Vladimír Janko

Vladimir Janko

generał pułkownik
Data i miejsce urodzenia	8 sierpnia 1917 Nosislav
Data i miejsce śmierci	14 marca 1968 Praga
Przebieg służby
Lata służby	1936–1968
Siły zbrojne	Armia Czechosłowacka Czechosłowacka Armia Ludowa
Stanowiska	dowódca 1 Czechosłowackiej Samodzielnej Brygady Pancernej, szef sztabu Korpusu Pancernego, szef sztabu wojsk pancernych, szef Głównego Zarządu Wojsk Lądowych i zastępca Ministra Obrony Narodowej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Vladimir Janko (ur. 8 sierpnia 1917 w Nosislaviu, zam. 14 marca 1968 w Pradze) – czechosłowacki wojskowy, generał pułkownik, poseł do parlamentu Czechosłowacji w latach 1954–1960.

Urodził się w biednej rodzinie ślusarza, wyznania ewangelickiego (bracia czescy). Ukończył gimnazjum realne w Brnie.

W dniu 4 października 1936 roku powołany został do wojska w 43 pułku piechoty w Brnie. Z tego pułku został skierowany do szkoły oficerów rezerwy przy 6 Dywizji Piechoty. Szkołę tę ukończył w dniu 16 września 1937 roku, po czym jako ochotnik wstąpił do akademii wojskowej w Hranicach, którą ukończył 14 sierpnia 1938 roku. Po ukończeniu szkoły przydzielony został do 47 pułku piechoty w Mlade Boleslaviu początkowo do 10 kompanii, od do 15 stycznia 1939 roku do 7 kompanii, gdzie odbywał kurs aplikacyjny dla poruczników.

Po zajęciu przez Niemcy Czechosłowacji i utworzeniu Protektoratu Czech i Moraw w dniu 15 czerwca 1939 roku wystąpił z wojska i wstąpił do wojskowej organizacji konspiracyjnej „Obrona Narodu”. W sierpniu 1939 roku zbiegł do Polski i 26 sierpnia 1939 roku wstąpił do Legionu Czechów i Słowaków.

Po wkroczeniu do Polski oddziałów radzieckich w dniu 18 września 1939 roku został internowany wraz z oddziałem Legionu Czechów i Słowaków dowodzonym przez ppłk. Svobodę w Związku Radzieckim.

Po ataku Niemiec na ZSRR i podpisaniu 18 lipca 1941 roku umowy przez czechosłowacki rząd emigracyjny i ZSRR w sprawie organizacji czechosłowackich oddziałów wojskowy ze Związku Radzieckim, wstąpił do nich i od 7 lutego 1942 roku przebywał w Buzułukach, gdzie zajmował się szkoleniem najpierw 3 kompanii, a następnie szkoły podoficerskiej batalionu.

W lipcu 1942 roku został dowódcą 3 kompanii 1 Czechosłowackiego batalionu piechoty. Po skierowaniu batalionu na front, na czele kompanii wziął udział w bitwie pod Sokołowem. Po wycofaniu batalionu z frontu został dowódcą szkoły oficerskiej w nowo tworzonej 1 Czechosłowackiej Brygadzie w Nowochopiorsku. W czerwcu 1943 roku został skierowany do szkoły wojsk pancernych w Tambowie.

Po ukończeniu kursu został mianowany w dniu 26 lipca 1943 roku dowódcą batalionu czołgów w utworzonego w składzie 1 Czechosłowackiej Brygady, a 11 września 1943 został szefem sztabu tego batalionu. W składzie tego batalionu wziął udział w wyzwalaniu Kijowa i prawobrzeżnej Ukrainy. Od 3 stycznia 1944 roku pełnił obowiązki dowódcy, a 5 lutego został ponownie mianowany dowódcą 1 batalionu czołgów.

Po przeformowaniu batalionu w pułk pancerny w dniu 20 maja 1944 roku został jego dowódcą, a sierpniu 1944 roku został dowódcą 1 Czechosłowackiej Samodzielnej Brygady Pancernej, która utworzona została na bazie dowodzonego przez niego pułku.

