.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Małgorzata Szczęsna: Pozostanie po nich siła. Stargard Szczeciński: Kadruk, 2012, s. 7-130. ISBN 978-83-61233-03-9.
- Andrzej Szutowicz, Jan Brycki: W zbroi i mundurze po ziemi drawieńskiej. Piła: PPR Tongraf, 2016, s. 3-270. ISBN 978-83-62581-95-5.
- Stanisław Jaskulski: 30 Poleski Pułk Artylerii Lekkiej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1997, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, zeszyt 105. ISBN 83-87103-41-1.
- Włodzimierz Wierzbicki (red.), Bronisław Skarżyński (red.), Jan Waszczuk (red.): Korpus Poleski (jednodniówka). Brześć nad Bugiem: Okręg Korpusu Nr IX, 1928.
