| Data i miejsce urodzenia |
2 listopada 1880 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 października 1943 |
| Senator II kadencji 1928–1930 | |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Stanisław Konstanty Gruszczyński (ur. 2 listopada 1880 w Starosielcach, zm. 13 października 1943 we Lwowie) – polityk, działacz samorządowy.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 2 listopada 1880 w Starosielcach. Do gimnazjum chodził w Woroneżu i Kielcach. W 1904 ukończył szkołę Średnią Szkołę Mechaniczno-Techniczną M. Mittego w Warszawie[1].
Od 1899 zaangażował się w działalność polityczną i został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1900 był więźniem w Cytadeli Warszawskiej. Był w 1906 uczestnikiem IX Zjazdu PPS, na którym nastąpił rozłam w partii. Gruszczyński wstąpił do PPS-Lewicy. Ścigany przez rosyjską żandarmerię uciekł za granicę. Do kraju powrócił pod koniec I wojny światowej[1].
Był działaczem samorządowym. Wielokrotnie piastował funkcję burmistrza lub prezydenta: 1919–1921 był prezydentem w Tomaszowie Mazowieckim[2], 1921–1926 burmistrzem w Ostrogu na Wołyniu, 1926–1934 burmistrzem w Kutnie oraz 1934–1939 burmistrzem w Pruszkowie[1].
W latach 1928–1930 został senatorem II kadencji, wybrany z listy nr 2 województwa warszawskiego. Pracował w komisjach: administracyjnej i samorządowej.
Po wybuchu II wojny światowej, w obawie przed aresztowaniem, uciekł do Lwowa. Najął się do pracy na Cmentarzu Łyczakowskim. W 1941 zlitował się na osieroconym, żydowskim chłopcem. Ukrywał go w swoim mieszkaniu. Skończyło się to dla Gruszczyńskiego tragicznie. Uciekając przed Niemcami skoczył z okna; po wypadku nie odzyskał świadomości. Zmarł 13 października 1943. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim[3][4].
Był mężem Marii z d. Glinieckiej. Mieli trójkę dzieci: dwie córki:
Wiesławę i Halinę oraz syna Zdzisława[1].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Medal Niepodległości (8 listopada 1937)[5][1]
- Srebrny Krzyż Zasługi (3 czerwca 1937)[6]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Małgorzata Smogorzewska: Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik Biograficzny. Andrzej Krzysztof Kunert (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, tom II E-J, 2000, s. 169–170. ISBN 83-7059-479-4.
- ↑ Kalendarium na stronie Tomaszowa – 9 marca 1919 Gruszczyński został wybrany prezydentem miasta. [dostęp 2014-02-25].
- ↑ Gruszczyński wspominany w artykule „Moje kresy. Halszka z Ostroga” na portalu nto.pl. [dostęp 2014-02-25].
- ↑ Stanisław Sławomir Nicieja: Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie oraz ludzi tam spoczywających w latach 1786–2010. Warszawa: Wydawnictwo MS, 2010, s. 315.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 259, poz. 409 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 125, poz. 196 „za zasługi w służbie samorządowej i na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Małgorzata Smogorzewska: Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik Biograficzny. Andrzej Krzysztof Kunert (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, tom II E-J, 2000, s. 169–170. ISBN 83-7059-479-4.
- Krótki biogram na witrynie edukacyjnej Kancelarii Senatu. [dostęp 2014-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-02)].
- Stanisław Sławomir Nicieja: Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie oraz ludzi tam spoczywających w latach 1786–2010. Warszawa: Wydawnictwo MS, 2010, s. 315.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Gruszczyński wspominany w artykule „Boże Narodzenie 1939” na portalu kuriergalicyjski.com. [dostęp 2014-02-25].
- Artykuł o pobiciu Stanisława Gruszczyńskiego w 1937 na łamach „Kuriera Bydgoskiego” nr 210 z 12 września 1937, s. 4 „Pobicie burmistrza Pruszkowa”. [dostęp 2014-02-25].
- Stanisław Gruszczyński wspominany na stronie Kutnowskiego Towarzystwa Historycznego. [dostęp 2014-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-25)].
