Typografia (z gr. týpos „odbicie, forma”, gráphō „piszę”)[1] – termin funkcjonujący w kilku różnych znaczeniach[2]. Pierwszym zastosowaniem terminu „typografia” jest historyczne określenie drukarni[2]. Mianem tym określa się również technikę druku wypukłego, zwanego inaczej typograficznym. W trzecim, najszerszym ujęciu, typografia jest dziedziną koncentrującą się na kształtowaniu struktur i aranżacji języka w jego wizualnym wymiarze[3]. Zajmuje się ona doborem pisma, jego użyciem i składem, a także ustalaniem optymalnych norm pisarskich[4][5].
O typografii można mówić również w kontekście:
- poligrafii, drukarstwa, raczej w znaczeniu tradycyjnym, związanym ze stosowaniem czcionek;
- ogółu zagadnień dotyczących projektowania drukowanych liter i innych znaków pisarskich (zarówno czcionek, jak i fontów) oraz wzajemnych relacji pomiędzy tymi znakami i grupami znaków;
- układu graficznego drukowanej strony;
- sztuki użytkowej zajmującej się estetyką szaty graficznej publikacji;
- układu graficznego strony w witrynie WWW.
Współczesne postrzeganie typografii
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na swój interdyscyplinarny charakter typografia nie posiada jednej definicji[6]. Za jedną z trafniejszych można uznać definicję proponowaną przez Department of Typography and Graphic Communication Uniwersytetu w Reading, według której typografia to projektowanie ułatwiające czytanie i odbiór. Definicja ta we właściwy sposób określa przeznaczenie i cel typografii, nie ograniczając jej przestrzeni jedynie do nośnika papierowego. Obecnie podkreśla się, że typografia jest ważnym narzędziem w komunikacji wizualnej.
W ten sam sposób typografię definiują polscy badacze, m.in. Tomasz Bierkowski i Jacek Mrowczyk[6]. Według Tomasza Bierkowskiego zagadnienia związane z typografią dzielą się na dwie podstawowe grupy ukazujące jej formalny oraz funkcjonalny charakter. Ten pierwszy odnosi się do sztuki prawidłowego składu dzieła – układu graficznego, layoutu, wyglądu i estetyki publikacji, rozmieszczenia materiałów tekstowych i ilustracyjnych na stronie. Natomiast funkcjonalny charakter typografii określa osobę typografa jako interpretatora treści przekazu oraz pośrednika między nadawcą a odbiorcą[7].
Obecnie naturalnym środowiskiem typografii jest przestrzeń cyfrowa[6]. Dlatego też w definiowaniu typografii konieczne jest podkreślanie ciągłej potrzeby przystosowywania tej dziedziny sztuki do coraz nowocześniejszych technologii oraz dynamicznych zmian, z którymi typografia będzie musiała się zmierzyć w przyszłości[3]. Wykreowanie jednej, stałej i idealnej definicji typografii jest zadaniem trudnym do zrealizowania ze względu na nieustanną konieczność weryfikowania tej dyscypliny oraz dostosowywania jej do zachodzących zmian.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- znaki typograficzne
- liternictwo
- Międzynarodowe Stowarzyszenie Typograficzne
- sztuka książki
- edytorstwo
- design
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ typografia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-12-10] .
- ↑ a b Michał Hurkacz , Typografia [online], 10 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-10] .
- ↑ a b Phil Baines , Andrew Haslam , Pismo i typografia, Warszawa 2010, s. 6 .
- ↑ Typografie, [w:] Internetový slovníček [online], Adaptic (cz.).
- ↑ Emanuel Poche , Encyklopedie českého výtvarného umění, Academia, 1975, s. 542 (cz.).
- ↑ a b c E. Repucho , Typografia w przestrzeni cyfrowej jako przedmiot badań bibliologicznych, „Acta Poligraphica” (vol. 7), 2016, s. 37 .
- ↑ T. Bierkowski , O typografii, Gdańsk 2008, s. 59 .