Szkoła Podstawowa nr 3 im. WOPK w Gryficach

szkoła podstawowa
Państwo	Polska
Miejscowość	Gryfice
Adres	ul. Rodziewiczówny 6, Gryfice 72-300, zachodniopomorskie
Data założenia	29 kwietnia 1960
Patron	Jednostka Wojskowa 36-92 w Gryficach
Liczba uczniów	741[1]
Dyrektor	Agnieszka Mackojć
Wicedyrektorzy	Krystyna Czech, Izabela Durbajło
Położenie na mapie Gryfic Szkoła Podstawowa nr 3 im. WOPK w Gryficach
Położenie na mapie Polski Szkoła Podstawowa nr 3 im. WOPK w Gryficach
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Szkoła Podstawowa nr 3 im. WOPK w Gryficach
Położenie na mapie powiatu gryfickiego Szkoła Podstawowa nr 3 im. WOPK w Gryficach
Położenie na mapie gminy Gryfice Szkoła Podstawowa nr 3 im. WOPK w Gryficach
53°54′43″N 15°12′17″E/53,911944 15,204722
Strona internetowa

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Wojsk Obrony Powietrznej Kraju, powstała w Gryficach 29 kwietnia 1960 r., została objęta patronatem przez Jednostkę Wojskową 36-92. W 10. rocznicę utworzenia Wojsk Obrony Powietrznej Kraju (1972 r.) placówce nadano imię oraz sztandar. W roku 1986 wojewoda szczeciński uhonorował ją Odznaką Honorową Gryfa Pomorskiego^[2].

Szkoła Podstawowa nr 3 jest jedną z wielu placówek oświatowych powstałych w okresie powojennym XX w. w Gryficach i pierwszą wybudowaną po II wojnie światowej. Położona jest w pobliżu parku miejskiego i miejscowej strzelnicy Ligi Obrony Kraju na osiedlu XXX-lecia. W ogólnopolskich rankingach szkół podstawowych zajmuje coraz wyższe miejsca. Szkoła odnosi liczne sukcesy sportowe i przedmiotowe. W 2010 r. obchodziła jubileusz 50-lecia działalności.

Populacja miasta w 1955 r. osiągnęła stan przedwojenny – ponad 10 tys. mieszkańców. Wzrosło zapotrzebowanie społeczne na nowe lokale mieszkalne i placówki oświatowe. W Gryficach do budowy nowych mieszkań przystąpiono w 1958 r.^[3] W tym roku także powstał projekt budowy nowej szkoły, której lokalizację wyznaczono przy ul. Rodziewiczówny. W związku z problemami budżetowymi ówczesnych władz miasta rozpoczęto społeczną zbiórkę pieniężną pod przyszłą inwestycję^[4].

Realizację budowy szkoły zlecono Przedsiębiorstwu Budownictwa Terenowego w Gryficach. Przy pracach budowlanych uczestniczyła również społeczność lokalna. Budynek oddano do użytku 29 kwietnia 1960 r.^[5], natomiast oficjalne otwarcie nastąpiło 1 września. Budynek szkolny powstał na bazie trzech kondygnacji (piwnicy, parteru i piętra), w kształcie litery H^[6][4]. Bielskie Zakłady Urządzeń Technicznych, w zamian za użyczenie budynku szkolnego pod kolonie letnie, wyposażyły placówkę w dobra nieruchome, m.in. ławki, krzesełka, biurka i częściowo meble. Zakład także wykonał malowanie elewacji szkoły. Placówka z pozyskanych funduszy społecznych zakupiła meblościanki do izb lekcyjnych oraz wykonała montaż ogrodzenia. Większość prac społecznych wykonali żołnierze z miejscowej Jednostki Wojskowej. Wraz ze szkołą wybudowano 6 mieszkań dla nauczycieli, 7 zaś funkcyjnie wydzielono z części powierzchni użytkowej szkoły. Znajduje się na I piętrze^[7].

