Walentkowy Wierch
49°12′50″N 20°00′25″E/49,213889 20,006944 Walentkowy Wierch ponad Zadnim Stawem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2156 m n.p.m. |
| Pierwsze wejście |
5 sierpnia 1902 |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
| 49°12′50″N 20°00′25″E/49,213889 20,006944
| |
Walentkowy Wierch, Walentkowa (słow. Valentkova, niem. Valentinsberg, węg. Walentko-csúcs)[1] – szczyt w głównej grani Tatr o wysokości 2156 m. Położony jest na południe od Świnicy (rozdziela je Walentkowa Przełęcz 2100 m) i na północny zachód od Gładkiego Wierchu (rozdziela je Gładka Przełęcz 1994 m). Szczyt łączy ze Świnicą urozmaicona, wąska Walentkowa Grań z wieloma czubami i przełączkami. Bezpośrednio po północnej stronie Walentkowego Wierchu znajduje się Wyżnia Walentkowa Szczerbina (Vyšná Valentkova štrbina, 2124 m). Północno-zachodnie stoki Walentkowego Wierchu opadają do Doliny Walentkowej, południowo-wschodnie do Dolinki pod Kołem i znajdującego się w niej Zadniego Stawu[2][3].
Od Walentkowego Wierchu w kierunku zachodnim odchodzi krótka, boczna grań, oddzielająca Dolinę Wierchcichą od Doliny Walentkowej[3]. Znajduje się w niej Walentkowa Kopa (1875 m)[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Trawiaste południowe stoki Walentkowego Wierchu były dawniej wypasane przez pasterzy liptowskich, czasami jednak zachodzili tutaj z owcami przez Gładką Przełęcz polscy pasterze z Doliny Pięciu Stawów Polskich. Upłaz, na którym wypasali owce nazywali Walentkową, i taka nazwa była podawana w literaturze i na mapach po 1858 roku. Pochodziła ona od liptowskiego pasterza o imieniu Walenty, który na upłazie tym wypasał woły. W gwarze polskich górali zdrobnienie tego imienia to Walek, w gwarze górali liptowskich Valent lub Valentko. Przez kartografów i przewodników nazwa upłazu przeniesiona została na nazwę szczytu, co było częstą w Tatrach praktyką. Później w Polsce nazwę Walentkowa zmieniono na Walentkowy Wierch. Słowacy nadal używają nazwy Valentkova[2].
Kartografowie austriaccy dla szczytu tego na mapach podawali nazwę Nad kamenim, Nad Kameniem i Nad Kamenem. Bronisław Gustawicz tłumaczył ją jako Nad Kamieniem. Była to jednak błędna interpretacja, w rzeczywistości bowiem pochodziła ona od znajdującego się u zachodnich podnóży szczytu kotła lodowcowego Kamienne. Taką nazwę tego kotła podawali juhasi z Hali Gąsienicowej, którzy czasami zapędzali tu na wypas swoje owce poprzez przełęcz Liliowe. Nazwy kartografów austriackich jednak nie przyjęły się[2].
Szczyt najprawdopodobniej był wielokrotnie odwiedzany przez pasterzy. Pierwsze informacje o wejściach turystycznych pochodzą z okresu późniejszego. Pierwsze odnotowane wejście turystyczne:
- latem – Teodor Eichenwald, Ferdynand Rabowski, Jan Bachleda Tajber, Wojciech Tylka Suleja, 5 sierpnia 1902 r.
- zimą – S. Bujwid, Kazimierz Piotrowski, H. Trzebnicki, 1 stycznia 1914 r.[4]
Widok z Walentkowego Wierchu jest rozleglejszy niż z pobliskiego Gładkiego Wierchu[4].
-
Walentkowa Grań – Walentkowy Wierch po lewej stronie -
Widok od zachodu -
Widok z Doliny Pięciu Stawów Polskich
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2018-09-02] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24].
- ↑ a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit”, 2004, ISBN 83-915-737-9-6.
- ↑ a b Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Walentkowa Przełęcz – Przełączka pod Zadnim Mnichem, t. 4, Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1951.
