| |||||||||
| Data i miejsce urodzenia |
13 kwietnia 1891 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 kwietnia 1966 | ||||||||
| Wzrost |
176 cm | ||||||||
| Pozycja | |||||||||
| Kariera seniorska[a] | |||||||||
| |||||||||
| Kariera trenerska | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Odznaczenia | |||||||||
      
| |||||||||
Tadeusz Kuchar (ur. 13 kwietnia 1891 w Krakowie, zm. 5 kwietnia 1966 w Warszawie) – inżynier, major Wojska Polskiego, lekkoatleta, piłkarz, pływak, łyżwiarz, narciarz, działacz sportowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 13 kwietnia 1891 w rodzinie pochodzenia węgierskiego jako syn Ludwika (zm. 1917) i Ludwiki z Drzewieckich[1][2]. Ojciec był przemysłowcem i został sponsorem klubu LKS Pogoń Lwów. Jego braćmi byli również wszechstronni sportowcy (związani z klubem LKS Pogoń Lwów, w tym z sekcją piłki nożnej) i oficerowie rezerwy artylerii Wojska Polskiego: Władysław (1895–1983), sportowiec, działacz sportowy, porucznik, Wacław (1897–1981), olimpijczyk, porucznik. Jego rodzeństwem byli również: Kazimiera po mężu Chodkiewicz (1899–1981), Karol (1892–1960), Kinga (zm. 1894), Mieczysław (1902–1939), piłkarz, bramkarz Pogoni Lwów[3], Zbigniew (1905–1945), także hokeista Pogoni[4][5].
Tadeusz Kuchar ukończył studia na Politechnice Lwowskiej, był inżynierem, specjalistą budownictwa sportowego. Został członkiem korporacji akademickiej „Aquitania”[6].
Został żołnierzem c. i k. armii. W styczniu 1914, jako aspirant został mianowany kadetem rezerwy i przeniesiony z 11 pułku haubic polowych Austro-Węgier do 10 pułku haubic polowych Austro-Węgier[7].
W listopadzie 1918 roku we Lwowie organizował 5 baterię artylerii, na czele której wziął udział w obronie miasta[8][9]. 22 listopada został dowódcą III dywizjonu artylerii, zachowując dowództwo 5 baterii[10]. Dowództwo III dywizjonu sprawował do 28 listopada, kiedy to w ramach reorganizacji lwowskiej artylerii został on zlikwidowany[11]. W połowie stycznia 1919 roku objął dowództwo I dywizjonu 5 pułku artylerii polowej[12]. W maju 1919 roku dowodzi grupą artylerii złożoną z dwóch baterii: „Krakus” i „Wanda”. Grupa ta wspiera 38 pułk piechoty między innymi w walkach pod Tarnopolem[13]. W czerwcu tego roku, w zastępstwie kapitana Romana Odzierzyńskiego dowodzi grupą artylerii złożoną z czterech baterii: „Basia”, „Władysław”, „Wanda” i „Mańka”[14].
Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany do stopnia kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[15][16]. W 1923, 1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 6 pułku artylerii ciężkiej we Lwowie (wraz z nim brat Władysław)[17][18]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. Był wówczas w grupie oficerów rezerwy artylerii „po ukończeniu 40 roku życia”[19].
Został działaczem Polskiego Związku Łyżwiarskiego; w jego strukturze był członkiem pierwszego zarządu w 1921. W 1937 był członkiem honorowym klubu LKS Pogoń Lwów[20].
W młodości był związany z Pogonią Lwów. Jako piłkarz grał na pozycji środkowego pomocnika. Największe sukcesy odnosił w lekkoatletyce (biegi długodystansowe). Szczytowe osiągnięcia odnosił w latach 1910–1911. W roku 1912 zrezygnował ze startów w eliminacjach przedolimpijskich, by nie reprezentować na Olimpiadzie Austro-Węgier. Był współtwórcą Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich. Tadeusz Kuchar pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji piłkarskiej w latach: 1923, 1925 i 1928. Był pierwszym prezesem Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, a w okresie od 29 czerwca 1945 do 16 lutego 1946 pełnił funkcję prezesa PZPN.
