Stefan Konieczniak

Maciej, Lucjan, Marcin, Marynarz, Nakonieczny, Tomek

Data i miejsce urodzenia	15 lipca 1892 Karczmiska
Data i miejsce śmierci	20 marca 1968 Poznań
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Czerwona Brygady Międzynarodowe
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna domowa w Rosji, hiszpańska wojna domowa
Późniejsza praca	oficer aparatu bezpieczeństwa
Odznaczenia

Stefan Konieczniak pseud. Maciej, Lucjan, Marcin, Marynarz, Nakonieczny, Tomek (ur. 15 lipca 1892 w Karczmiskach, zm. 20 marca 1968 w Poznaniu) – działacz polskiego, rosyjskiego, francuskiego i hiszpańskiego ruchu komunistycznego, funkcjonariusz Czeki, Milicji Obywatelskiej i aparatu bezpieczeństwa PRL.

W 1904 wyjechał do Kijowa, 1905–1908 był pomocnikiem kuchennym na statku pasażersko-handlowym, później górnikiem w kopalni węgla w Donbasie, a po powrocie do Kijowa został stolarzem. Związany z kółkiem marksistowskim, w 1911 na 3 miesiące uwięziony w związku z zabójstwem Piotra Stołypina, po zwolnieniu pracował w kijowskiej stoczni rzecznej. W sierpniu 1914 zmobilizowany do rosyjskiej armii, w grudniu 1914 ranny i wzięty do austriackiej niewoli. Po rewolucji lutowej 1917 zbiegł do Odessy, brał udział w rewolucji październikowej, a później w wojnie domowej w Rosji jako marynarz Floty Czarnomorskiej. Uczestnik walk przeciw wojskom atamana Petlury na Ukrainie i wojskom Kołczaka na zachodniej Syberii. Członek Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). Po zakończeniu wojny domowej I-IV 1921 był funkcjonariuszem Czeki w Winnicy, skończył kilkumiesięczny kurs Czeki w Charkowie. W grudniu 1921 wrócił do Polski i po przekroczeniu granicy został aresztowany i uwięziony w Równem, potem w Łucku i Lublinie. W 1923 zwolniony, wrócił do rodzinnej wsi, gdzie pozostawał pod stałym nadzorem policji, a wkrótce wyjechał do Francji, gdzie był górnikiem w kopalni węgla w Pas-de-Calais. Brał udział w pierwszej krajowej konferencji Polskich Grup Językowych FPK w maju 1924 w Paryżu, niedługo potem wydalony z Francji za udział w 1-majowej manifestacji, przez kilka miesięcy był w Belgii, po czym wrócił nielegalnie do Francji i pracował w fabryce sztucznego jedwabiu. Współzałożyciel Polskich Grup Językowych FPK i polskiego robotniczego stowarzyszenia kulturalno-oświatowego. Później znów pracował w kopalniach węgla kamiennego. Sekretarz Polskich Grup FPK w Clermont-Ferrand i Donau, od grudnia 1932 mieszkał w Paryżu, w 1933 został zawodowym funkcjonariuszem partyjnym i sekretarzem Polskich Grup FPK w południowej części Paryża. W 1934 skazany na 3 miesiące więzienia za udział w zorganizowaniu demonstracji bezrobotnych przed Polskim Konsulatem Generalnym w Paryżu. W grudniu 1936 udał się do Hiszpanii i walczył w wojnie domowej jako żołnierz Brygad Międzynarodowych. Dowódca kompanii ckm, zbrojmistrz i komisarz polityczny w stopniu porucznika, członek KPH. IX 1937 został ciężko ranny. VIII 1938 ewakuowany do Francji, VIII 1939 udał się do ZSRR i został stolarzem w moskiewskiej fabryce, a 1941–1943 w wojskowych zakładach lotniczych. W 1943 wstąpił do Związku Patriotów Polskich, a w 1944 do PPR. Nauczyciel w Domu Dziecka w Zagorsku, od grudnia 1944 administrator organizującej się polskiej ambasady w Moskwie. IV 1945 wrócił do kraju i został pracownikiem WUBP, potem Komendy Wojewódzkiej MO w Poznaniu. Członek egzekutywy Komitetu Zakładowego PPR/PZPR w poznańskim WUBP. Od 1959 na rencie dla zasłużonych, od 1960 kierował sekcją Dąbrowszczaków poznańskiego ZBoWiD, członek Komisji ds. Działaczy Ruchu Robotniczego. Był odznaczony m.in. Orderem Lenina (1967)^[1], Orderem Sztandaru Pracy II klasy i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Pochowany na Cmentarzu Junikowo^[2].

• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992.