Pierwsze zajęcia roku szkolnego 1960/1961 rozpoczęły się z tygodniowym opóźnieniem ze względu na kosmetyczne wykończenia budynku i przylegającego do niego terenu. Trwały one do końca listopada 1960 r.^[4] Placówka w pierwszych latach nauczania była szkołą 7-letnią^[a]. Na stanowisko kierownika szkoły (dyrektora) powołano Karola Skoreckiego, który piastował ten urząd niespełna dwa miesiące^[8]. W dniu 28 września został odwołany ze stanowiska (później pełnił funkcję zastępcy kierownika w latach 1965–1970). Na jego miejsce nominowano Romana Miszela, który swe obowiązki kierownicze wykonywał do 1974 r. Zastępcą kierownika placówki został Jan Dąbrowski (1960-1965)^[9]. Ówczesna kadra kierownicza skupiała się na organizacji zajęć dydaktycznych, poprawie funkcjonalności pomieszczeń i zagospodarowaniu obiektu. Urządzono i uruchomiono bibliotekę szkolną^[10]. W pierwszym roku szkolnym do placówki przyjęto 727 uczniów, których w 20 oddziałach nauczało 21 nauczycieli^[11][12]. Obsługa administracyjna pozostała w gestii Miejskiej Rady Narodowej^[4]. W pierwszym roku nauczania szkołę ukończyło 75 uczniów^[13].

W latach 1961–1969 w wydzielonym pomieszczeniu obiektu zorganizowano siedzibę Gryfickiej Pedagogicznej Biblioteki Powiatowej^[14]. W placówce powstały pierwsze organizacje uczniowskie: Spółdzielnia uczniowska Pionier, Szkolna Kasa Oszczędności, Szkolne Koło Sportowe, chór, teatrzyk szkolny oraz zespoły: muzyczne i instrumentalne^[10].

W 1963 r. w drugiej wydzielonej części budynku rozpoczęła funkcjonowanie Zasadnicza Szkoła Budowlana, której kierownikiem został Zbigniew Wesołowski^[4], późniejszy wiceminister Oświaty, wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli i doradca ds. kontroli międzynarodowych^[15]. Do szkoły uczęszczało ok. 200 uczniów, którzy kształcili się w zawodach: murarza, betoniarza-zbrojarza, montera technicznego urządzeń budowlanych, hydraulika, dekarza i malarza. W ZSB obowiązywały mundurki. W budynku SP 3 szkoła zawodowa funkcjonowała do 1979 r.^[16], przeniesiono ją do Zespołu Szkół w Gryficach przy ul. 11 listopada^[17].

W 1964 r. zorganizowano szkolną świetlicę^[18]. Dwa lata później powstał półinternat dla dzieci potrzebujących pomocy dydaktyczno-wychowawczej. W tym okresie również zorganizowano trzy drużyny harcerskie. Szczep harcerski otrzymał imię Obrońców Westerplatte oraz własny sztandar (1966). Szkoła odnotowała pierwsze sukcesy dydaktyczne z dziedziny artystycznej, gdzie zespół mandolinistów otrzymał wyróżnienia na przeglądach w Stargardzie Szczecińskim oraz Szczecinie. Zespół ten działał w latach 60. XX w. obok grupy wokalno-instrumentalnej Nihil novi. Powstały pierwsze klasopracownie przedmiotowe. Pod koniec pierwszej dekady pracy szkoły uczniowie placówki ponownie odnieśli sukces. Zdobyli II miejsce w Wojewódzkiej Olimpiadzie Matematycznej (1970)^[10].

W 1967 r. w szkole miał miejsce pożar kuchni i stołówki szkolnej. Przyczyną była niedrożność komina. Pomieszczenia te zostały odbudowane dzięki Cukrowni gryfickiej, która pokryła koszty remontu^[4].

W 1968 r. szkołę ośmioletnią ukończyło 99 pierwszych absolwentów (rocznik 1953)^[19].

