Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.

USS Swordfish (SS-193)

Klasa	okręt podwodny
Typ	Sargo
Historia
Stocznia	Mare Island
Położenie stępki	27 października 1937
Wodowanie	1 kwietnia 1939
US Navy
Wejście do służby	22 lipca 1939
Zatopiony	styczeń 1945
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	1450 ton 2317 ton
Długość	94,64 metra
Szerokość	8,18 metra
Zanurzenie testowe	76 metrów
Napęd
4 generatory Diesla, 2 silniki elektryczne, 2 wały napędowe
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	20 węzłów 8,75 węzła
Zasięg	11 000 mil morskich (20 000 km) przy prędkości 10 węzłów
Uzbrojenie
24 torpedy Mark XIV
Wyrzutnie torpedowe	4 × 533 mm (dziób) 4 × 533 mm (rufa)
Załoga	59 osób
Multimedia w Wikimedia Commons

USS Swordfish (SS-193) – amerykański okręt podwodny typu Sargo, zaliczany niekiedy do odrębnego typu Seadragon^[1]. Zwodowany 1 kwietnia 1939 roku w stoczni Mare Island Navy Yard w Kalifornii, był pierwszym amerykańskim okrętem, który po włączeniu Stanów Zjednoczonych do drugiej wojny światowej – 9 grudnia 1941 roku wykonał atak torpedowy na wrogą jednostkę. Ten pierwszy atak zakończył się niepowodzeniem, jednakże 16 grudnia 1941 roku Swordfish znów zaatakował, i tym razem zatopił japoński statek „Atsutasan Maru”. W ten sposób został pierwszą amerykańską jednostką, która skutecznie storpedowała nieprzyjacielską jednostkę morską podczas tej wojny. Uczestnicząc w wojnie podwodnej, brał udział w wojnie na Pacyfiku pomyślnie wykonując 12 patroli bojowych, podczas których zatopił 21 jednostek przeciwnika, o łącznej wyporności 113 100 ton oraz uszkadzając 8 jednostek łącznej wyporności 45 800 ton. Zaginął w styczniu 1945 roku w pobliżu Okinawy, podczas swojego 13 patrolu wojennego.

Po oficjalnym włączeniu „Swordfisha” do służby w marynarce amerykańskiej 22 lipca 1939 roku, aż do listopada 1941 roku okręt stacjonował na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych oraz w Pearl Harbor na Hawajach. W listopadzie tego roku przepłynął przez Pacyfik na Filipiny. Od grudnia 1941 roku – kiedy flota japońska zaatakowała Pearl Harbor – do marca 1942 roku, „Swordfish” przeprowadził dwa patrole bojowe^[2]. W czasie pierwszego z nich, 9 grudnia 1941 roku na Morzu Południowochińskim, „Swordfish” wykonał pierwszy w tej wojnie amerykański atak torpedowy na japoński statek towarowy za pomocą pozostających na jego wyposażeniu torped Mark XIV, załoga okrętu nie zaobserwowała jedna żadnych trafień^[3]. Podobnie nieskuteczne okazały się przeprowadzone przez jednostkę ataki 11 i 14 grudnia, co było częścią trapiących całą amerykańską marynarkę wojenną – aż do końca roku 1943 – problemów technicznych z torpedami^[4]. Pierwszy skuteczny atak torpedowy „Swordfish” wykonał dopiero 16 grudnia, kiedy trzema torpedami zatopił japoński statek „Atsutasan Maru”^[5]. „Atsutasan Maru” o nośności 8662 ton, był pierwszą jednostką zatopiona przez amerykańskie okręty podwodne podczas II wojny światowej^[6]. W tym czasie uczestniczył też w ewakuacji VIP z Filipin, w tym prezydenta Manuela Luis Quezona z Zatoki Manilskiej do bezpiecznego miejsca pobytu^[5]. Podczas trzeciego patrolu, w pobliżu Fremantle w Australii, podjął próbę dostarczenia zaopatrzenia do obleganego Corregidoru na Filipinach, który jednak poddał się przed przybyciem „Swordfisha”. Bazując w Australii, w czasie czterech następnych rejsów po wrogich wodach, zatopił trzy nieprzyjacielskie jednostki^[5].

W lutym 1943 roku okręt przybył na zachodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych celem przejścia remontu, po czym w lipcu tego roku rozpoczął swój ósmy patrol, podczas którego zatopił dwa japońskie frachtowce. Kolejny rejs został szybko przerwany przez problemy mechaniczne, jednak między grudniem 1943 roku a lutym roku 1944, „Swordfish” przeprowadził dziesiąty patrol, podczas którego zatopił statek pasażersko-transportowy, statek-pułapkę „Delhi Maru” oraz statek ratunkowy – ten ostatni, mimo silnego kontrataku japońskiego i pożaru pod pokładem amerykańskiej jednostki^[5]. Od marca do czerwca 1944 roku, okręt przeprowadził dwa kolejne patrole w pobliżu Pearl Harbor. Podczas drugiego z nich zatopił japoński niszczyciel „Matsukaze” oraz frachtowiec. Sześć miesięcy później, w grudniu 1944 roku, „Swordfish” opuścił Hawaje rozpoczynając swój 13 patrol bojowy, podczas którego miał wykonać rekonesans fotograficzny zdolnych do przyjęcia desantu plaż na Okinawie. 12 stycznia 1945 roku, amerykański okręt podwodny USS „Kete” (SS-369) typu Balao – także operujący w pobliżu Okinawy, odebrał echo radarowe okrętu podwodnego w rejonie, w którym mógł przebywać „Swordfish”. Cztery godziny później, sonar „Kete” zarejestrował dźwięki eksplozji podwodnych w tym samym rejonie^[7]. W związku z brakiem kontaktu z okrętem od 3 stycznia, 15 lutego 1945 roku „Swordfish” został uznany za utracony wraz z 89 osobami pod jego pokładem^[5][7]. Prawdopodobną przyczyną zatonięcia okrętu było ciężkie bombardowanie za pomocą bomb głębinowych bądź wejście przez „Swordfisha” na pole minowe w pobliżu Okinawy^[5][7].

• Norman Polmar: The American submarines. Annapolis, Md.: Nautical Aviation Pub. Co. of America, 1981. ISBN 0-933852-14-2. Brak numerów stron w książce
• Thomas Wildenberg, Norman. Polmar: Ship killer : a history of the American torpedo. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 2010. ISBN 978-1-59114-688-9. Brak numerów stron w książce
• USS Swordfish (SS 193) January 12, 1945 – 89 Men Lost. Commander Submarine Force, U.S. Pacific Fleet. [dostęp 2012-03-08]. (ang.).
• Sword fish. [w:] Dictionary of American Naval Fighting Ships [on-line]. Department of the Navy, Naval Historical Center. [dostęp 2012-03-08]. (ang.).
• USS Swordfish (SS-193), 1939–1945. Department of the Navy, Naval Historical Center. [dostęp 2012-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-26)]. (ang.).
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). ABC-CLIO, marzec 2007, s. 302. ISBN 1-85109-563-2.