Thomas Young

Data i miejsce urodzenia	1773-06-13 Milverton (hrabstwo Somerset)
Data i miejsce śmierci	1829-05-10 Londyn
Zawód, zajęcie	lekarz i naukowiec: fizyk, fizjolog, egiptolog
Multimedia w Wikimedia Commons

Thomas Young (ur. 13 czerwca 1773 w Milverton (hrabstwo Somerset), zm. 10 maja 1829 w Londynie) – angielski lekarz i naukowiec: fizyk doświadczalny, fizjolog oraz językoznawca-egiptolog; poliglota^[1]. Profesor m.in. Royal Institution w Londynie.

W fizyce zasłynął jako optyk – to współtwórca falowej teorii światła; razem z Fresnelem wskrzesił wcześniejszą koncepcję Huygensa, odświeżył ją i udowodnił przez obserwacje interferencji (doświadczenie Younga). Zajmował się również elastomechaniką, w której został upamiętniony nazwą modułu Younga. Jako fizjolog zajmował się okulistyką, badając wady wzroku oraz widzenie barw (teoria Younga-Helmholtza). Dla egiptologii przysłużył się rozszyfrowaniem pisma demotycznego.

Thomas Young był genialnym dzieckiem, nauczył się czytać już w wieku 2 lat. Szybko nauczył się też wielu języków, których w sumie znał 14 (w tym wiele pozaeuropejskich, jak np. arabski czy amharski). Już w latach młodości interesowały go zagadnienia z dziedzin fizyki i medycyny. Przejawiał także zdolności artystyczne – głównie gry na instrumentach muzycznych.

Studiował w Londynie, Edynburgu i Getyndze – medycynę, matematykę, fizykę oraz języki wschodnie. Podczas studiów zainteresował się badaniami nad światłem, studiując dzieła Newtona i Huyghensa o optyce oraz o prawach chemicznych Lavoisiera. Prowadził doświadczenia z cienkimi powłokami przepuszczając światło. Oprócz badań fizycznych zajmował się również badaniami medycznymi.

Pracował jako profesor w londyńskim Royal Institution (1801–1803) oraz na Middlesex University (1809–1810). Członkiem Royal Society był od 1794 roku.

Swe badania rozpoczął nad studiowaniem doświadczeń Malusa nad polaryzacją światła, stwierdzając że fale świetlne są falami poprzecznymi. Wytłumaczył powstawanie pierścieni Newtona i znalazł jako pierwszy przybliżone wartości długości fal świetlnych.

Young tłumaczył także ugięcie światła jako efekt interferencji między falami światła przechodzącymi pomiędzy otwór uginający a falami odbitymi od brzegów otworów.

Interferencję światła odkrył w maju 1801 roku, czym zapoczątkował falową teorię światła. Szczegółowy opis tego zjawiska wydał w roku 1807.

Dalsze badania były związane ze sprężystością ciał stałych, tzn. np. odporności metalu na skręcenie, rozciąganie i zginanie, wprowadzając w roku 1807 pojęcie modułu sprężystości. Przez pomiary kąta ugięcia w wyniku dyfrakcji wyznaczył grubości włókien wełny i rozmiary komórek krwi^[2].

Pracował jako lekarz w Saint George’s Hospital od 1811 roku.

Badania medyczne rozpoczął w roku 1793, wyjaśniając mechanizm akomodacji oka ludzkiego. W roku 1801 opisał astygmatyzm oraz podał teorię widzenia barw, poprawioną i zmodyfikowaną przez Helmholtza i nazwaną teorią Younga-Helmholtza.

Jednym z jego największych osiągnięć było rozszyfrowanie znaczenia egipskiego pisma demotycznego (rezultaty opublikował w 1814 roku). Słynne jest jego stwierdzenie, że jeśli jeden człowiek potrafi coś zrobić, inny jest w stanie to powtórzyć. Przez współczesnych był uważany za ostatniego „człowieka, który wiedział wszystko”^{[potrzebny przypis]}.

Thomas Young napisał m.in.

• 1802: A Syllabus of a Course of a Natural and Experimental Philosophy (ważne odkrycia optyczne),
• 1807: Course of Lectures on Natural Philosophy and the Mechanical Arts (2 tomy, nowe wyd. 1845),
• 1815: Remarks on Egyptian Papyri,
• 1823: Account of some Recent Discoveries in Hieroglyphical Literature,
• 1826: Hieroglyphics,
• 1829: Egyptian Dictionary,
• 1855: Miscellaneous Works (3 tomy).

Zobacz galerię: Thomas Young oraz kategorię: Thomas Young w Wikimedia Commons

• 10 najpiękniejszych eksperymentów z fizyki (zawierające jego doświadczenie)

• Andrzej Kajetan Wróblewski: Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do współczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 316–319.

• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Thomas Young w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-24].