W roku 1968 rozpoczęto budowę boiska szkolnego. Teren pod zabudowę wymagał niwelacji. Do pomocy zaangażowano żołnierzy służby zasadniczej z pobliskiej Jednostki Wojskowej oraz społeczność lokalną. W realizację projektu zaangażowały się również miejscowe zakłady pracy. Na nisko położony teren przywieziono setki ton ziemi pozyskiwanej spod budowy blokowisk, natomiast żużel pod 240-metrową bieżnię – z Cukrowni gryfickiej. Nadzór nad całością prac spoczywał na ówczesnym dyrektorze szkoły – Romanie Miszel. Obiekt oddano do użytku w 1970 r.^[10]

W latach 1971–1972 odnowiono elewację zewnętrzną szkoły.

29 kwietnia 1972 r.^[20] Jednostka Wojskowa 36-92 w Gryficach (26 Brygada Artylerii OPK) oficjalnie objęła patronatem Szkołę Podstawową nr 3. Nadała jej imię Wojsk Obrony Powietrznej Kraju^[21] oraz sztandar. Tenże został ufundowany przez Jednostkę Wojskową oraz społeczność lokalną^[20][10]. Uroczyście przekazał sztandar ówczesny dowódca 26 Brygady Artylerii Obrony Powietrznej Kraju – płk dypl. M. Wasąga^[22]. Sztandar został zaprojektowany przez Zofię Kledzik i wykonany w Zakładach Włókienniczych w Poznaniu^[23][4]. Pierwszym opiekunem szkoły (2 poł. lat 60. XX w.) było Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolnego w Gryficach, które powstało w 1966 r.^[24] W tym okresie na specjalne zaproszenie uczniów odwiedził szkołę gen. bryg. pil. dr W. Hermaszewski. Szkoła prócz olimpiad przedmiotowych zaangażowała się w czyny społeczne. Zajęła I miejsce w Konkursie Pomorze Szczecińskie – piękne, gospodarne i kulturalne^[4].

W roku 1974 stanowisko dyrektora szkoły objęła Regina Czernikiewicz^[9], która rozpoczęła swoją pracę od remontu kapitalnego obiektu. Do roku 1977 ukończono prace nad poszerzeniem bazy sportowej, tj. nowej 100-metrowej bieżni, boiska do piłki ręcznej, nożnej, ścieżki zdrowia i szachownicy^[10].

W połowie lat 70. XX w. na skutek odniesionych przez uczniów sukcesów w zawodach sportowych, m.in. I miejsce w Wojewódzkich biegach przełajowych (1975) i w biegach sztafetowych 8 × 50 m (1976), postanowiono zorganizować klasę sportową. W kolejnych latach szkoła odnosiła liczne sukcesy sportowe i była kilkakrotnie wyróżniana jako najlepiej usportowiona placówka w województwie (m.in. w 1979 i 1980 r.). Nawiązano również współpracę z miejscowymi klubami sportowymi: strzelectwa sportowego Baszta, tenisa stołowego Nasiennik oraz piłki nożnej Sparta Gryfice^[4].

W 1980 r. szkoła obchodziła jubileusz z okazji 20-lecia pracy dydaktyczno-wychowawczej. W tym roku także utworzono Izbę harcerską.

W 1982 r. nastąpiło uroczyste otwarcie Izby Tradycji szkoły. Z inicjatywą jej powołania wystąpiła cztery lata wcześniej ówczesna dyr. Regina Czernikiewicz (historyk). Przy współudziale gryfickich kombatantów zebrano pamiątki z okresu II wojny światowej^[10]. W sali tej do końca roku szkolnego 2008/2009 odbywały się zajęcia z historii i społeczeństwa^[25]. Dzięki zabiegom nauczycieli, zbiory wzbogacano o nowe eksponaty^[26]. W tym czasie powstało również koło Ligi Morskiej. W kolejnych latach swoich działań – uczniowie odnosili sukcesy w Polsce^[4].

