| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
4 stycznia 1841 |
| Data śmierci |
2 kwietnia 1917 |
| Miejsce pochówku | |
| Proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach | |
| Okres sprawowania |
1873–1917 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
28 czerwca 1864 |
Wiktor Schmidt (ur. 4 stycznia 1841 w Raciborzu, zm. 2 kwietnia 1917) – duchowny rzymskokatolicki, domowy prałat Jego Świątobliwości, pierwszy proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 4 stycznia 1841 roku w Raciborzu[1] w rodzinie nauczyciela Fryderyka i Alojzy. W latach 1852–1860 uczęszczał do tamtejszego gimnazjum, gdzie zdał maturę[2], po czym zaczął studia teologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim[3]. 28 czerwca 1864 roku we Wrocławiu przyjął święcenia kapłańskie[1].
Od 1864 roku pracował na terenie późniejszej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach jako wikariusz[4], od 1868 roku był kuratusem[3], a 14 czerwca 1873 roku, w dniu erygowania parafii, został jej proboszczem[5]. Dokończył budowę kościoła Mariackiego[6], zaczętą przez ks. Teodora Kremskiego. Uroczyste poświęcenie świątyni nastąpiło 20 listopada 1870 roku[7].
Z jego inicjatywy w 1870 roku zostały sprowadzone do Katowic siostry elżbietanki, których klasztor powstał przy późniejszej ulicy Warszawskiej. Przy nim 25 listopada 1897 roku został otwarty szpital św. Elżbiety[8]. Będąc kuratorem zakładu opiekuńczego w Bogucicach zaprosił siostry jadwiżanki do objęcia tej placówki[9]. Działał także społecznie. W 1867 roku utworzył w Katowicach Konferencję Pań św. Wincentego à Paulo, która miała na cel opiekę nad seniorami, a w 1893 roku pod jego przewodnictwem zaczął działać Związek Chrześcijańskich Robotników[10]. Wybudował również tzw. dom związkowy, ukończony w 1914 roku[11].
Należał do wpływowych działaczy centrowych na Górnym Śląsku. W 1893 roku przewodniczył centralnemu komitetowi wyborczemu w Katowicach, który z jego inspiracji wystąpił przeciwko kandydaturze Juliusza Szmuli w wyborach do niemieckiego parlamentu[3]. W 1896 roku w Królewskiej Hucie wraz z innymi duchownymi centrowymi założył Gazetę katolicką, która miała na celu zwalczanie Katolika i ruchu polskiego na Górnym Śląsku[12].
Z uwagi na wzrost liczby wiernych parafii Mariackiej doprowadził do budowy w latach 1898–1902 kościoła śś. Apostołów Piotra i Pawła przy ulicy Mikołowskiej w Katowicach[13]. W tym celu sam prowadził korespondencję i poszukiwał źródeł finansowania, a na jego wniosek sporządzono kilka projektów nowego budynku[14]. Dokonał także poświęcenia kilku innych kościołów na terenie obecnych Katowic i w jego okolicach. 19 marca 1902 roku poświęcił nowo wybudowany kościół śś. Jana i Pawła Męczenników w Dębie[15], 8 listopada 1900 roku kościół św. Józefa w Załężu[16], 17 listopada 1912 roku kościół św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej[17], natomiast 18 listopada 1907 roku kościół św. Józefa w Chorzowie[18]. 5 lipca 1914 roku poświęcił kamień węgielny pod budowę kościoła św. Anny w Janowie[19].
Do 1916 roku pełnił funkcję dziekana dekanatu mysłowickiego – jego następcą był ks. Józef Kubis[1].
Otrzymał tytuł domowego prałata Jego Świątobliwości[6]. Ludwik Musioł napisał o nim: „niski człowiek, o siwej głowie, znany i szanowany przez wszystkich obserwator rozwoju Katowic od niepozornych początków do wielkomiejskiego ośrodka przemysłowo-handlowego”[20].
Zmarł 2 kwietnia 1917 roku[1]. Pochowany został na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach, w kaplicy cmentarnej[11].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Tablica pamiątkowa wewnątrz kościoła Mariackiego w Katowicach – po łacinie[21] (na tablicy inskrypcyjnej wyryta została błędna data święceń kapłańskich – 25 zamiast 28 czerwca 1864 roku[3]).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Kudera 1934 ↓, s. 220.
- ↑ Matusiak 2005 ↓, s. 115.
- ↑ a b c d Matusiak 2005 ↓, s. 116.
- ↑ Tofilska 2020 ↓, s. 37.
- ↑ Szymik-Kozaczko 2010 ↓, s. 13.
- ↑ a b Matusiak 2005 ↓, s. 113.
- ↑ Tofilska 2020 ↓, s. 115.
- ↑ Lusek 2010 ↓, s. 36.
- ↑ Szymik-Kozaczko 2010 ↓, s. 16.
- ↑ Matusiak 2005 ↓, s. 118.
- ↑ a b Szymik-Kozaczko 2010 ↓, s. 17.
- ↑ Matusiak 2005 ↓, s. 117.
- ↑ Olszar 2010 ↓, s. 212.
- ↑ Parafia św. apostołów Piotra i Pawła: Historia. www.piotripawel.wiara.org.pl. [dostęp 2025-01-22]. (pol.).
- ↑ Olszar 2010 ↓, s. 219.
- ↑ Olszar 2010 ↓, s. 213.
- ↑ Olszar 2010 ↓, s. 215.
- ↑ Parafia rzymskokatolicka Świętego Józefa: Historia kościoła i parafii. www.sw-jozef-chorzow.pl. [dostęp 2025-01-22]. (pol.).
- ↑ Parafia Rzymskokatolicka św. Anny: Historia parafii św. Anny w Katowicach-Janowie. www.sw-anna.wiara.org.pl. [dostęp 2025-01-22]. (pol.).
- ↑ Olszar 2010 ↓, s. 208.
- ↑ Matusiak 2005 ↓, s. 112.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jan Kudera, Historja parafji mysłowickiej, Mysłowice: Drukarnia Sztuka, 1934 (pol.).
- Joanna Lusek, Rozwój służby zdrowia i opieki społecznej w Katowicach do 1914 roku, „Wieki Stare i Nowe”, 2 (7), Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 2799, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010, s. 24-57, ISSN 0208-6336 (pol.).
- Patrycja Matusiak, Łacińska inskrypcja w kościele Mariackim w Katowicach, „Meander” (1), Warszawa: Komitet Nauk o Kulturze Antycznej PAN, 2005, s. 112-121, ISSN 0025-6285 (pol.).
- Henryk Olszar, Parafie Kościoła rzymskokatolickiego w Katowicach, „Wieki Stare i Nowe”, 2 (7), Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 2799, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010, s. 196–235, ISSN 0208-6336 (pol.).
- Bernadeta Szymik-Kozaczko, Rzymskokatolicy w życiu Katowic. Historia katowickiego Kościoła Mariackiego, Katowice: Rzymskokatolicka Parafia pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach; Stowarzyszenie Wychowanków VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Katowicach, 2010 (pol.).
- Joanna Tofilska, Parafia Mariacka w Katowicach. W 150. rocznicę poświęcenia kościoła, Wydanie I, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2020, ISBN 978-83-64356-41-4 (pol.).
