Stanisław Kostka Nowakowski

Stanisław Kostka Nowakowski

Nowakowski
Rodzina	Nowakowscy herbu Nowakowski
Data i miejsce urodzenia	1763 Rogi, Małopolska
Data i miejsce śmierci	23 listopada 1841 Warszawa
Ojciec	Tomasz Nowakowski
Żona	Eleonora z Kamieńskich herbu Jastrzębiec, 1o voto Radziwiłłowa Teresa Jadwiga Szczygielska
Dzieci	Z Eleonorą: Teodora Nowakowska Płatonow Klementyna Nowakowska Z Jadwigą: Edward Maksymilian Nowakowski Mikołaj Ksawery Nowakowski Elżbieta Salomea Nowakowska

Stanisław Kostka Nowakowski herbu własnego Nowakowski^[a] (ur. 1763 w Rogach^[1], zm. 23 listopada 1841 w Warszawie^[2]) – szambelan króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, mason, adwokat lwowski. Poseł na sejm Księstwa Warszawskiego w 1812 roku z powiatu tarnogrodzkiego departamentu lubelskiego, poseł z powiatu tarnogrodzkiego województwa lubelskiego na sejm Królestwa Kongresowego w 1820 roku, poseł na sejm powstania listopadowego w 1831 roku z powiatu stopnickiego^[3].

Syn Tomasza, brat Leona. Jego dziadek Jan Nowakowski^[4][5], jako przechrzczony neofita^[6][7][8]uzyskał tytuł szlachecki po sejmie elekcyjnym Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku^[9][10]. Stało się to dzięki staraniom ks.Turczynowicza. W "Neofitach Polskich" pod redakcją T.Leske-Choińskiego z roku 1904 można znaleźć informacje na temat okoliczności otrzymania nobilitacji^[11].

Był również właścicielem pałacu Daniłłowiczowskiego w Warszawie. Przedostatni właściciel Biłgoraja (od 1806 roku), jego rezydencja znajdowała się w Rożnówce na obrzeżach miasta^[12]. Ożenił się z Eleonorą – wdową po Udalryku Krzysztofie Radziwille. Po jej śmierci w r. 1816^[13] ożenił się ponownie w wieku ok. 60 lat z Teresą Jadwigą Szczygielską.

Był związany z Janem Henrykiem Dąbrowskim – twórcą legionów, dla którego werbował ludzi w Galicji.

Należał do aktywnych członków masonerii. Był wśród założycieli lwowskiej loży wolnomularskiej „Równość Doskonała” w 1785. Stały przedstawiciel niepodległościowej Centralizacji Lwowskiej w Dreźnie^[14]. Po rozbiciu Centralizacji przystąpił w Warszawie do loży „Bracia Polacy Zjednoczeni”^[14], założonej w 1807, w dobie Księstwa Warszawskiego, przez Aleksandra Rożnieckiego, która później w Królestwie Polskim, już pod nazwą „Bracia Zjednoczeni”, grupowała reakcjonistów, późniejszych przeciwników powstania listopadowego^[15]. Wszedł w skład jej kapituły w listopadzie 1811. Od lutego 1811 zasiadał także w Najwyższej Kapitule Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego^[14]. Po klęsce Napoleona pod Lipskiem w 1813 szybko przystąpił do współpracy z caratem^[16]. Zainicjował w marcu 1818^[17] utworzenie przez grupę wolnomularzy z loży „Bracia Polacy Zjednoczeni” (m.in. Wincenty Krasiński, Józef Hurtig, Wincenty Aksamitowski) lojalistycznej prorosyjskiej loży „Jedność Słowiańska”^[18], gdzie zajmował stanowisko mistrza katedry, członka Najwyższej Kapituły i I założyciela^[19].

Jako poseł na sejm powstańczy podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa^[20]. 16 maja 1831 roku zrezygnował z bycia posłem^[21].

Pochowany w kościele pw. Trójcy Świętej w Biłgoraju.

• AndrzejA. Biernat AndrzejA., IreneuszI. Ihnatowicz IreneuszI., Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003 .
• LudwikL. Hass LudwikL., Sekta farmazonii warszawskiej, Warszawa 1980 .
• MałgorzataM. Karpińska MałgorzataM., Związki elit politycznych powstania listopadowego z ruchem wolnomularskim, „Ars Regia”, 9 (15–16), 2006, s. 250–262 .
• Rafał T.R.T. Prinke Rafał T.R.T., Cnota dziwacka – właściciele Kórnika w kręgu poznańskich wolnomularzy, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej”, 34, 2017, s. 149–213 .
• MichałM. Rostworowski MichałM. (red.), Dyariusz Sejmu z r. 1830–1831, t. 1, Kraków: Akademia Umiejętności, 1907 .