Data i miejsce urodzenia |
ok. 370 p.n.e. |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
Teofrast z Eresos (gr. Θεόφραστος, Theophrastos), (ok. 370–287 p.n.e.) – grecki uczony i filozof. Uczeń i przyjaciel Arystotelesa, w latach 322-287 p.n.e., jako jego następca, był scholarchą Lýkeionu w szkole perypatetyków. Był nauczycielem Demetriusza z Faleronu.
W swoich badaniach Teofrast skupiał się na filozofii przyrody, a w związku z tym rozbudował metodę obserwacji i stosował ją w badaniach biologicznych, medycznych, meteorologicznych, jak również w rozważaniach charakterologicznych (w Charakterach przedstawił 30 portretów literackich przedstawiających typowe wady ludzkie) i etycznych. Pozostawił też prace z dziedziny m.in. filozofii, fizyki, mineralogii, historii, prawa i psychologii.
Dzięki głębokim studiom nad systematyką, morfologią, geografią i fizjologią roślin wniósł epokowy wkład do biologii – sformułował różnice między światem zwierzęcym i roślinnym, wprowadził podział świata roślinnego (utrzymany do XVI w.) na 4 grupy, opisał około 500 gatunków roślin, podał sposoby ich rozmnażania i ich użytkowanie w różnych dziedzinach życia, opisał pobudliwość roślin oraz wyodrębnił z budowy roślin: korzeń, łodygę i liście. Jest autorem najwybitniejszych starożytnych dzieł w dziedzinie botaniki, znanych w przekładach łacińskich: Historia plantarum (9 ksiąg) i De causis plantarum (6 ksiąg). Za swoje osiągnięcia zyskał miano ojca botaniki, a wraz z Arystotelesem (zajmującym się głównie zoologią) uznawany jest za ojca biologii[1]. Uważany jest też za prekursora ekologii i geografii roślin.
Badania Teofrasta w dziedzinie historii filozofii stały się podstawą późniejszej doksografii. Był pierwszym greckim autorem, który pisał o żydowskim kulcie, określając ich urodzonymi filozofami[2][3][4][5].
Rękopisy jego dzieł zaginęły na Zachodzie wraz z końcem starożytności. Zostały przechowane w Bizancjum, skąd powróciły na Zachód w XV w.
Z zachowanych pism Teofrasta w języku polskim wydano:
- Badania nad roślinami, księgi 1–9, 1961 r.
- Historia filozofii – poglądy filozofów przyrody, polski wybór Pisma filozoficzne i wybrane pisma przyrodnicze z dod. Charakterów, 1963 r.
- Charaktery, jw.
- Przyczyny powstawania i rozwoju roślin [albo] Fizjologia roślin, księgi 1-6, 2002 r.
Jean de La Bruyère: Charaktery, czyli przymioty z Teofrasta z Obyczaiami tego wieku - Tom I, Tom II
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lennox 2017 ↓, 1.
- ↑ Porfiriusz O wegetarianizmie 2.26.3, WN Sub Lupa, Warszawa 2018.
- ↑ Stern Menahem, ed., tr. Greek and Latin Authors on Jews and Judaism. 3 vols. Jerusalem: Isael Academy of Sciences and Humanities, 1976-84. Print. Publications of the Israel Academy of Science and Humanities. 1: 8-12 nr. 4.
- ↑ Cook John G. The Interpretation of the Old Testament in Greco-Roman Paganism. Tübingen: Mohr Siebeck, 2004. Print. Texte und Studien zum antike Judentum 23, s. 181-83.
- ↑ Stern Menahem and Oswyn Murray. "Hecataeus of Abdera and Theophrastus on Jews and Egyptians". Journal of Egyptian Archaeology 58 (1973): s. 163.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- James Lennox , Aristotle's Biology, Edward N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 31 stycznia 2017, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-21] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Theophrastus "On Stones" (ang.)
- Katerina Ierodiakonou , Theophrastus, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 31 maja 2016, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-31] (ang.).
- Anonim, Theophrastus, Internet Encyclopedia of Philosophy, ISSN 2161-0002 [dostęp 2018-06-27] (ang.).
- Charaktery tekst gr., tłum. ang., tłum. pl.
- Dzieła Teofrasta z Eresos w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000398650994
- VIAF: 265397758, 205158790628438851695, 674154380961330291309, 693144647700960575096, 100212270, 36146153207305252725, 262997828, 100212289, 305063405, 163993485, 693144647682859036725, 41835483, 9419159109716206900003, 4912168048995638410002
- LCCN: n79108364
- GND: 118621793
- NDL: 00476092
- LIBRIS: pm130sh74hbpqwk
- BnF: 118876987
- SUDOC: 026672685
- SBN: CFIV081395
- NLA: 35545448
- NKC: jn19981002210
- BNE: XX907112
- NTA: 069343276
- BIBSYS: 90217993
- CiNii: DA01434811
- Open Library: OL5352703A
- PLWABN: 9810649428105606
- NUKAT: n95206072
- J9U: 987007268988405171
- PTBNP: 73991
- CANTIC: a10163128
- LNB: 000045101
- NSK: 000038356
- CONOR: 24980323
- BNC: 000045155
- ΕΒΕ: 19095
- BLBNB: 000367761
- KRNLK: KAC201410585
- LIH: LNB:V*342529;=BL