W latach 1946–1950 był dyrektorem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW), a następnie Głównego Komitetu Kultury Fizycznej (GKKF). Awansowany do stopnia pułkownika[21][1]. Od roku 1960 do śmierci dyrektor departamentu budownictwa sportowego w GKKF. Twórca hali Torwar, hali sportowej w Gliwicach, współtwórca Stadionu X-lecia w Warszawie, autor prac poświęconych budownictwu sportowemu m.in.: Budownictwo sportowe (1936), Urządzenia sportowe – wytyczne do projektowania (1959)[1]. Do końca życia pozostawał w stopniu wojskowym majora[8].
Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C 2-5-3)[22]. Pogrzeb był cichą manifestacją dawnych lwowian[8].
Był żonaty z Zofią (1900–1979), córką Michała Demetra[23].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (udekorowany 17 kwietnia 1921 we Lwowie przez gen. broni Tadeusza Rozwadowskiego)[24]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (PRL)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (II RP)
- Złoty Krzyż Zasługi (1937)[25]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[26].
- Srebrny Krzyż Zasługi (7 listopada 1929)[27]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)[28]
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi[29]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Jacek Bryl. Kolebka – zapomniana?. „Biuletyn”. Nr 41, s. 27-30, Czerwiec 1981. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Jarosław Barczyk: Z historii polskiego sportu - postać Wacława Kuchara. profesor.pl. [dostęp 2015-11-19].
- ↑ Mieczysław Kuchar. wikiliga.pl. [dostęp 2015-11-19].
- ↑ Hokejowe Mistrzostwa Polski. „Stadjon”. 1, s. 6, 3 stycznia 1928.
- ↑ Ludwik Kuchar. geni.com. [dostęp 2015-11-19].
- ↑ Tadeusz Kuchar. archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2015-11-19].
- ↑ Awans noworoczny w rezerwie c. i k. armii. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 20 z 27 stycznia 1914.
- ↑ a b c Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 1 (10), s. 88, Maj 1966. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 8-9.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 9.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 10.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 16.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 20.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 23, 24.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 842.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 767.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 790.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 708.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 134, 955, w tym roku zajmował 248. lokatę na liście starszeństwa kapitanów rezerwy artylerii.
- ↑ Lwowski klub sportowy "Pogoń" w roku 1937. Lwów: 1937, s. 2.
- ↑ Kazimierz Toporowicz: Tadeusz Kuchar. [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [on-line]. Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny. [dostęp 2018-04-05].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Romuald Szenderowicz. Odzew lwowskich sportowców na apel red. Jacka Bryla. Romuald Szenderowicz, Wrexham. „Biuletyn”. Nr 42, s. 59, Grudzień 1981. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Dekoracja Orderem „Virtuti Militari”. „Gazeta Lwowska”. Nr 87, s. 4, 17 kwietnia 1921.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża Zasługi. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 37, 11 listopada 1937.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 264, poz. 616 „za zasługi na polu wychowania fizycznego”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/124 - na wniosek Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej, s. 1575.
- ↑ Uchwała Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi w sprawie wyróżnienia Odznaką Honorową m. Łodzi. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. Łodzi”. 6, s. 6–8, 31 sierpnia 1964. Łódź: Prezydium Rady Narodowej w Łodzi.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Jan Czyrko: Zarys historji wojennej 5-go lwowskiego pułku artylerii polowej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Tadeusz Kuchar. archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2015-11-19].
- Tadeusz Kuchar. geni.com. [dostęp 2015-11-19].
- Tadeusz Kuchar. wikiliga.pl. [dostęp 2015-11-19].
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918–1939). 100 lat prawdziwej historii (1), Wydawnictwo GiA, Katowice 2017.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Kuchar, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-03-01].