Dowodząc brygada uczestniczył w operacji dukielskiej, a następnie morawsko-ostrawskiej, kończąc walki 8 maja 1945 roku w Ołomuncu.

Po zakończeniu wojny, pozostał na stanowisku dowódcy brygady, a latem 1945 roku został dowódcą zgrupowania wojsk w czasie polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego o Cieszyn. We wrześniu 1945 roku został szefem sztabu Korpusu Pancernego w Morawskiem Trebowie. 1 listopada 1945 roku został szefem sztabu wojsk pancernych Ministerstwa Obrony Narodowej.

1 stycznia 1946 roku został skierowany do Akademii Sztabu Generalnego im. Woroszyłowa w Moskwie, gdzie był słuchaczem wyższego kursu dowódców, który ukończył w maju 1947 roku.

Po powrocie w dniu 15 maja 1947 roku został wykładowcą taktyki oraz szefem katedry wojsk pancernych Wyższej Szkole Wojskowej w Pradze. Wiosną 1948 roku został szefem sztabu wojsk pancernych Ministerstwa Obrony Narodowej, a lipca 1950 roku był dowódcą korpusu pancernego w Ołomuncu. Od 20 października 1950 roku pełnił obowiązki dowódcy wojsk pancernych, a od 12 lutego 1952 roku został dowódca tych wojsk.

W 1954 roku został posłem do czechosłowackiego Zgromadzenia Narodowego (funkcję pełnił od 28 listopada 1954 do 11 czerwca 1960 roku)^[1]. Należał do zwolenników Antoniego Novotnego.

Od 11 października 1956 roku był zastępcą szefa Sztabu Generalnego ds. wojsk pancernych i zmechanizowanych. 28 lipca 1958 roku został zastępcą Ministra Obrony Narodowej. 26 października 1966 roku został mianowany szefem Zarządu Głównego Wojsk Lądowych i jednocześnie zastępcą Ministra Obrony Narodowej.

W dniu 14 marca 1968 roku popełnił samobójstwo, gdy został włączony w tzw. aferę posła Jana Šejna, który zbiegł za żelazną kurtynę.

• sierżant podchorąży (četař-aspirant) (1937)
• porucznik (poručík) (14.08. 1938)
• nadporucznik (nadporučík) (28.10.1941)
• kapitan (kapitan) (15.02.1944, ze starszeństwem od 7.03.1944)
• kaptan sztabowy (štábní kapitan) (29.07.1944)
• major (major) (1.10.1944, ze starszeństwem od 1.05.1945)
• podpułkownik (podplukovník (17.04.1945, ze starszeństwem od 1.10.1945)
• pułkownik (plukovník) (1.04.1946, od 1.05.1947 pułkownik Sztabu Generalnego)
• generał brygady (brigádní generál) (1.10.1950)
• generał dywizji (generálporučík) (1.06.1953)
• generał pułkownik (generálplukovník) (1.10.1961)

• Czechosłowacki Wojskowy Order Lwa Białego „Za zwycięstwo” I st.
• Order Słowackiego Powstania Narodowego
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (siedmiokrotnie – 13.04.1943, 20.12.1943, 17.04.1944, 27.10.1944, 23.04.1945)
• Czechosłowacki Medal za Odwagę w Obliczu Nieprzyjaciela
• Czechosłowacki Wojskowy Medal Pamiątkowy z nakładką ZSRR
• Sokołowski Medal Pamiątkowy
• Dukielski Medal Pamiątkowy
• Order Lenina (21.12.1943)^[2] (ZSRR)
• Order Czerwonej Gwiazdy (ZSRR)
• Order Suworowa II st. (6.10.1945) (ZSRR)
• Medal „Za Odwagę”) (ZSRR) (13.04.1943)
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal „Za wyzwolenie Pragi”
• Order Partyzanckiej Gwiazdy (31.03.1946) (Jugosławia)
• Oficerski Order Gwiazdy Rumunii za „Męstwo Wojskowe” z mieczami (20.12.1947) (Rumunia)

• Praca zbiorowa: Vojenské osobnosti československého odboje 1939–1945. Praga: Ministerstvo obrany ČR – AVIS, 2005, s. 116. ISBN 80-7278-233-9. (cz.).