Węgliki – nieorganiczne związki chemiczne zawierające w swojej budowie wyłącznie atom metalu lub półmetalu i węgla.
Węgliki jonowe
[edytuj | edytuj kod]Rodzaje węglików:
- Acetylenki – zawierające anion C2−
2 ([C≡C]2−
), pochodzący od acetylenu (H−C≡C−H). W anionie tym występuje potrójne wiązanie kowalencyjne między atomami węgla - Metanki – zawierające anion C4−
, pochodzący od metanu (CH
4). - Allilki – pochodne grupy allilowej, zawierające anion [C=C=C]4−
. Przykładem jest allilek magnezu, Mg
2C
3.
Większość acetylenków i metanków jest wysoce reaktywna w kontakcie z wodą i innymi źródłami jonów H+, przy czym metanki są zwykle bardziej reaktywne. Anion metankowy C4−
jest jedną z najsilniejszych znanych zasad. W obu przypadkach węgliki w kontakcie ze źródłem jonów wodorowych rozkładają się z wydzieleniem odpowiednio acetylenu i metanu:
- C2−
2 + 2H+
→ C
2H
2↑ - C4−
+ 4H+
→ CH
4↑
Przykłady tego rodzaju węglików to acetylenek wapnia CaC
2 (karbid) i metanek glinu Al
4C
3.
Węgliki kowalencyjne i metaliczne
[edytuj | edytuj kod]W węglikach kowalencyjnych występują trójwymiarowe sieci wiązań metal-węgiel. W węglikach metalicznych z kolei wiązania metal-węgiel mają charakter wiązań metalicznych.
Węgliki te są zwykle bardzo stabilne, nietopliwe, twarde i niereaktywne. Są często wykorzystywane w postaci ceramiki lub kompozytów.
Przykładami tego rodzaju węglików są np. węglik żelaza, węglik wolframu, węglik boru, węglik krzemu (karborund).
Węglik żelaza Fe3C występuje m.in. jako jedna z faz w stali węglowej i żeliwie. Jest wówczas nazywany cementytem.