Rozbudowa szkoły rozpoczęła się w 1984 r. Wykonaniem projektu zajęła się Spółdzielnia Mieszkaniowa Nad Regą. W cztery lata później oddano do użytku nowe skrzydło z 6 izbami lekcyjnymi (czwarta kondygnacja), halą sportową, nową stołówką, kuchnią (mezzanino) i kotłownią CO^[10]. Utworzenie nowego skrzydła szkolnego pozwoliło na poprawę warunków dydaktycznych uczniów i pracy nauczycieli. Miasto natomiast zyskało nowy obiekt sportowy, który do dziś służy społeczności lokalnej, w celu organizacji zawodów i turniejów w halowej piłce siatkowej, piłce nożnej i koszykówce^[7].

W roku 1985 nowym dyrektorem został Roman Łobożewicz. Pełnił swoje obowiązki przez 22 lata^[27].

W kolejnych latach uczniowie odnosili liczne sukcesy, w zawodach sportowych (także szachach), olimpiadach przedmiotowych, festiwalach i przeglądach teatralnych. Kronika szkoły odnotowała osiągnięcia uczniów w rejonie, województwie i Polsce^[28]. Stan ten utrzymuje się do dziś^[10]. Szkoła w latach 80. XX w. prowadziła współpracę z niemiecką szkołą podstawową w Satow (miasto w dawnej NRD). W ramach obopólnych porozumień doszło do kilkakrotnej wymiany dzieci w latach 1986–1990.

W roku szkolnym 1990–1991, z inicjatywy samorządu uczniowskiego zorganizowano międzyszkolne współzawodnictwo uczniów i nauczycieli – Rambit. Do rywalizacji przystąpiły wszystkie szkoły podstawowe. Prócz rozgrywek sportowych uwzględniono również osiągnięcia uczniów w olimpiadach przedmiotowych. Rywalizację wygrała Szkoła Podstawowa nr 3. Nagrodą główną był zestaw do odbioru telewizji satelitarnej, którą zainstalowano w szkole^[10].

W latach 1996–1997 położono nową elewację w starej części obiektu oraz wymieniono stolarkę okienną od strony ul. Rodziewiczówny. W tym okresie miała miejsce wizyta ks. bp. Mariana Kruszyłowicza^[10]. Prócz uroczystej akademii, zorganizowano również spotkanie z gronem pedagogicznym.

W 1998 r. Ramona Rey (właśc. Katarzyna Okońska)^[29], znana polska piosenkarka ukończyła Szkołę Podstawową nr 3. Angażowała się w działalność Ligi Morskiej. Na festiwalach i różnorodnych przeglądach piosenki żeglarskiej (Rafa 97, Shanties 98) odnosiła wiele sukcesów^[10][4]. W tym samym roku szkołę ukończyła również Anna Baltrukiewicz, reprezentantka Polski w wyborach Miss Europy 2002^[30]. W 1999 szkoła żegnała pierwszych szóstoklasistów^[4][31]. Od 2000 r. w placówce organizowany jest memoriał Sławomira Białego, wieloletniego nauczyciela wych. fizycznego, II ligowego zawodnika piłki siatkowej (Klub sportowy Gryf Gryfice). Pod jego kierunkiem uczniowie szkoły osiągali sukcesy w zawodach wojewódzkich, makroregionalnych oraz finałach Ogólnopolskich Igrzysk Sportowych (XII miejsce w 1992 r.). S. Biały specjalizował się w piłce siatkowej^[10][4]. Zorganizowano już ponad 10 edycji rozgrywek w tej dyscyplinie sportu. W turnieju biorą udział m.in. drużyny ze Szczecina, Poznania, Pyrzyc, Gorzowa Wlkp, oraz regionu Gryfic^[4][32].

Do 30 czerwca 2000 r. placówka zatrudniała 174 nauczycieli i 104 pracowników niepedagogicznych^[33].

