Ułamek molowy

Ułamek molowy^[a] – jeden ze sposobów wyrażenia stężenia substancji w mieszaninie, zdefiniowany jako stosunek liczby moli danego składnika do sumy liczby moli wszystkich składników mieszaniny^[1]:

x_{A}={\frac {n_{A}}{n}}

gdzie: x_A – ułamek molowy składnika A; n_A – liczba moli składnika A w mieszaninie; n – sumaryczna liczba moli wszystkich składników

Ułamek molowy jest więc wielkością niemianowaną, natomiast suma ułamków molowych wszystkich składników danej mieszaniny jest równa jedności^[2]^[3]. Ułamek molowy wyrażony w procentach nazywany jest stężeniem procentowym molowym (oznaczanym „% mol.” lub „% n/n”)^[b], którego nie należy mylić ze stężeniem molowym, będącym stosunkiem liczby moli składnika do objętości mieszaniny (roztworu).

Uwagi

↑ Z definicji mola wynika, że ułamek molowy będzie równoważny stosunkowi liczby cząstek (np. atomów, cząsteczek) danego składnika do łącznej liczby cząstek wszystkich składników w całej mieszaninie. Stąd np. w języku angielskim obok mole fraction stosowana jest nazwa amount fraction^[1] (oznaczająca dosłownie „ułamek ilościowy”), a w języku niemieckim Stoffmengenanteil („ułamek ilości substancji”).
↑ Stosowanie tego typu oznaczeń jest niezalecane przez Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC), gdyż dodawanie określeń jest możliwe wyłącznie do symboli wielkości fizycznych, nie zaś do samych jednostek^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b amount fraction, x (y for gaseous mixtures), [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.A00296, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
↑ Henryk Całus: Podstawy obliczeń chemicznych. Wyd. 6. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1975, s. 71–72.
↑ Stężenie roztworu, [w:] Encyklopedia techniki. Chemia, WładysławW. Gajewski (red.), wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1966, s. 674, OCLC 864218327 .
↑ E.R.E.R. Cohen E.R.E.R. i inni, Quantities, Units and Symbols in Physical Chemistry (Green Book), wyd. 3, Cambridge: International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2008, s. 97, ISBN 978-0-85404-433-7 (ang.).

[amount-1] Z definicji mola wynika, że ułamek molowy będzie równoważny stosunkowi liczby cząstek (np. atomów, cząsteczek) danego składnika do łącznej liczby cząstek wszystkich składników w całej mieszaninie. Stąd np. w języku angielskim obok mole fraction stosowana jest nazwa amount fraction^[1] (oznaczająca dosłownie „ułamek ilościowy”), a w języku niemieckim Stoffmengenanteil („ułamek ilości substancji”).

[symbol-6] Stosowanie tego typu oznaczeń jest niezalecane przez Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC), gdyż dodawanie określeń jest możliwe wyłącznie do symboli wielkości fizycznych, nie zaś do samych jednostek^[4].

[IUPAC-2] amount fraction, x (y for gaseous mixtures), [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.A00296, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).

[Całus-3] Henryk Całus: Podstawy obliczeń chemicznych. Wyd. 6. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1975, s. 71–72.

[ET-4] Stężenie roztworu, [w:] Encyklopedia techniki. Chemia, WładysławW. Gajewski (red.), wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1966, s. 674, OCLC 864218327 .

[GreenBook-5] E.R.E.R. Cohen E.R.E.R. i inni, Quantities, Units and Symbols in Physical Chemistry (Green Book), wyd. 3, Cambridge: International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2008, s. 97, ISBN 978-0-85404-433-7 (ang.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[b]

[4]