Temperatura odczuwalna (ang. apparent temperature) – stan określający, jakie odczucie termiczne wystąpi przy danych warunkach pogodowych. Wyliczana jest w zależności od przyjętego modelu na podstawie takich parametrów, jak temperatura powietrza, siła wiatru, wilgotność i opady.
Po raz pierwszy pojęcie temperatury odczuwalnej wprowadzili Paul Allman Siple i Charles Passel w latach 40. XX wieku. Był to wynik ich spostrzeżenia, dotyczącego zamarzania wody w naczyniu podczas badań naukowych na Antarktydzie. Z obserwacji tej wynikało, że czas, po jakim zamarzała woda, zależał od jej początkowej temperatury, temperatury otoczenia i prędkości wiatru.
Istnieje kilka modeli, pozwalających obliczyć temperaturę odczuwalną, jednak żaden nie daje zadowalających wyników w całym zakresie zmienności warunków atmosferycznych.
Proponowane modele
[edytuj | edytuj kod]Model 1 – temperatura-wiatr
[edytuj | edytuj kod]Według modelu zaproponowanego w 2001 przez amerykański instytut National Weather Service jest dana wzorem:
gdzie: temperatura powietrza w °C, prędkość wiatru w km/h (przykładowe wartości obliczone według tego modelu przedstawia tabela poniżej).
x | 10 °C | 5 °C | 0 °C | −5 °C | −10 °C | −15 °C | −20 °C | −25 °C | −30 °C | −35 °C | −40 °C | −45 °C | −50 °C |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
10 km/h | 8,6 | 2,7 | −3,3 | −9,3 | −15,3 | −21,1 | −27,2 | −33,2 | −39,2 | −45,1 | −51,1 | −57,1 | −63,0 |
15 km/h | 7,9 | 1,7 | −4,4 | −10,6 | −16,7 | −22,9 | −29,1 | −35,2 | −41,4 | −47,6 | −53,74 | −59,9 | −66,1 |
20 km/h | 7,4 | 1,1 | −5,2 | −11,6 | −17,9 | −24,2 | −30,5 | −36,8 | −43,1 | −49,4 | −55,7 | −62,0 | −69,3 |
25 km/h | 6,9 | 0,5 | -5,9 | −12,3 | −18,8 | −25,2 | −31,6 | −38,0 | −44,5 | −50,9 | −57,3 | −63,7 | −70,2 |
30 km/h | 6,6 | 0,1 | −6,5 | −13,0 | −19,5 | −26,0 | −32,6 | −39,1 | −45,6 | −52,1 | −58,7 | −65,2 | −71,7 |
35 km/h | 6,3 | −0,4 | −7,0 | −13,6 | −20,2 | −26,8 | −33,4 | −40,0 | −46,6 | −53,2 | −59,8 | −66,4 | −73,1 |
40 km/h | 6,0 | −0,7 | −7,4 | −14,1 | −20,8 | −27,4 | −34,1 | −40,8 | −47,5 | −54,2 | −60,9 | −67,6 | −74,2 |
45 km/h | 5,7 | −1,0 | −7,8 | −14,5 | −21,3 | −28,0 | −34,8 | −41,5 | −48,3 | −55,1 | −61,8 | −68,6 | −75,3 |
50 km/h | 5,5 | −1,3 | −8,1 | −15,0 | −21,8 | −28,6 | −35,4 | −42,2 | −49,0 | −55,8 | −62,7 | −69,5 | −76,3 |
55 km/h | 5,3 | −1,6 | −8,5 | −15,3 | −22,2 | −29,1 | −36,0 | −42,8 | −49,7 | −56,6 | −63,4 | −70,3 | −77,2 |
60 km/h | 5,1 | −1,8 | −8,8 | −15,7 | −22,6 | −29,5 | −36,5 | −43,4 | −50,3 | −57,2 | −64,2 | −71,1 | −78,0 |
Model 2 – temperatura-wiatr
[edytuj | edytuj kod]Inny z modeli traktuje temperaturę odczuwalną również jako liniową funkcję temperatury powietrza, jednak zmienia się w nim rodzaj zależności od prędkości wiatru:
(gdzie zastosowano oznaczenia jak w modelu 1).
Modele wielowymiarowe
[edytuj | edytuj kod]Istnieje wiele uogólnień powyższych modeli, wprowadzających szereg wskaźników biometeorologicznych, zależnych m.in. od wilgotności czy promieniowania słonecznego. Temperatura odczuwalna podawana w prognozach jest liczona dla „standardowego człowieka” i ma wartość jedynie orientacyjną.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Błażejczyk: Wymiana ciepła pomiędzy człowiekiem a otoczeniem w różnych warunkach środowiska geograficznego. Wrocław: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1993.