Na początku nowego tysiąclecia rozformowano miejscową Jednostkę Wojskową 36-92 (2001)^[23]. Rolę opiekuna szkoły przejęła Jednostka Wojskowa 33-46 z Mrzeżyna, należąca do 78. Pułku Rakietowego Obrony Powietrznej^[4]. Na terenie obiektu szkolnego w 2003 r. postawiono pomnik – zdemilitaryzowaną rakietę przeciwlotniczą, upamiętniający patrona szkoły i nadanego imienia. W okresie lat 2001–2008 do awansu przystąpili pierwsi pedagodzy. Do roku 2007 stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego uzyskało 30 nauczycieli^[34].

W roku 2007 stanowisko dyrektora managera objęła Agnieszka Mackojć^[27].

W latach 2007–2009, dzięki dotacjom unijnym – przeprowadzono termomodernizację obiektu szkolnego. M.in. wymieniono stolarkę okienną, drzwi, grzejniki. Położono wykładzinę antypoślizgową na korytarzach i salach gimnastycznych. Ocieplono budynek (starą część szkoły), wykonano podjazdy dla niepełnosprawnych, wymieniono nawierzchnię. Pod potrzeby oddziału przedszkolnego przeprowadzono remont generalny dawnej Pracowni technicznej^[7].

Działalność uczniów i angażowanie się w życie szkoły przedstawiła Łucja Chmiel, w swojej monografii^[35].

Placówka jest jedną z dwóch publicznych szkół podstawowych zlokalizowanych w Gryficach (do reformy oświaty w 1999 była jedną z czterech^[36]). Powierzchnia zabudowy obiektu wynosi 3136 m², użytkowa równa jest 5263 m², natomiast kubatura – 26612 m³^[7]. Szkoła posiada 31 izb lekcyjnych, w tym 3 sale komputerowe, jedną halę sportową, jedną salę gimnastyczną, trzy boiska sportowe, bibliotekę szkolną, audiowizualną salę do nauki języków obcych, gabinet stomatologiczny, punkt pierwszej pomocy i stołówkę^[37][10]. Szkoła jest monitorowana^[37].

Placówka zatrudnia 58 nauczycieli (w tym 35 dyplomowanych i 14 mianowanych), 16 pracowników obsługi administracyjnej i 1 pracownika informatycznego (stan na 30 września 2009 r.)^[37]. Organizuje zajęcia pozalekcyjne i dni okolicznościowe (m.in. Święto Szkoły, Dzień Patrona Szkoły – powiązany z konkursem wiedzy o Wojskach Obrony Powietrznej Kraju oraz Dni Sportu Szkolnego). We wrześniu 2009 r. do nauki przystąpiło 657 uczniów (stan na 30 września 2009). Do szkoły przyjęto pierwszych 5 latków^[37]. Szkoła prowadzi współpracę z instytucjami, organizacjami społecznymi oraz samorządowymi^[38].

W placówce, poza organizacjami młodzieżowymi i kołami zainteresowań działa zespół wokalno-muzyczny złożony z pracujących w niej nauczycieli. Koncertuje od 2006 r.^[4] W szkole funkcjonuje Rada rodziców^[39], Związek Nauczycielstwa Polskiego i Samorząd uczniowski^[b]. Powołany jest Społeczny Inspektor ds. bezpieczeństwa oraz Zakładowy Społeczny Inspektor Pracy^[34].

25 marca 2010 r. w Urzędzie Miejskim w Gryficach podpisano umowę dotyczącą budowy kompleksu sportowego „Moje Boisko – Orlik 2012”, która przewidywała m.in. przebudowę obecnych boisk sportowych przy SP 3 Gryfice i dostosowanie ich do potrzeb społecznych. Realizacja inwestycji rozpoczęła się z początkiem kwietnia 2010 r. Zakładała m.in. budowę boisk: wielofunkcyjnego (m.in. boisko do piłki nożnej, bieżnia, skocznia), piłki koszykowej, tenisa ziemnego, skateparku oraz modułowego zaplecza boisk, typu Standard + (w ramach programu „Orlik 2012”) i in. Prace budowlane zostały zakończone w sierpniu 2010 r., a 1 września nastąpiło oficjalne otwarcie nowego kompleksu sportowego. Zrezygnowano z budowy skateparku, który był ujęty w planach inwestycyjnych. W jego miejsce powstał plac zabaw dla dzieci. Koszt projektu wyniósł 1479 tys. złotych^[40].

21 maja 2010 r. placówka obchodziła jubileusz 50-lecia^[41].

21 maja 2020 r. placówka obchodziła jubileusz 60-lecia.

Złotym Krzyżem Zasługi zostali uhonorowani następujący nauczyciele:

• Wiesława Kołkowska-Jaszczak, nauczyciel języka polskiego (1988 r.).

Srebrnym Krzyżem Zasługi:

• Krystyna Czech, nauczyciel historii i języka polskiego (2005 r.).

Brązowym Krzyżem Zasługi:

• Anna Aleksiuk, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej i wychowania fizycznego (2003 r.),
• Krystyna Czech, nauczyciel historii i języka polskiego (2004 r.),
• Roman Łobożewicz, nauczyciel wychowania fizycznego i informatyki (lata 80. XX w.),
• Grażyna Nawrocka, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2003 r.),
• Janina Orłowska, nauczyciel matematyki (lata 80. XX w.).

Złotym Medalem za Długoletnią Służbę:

• Ewa Wilczewska, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2011 r.).

Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę:

• Lilla Górska, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2010 r.),
• Wanda Kamińska, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2010 r.),
• Regina Kapela, nauczyciel wychowania fizycznego (2011 r.),
• Krystyna Staszak, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2010 r.)^[42].

Medalem Komisji Edukacji Narodowej zostali uhonorowani następujący nauczyciele:

• Zofia Brzezińska, pedagog szkolny (2009 r.),
• Lilla Górska, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2011 r.),
• Wanda Kamińska, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2011 r.),
• Wiesława Kołkowska-Jaszczak, nauczyciel języka polskiego (2011 r.),
• Roman Łobożewicz, nauczyciel wychowania fizycznego i informatyki (2005 r.)
• Krystyna Staszak, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej (2011 r.)^[43].

• I miejsce w finałach Mistrzostw Polski w Lekkiej Atletyce szkół podstawowych, 1987.
• III miejsce w deblu tenisa stołowego. Centralne finały szkół podstawowych, 1987.
• I miejsce w Ogólnopolskim Turnieju Ligi Morskiej, 1990.
• I miejsce koła Ligi Morskiej na Zlocie Jungów LM, Puck 1994, 1996, 1998.
• I miejsce dla zespołu Laski Bosmana, [w:] Wiatrak 97 – Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Morskiej, 1997.
• III miejsce w Rafa 97 – Ogólnopolskim Spotkaniu z piosenką Żeglarską, 1997.
• 3 nagrody w Shanties 98 – Międzynarodowym Festiwalu Piosenki Żeglarskiej, 1998.
• III miejsce w Mistrzostwach Polski – czwórbój lekkoatletyczny chłopców szkół podstawowych. Bydgoszcz 2002.
• II miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Historycznym Polityk Junior 2003. Szczecin 2003^[10][4].

• Udział w czynach społecznych w latach 1960–1989.
• Udział w akcji (ang.) Clean up the World (pol. Sprzątanie świata).
• Udział w akcji Góra Grosza^[44].
• Udział w pracach wolontariatu na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
• Udział w pracach charytatywnych na rzecz Pomocy rodzina rodzinie^[4].

W ciągu pierwszych 28 lat – szkołę ukończyło 2262 uczniów. Zatrudnionych było ponad 160 nauczycieli i ok. 60 osób personelu i obsługi^[46].

• Historia oświaty w Gryficach

• J.W. 36-92 w Gryficach, Akt nadania sztandaru Szkole Podstawowej nr 3 w Gryficach, Gryfice 1972.
• SP 3 Gryfice, Księga zabudowy obiektu, Gryfice 1960-2009.
• Wypisy z kadr szkoły SP 3 Gryfice do 2007.
• Wypisy z protokołów Rad Pedagogicznych SP 3 Gryfice do 2007.

• Chmiel Ł., Uwagi o działalności Szkoły Podstawowej nr 3 im. Wojsk Obrony Powietrznej Kraju w Gryficach w latach 1960–1988, SP 3 Gryfice, Gryfice 1988.
• Hornik B, Węzłowe problemy rolnictwa powiatu gryfickiego, [w:] T. Białecki (red.), Ziemia Gryficka 1969. T. I, Szczecin 1971.
• Nowak I., Mackojć A., Rys historyczny szkoły 1960-2000, [w:] Biuletyn informacyjny szkoły, SP 3 Gryfice, Gryfice 2000.
• Praca zespołowa, Kronika szkoły 1960 – 2008, Szkoła Podstawowa nr 3, Gryfice 1960-2008.
• Sekuła B., Odbudowa i rozbudowa miast i osiedli Pomorza Zachodniego w latach 1945–1965, [w:] Przegląd Zachodnio-Pomorski, nr 3, Szczecin 1965.

• Cieśliński A., Powiat gryficki (pol.), [dostęp 2010-01-31].
• ppłk rez. Fojut K., 26 Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej – Gryfice (pol.), [dostęp 2009-10-26].
• Jankowska A., Historia Biblioteki Pedagogicznej w Gryficach (pol.), [dostęp 2009-10-26].
• Klub parlamentarny SLD, Posłowie w okręgach wyborczych (pol.), [w:] Kluby poselskie, Nr 52 (533), IV kadencja. Klub parlamentarny SLD, [dostęp 2009-10-29].
• Mroczkowska A., Oficjalna witryna internetowa Szkoły Podstawowej nr 3 w Gryficach (pol)., [dostęp 2009-10-26].
• Oficjalna strona NIK, Najwyższa Izba Kontroli. Aktualności – współpraca międzynarodowa (pol.), [dostęp 2009-10-25].
• Okońska K., ramona rey (official site) (pol.), [dostęp 2010-04-23].
• Open Source Matters, Miss Europa 2002 (pol.), [dostęp 2009-11-02].
• Podsiadły E., Góra Grosza dla Wikipedii (pol.), [dostęp 2009-10-31].
• Rółkowski M., Miss Europe 2002 Photographic Exhibition (ang.), [dostęp 2009-11-02].
• Urząd Miejski w Gryficach, Moje boisko ORLIK 2010 dla SP 3 w Gryficach (pol.), [dostęp 2010-04-23].
• Polska. Oświata. Polska Rzeczpospolita Ludowa, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2009-11-08] .

• (ars), Kolejna duma Gryfic, „Panorama gryficka”, nr 16 (132), R. V, Aga Press, Presspublica, Koninko, Gądki 2010, ISSN 1895-6467.
• Borgula A., Złoty jubileusz Trójki, „Panorama gryficka”, nr 10 (126), R. V, Aga Press, Presspublica, Koninko, Gądki 2010, ISSN 1895-6467.
• Jakubowska M., 50-lecie SP 3, „Gazeta gryficka”, nr 21 (270), R. VII, Polska Prasa Pomorska, Łobez 2010, ISSN 1733-6538.
• Nowak I., Nauczycielki uhonorowane, „Panorama gryficka”, nr 19 (135), R. V, Aga Press, Presspublika, Koninko, Gądki 2010, ISSN 1895-6467.

• Szkoła Podstawowa nr 3 w Gryficach, Biblioteka Szkoły Podstawowej nr 3 w Gryficach (pol.), [dostęp 2010-04-12].