Zachylnikowate

Zachylnikowate
	; Zachylnik błotny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	zachylnikowate
	Nazwa systematyczna
	Thelypteridaceae Newman; Hist. Brit. Ferns: 6. 1840
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zachylnikowate (Thelypteridaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje dwie podrodziny, 30 rodzajów i ponad 1030 gatunków^[2]. Są to paprocie naziemne i naskalne występujące głównie w strefie tropikalnej, z nielicznymi przedstawicielami w klimacie umiarkowanym^[3]. Do polskiej flory należą trzy gatunki: zaproć górska Oreopteris limbosperma, zachyłka oszczepowata Phegopteris connectilis i zachylnik błotny Thelypteris palustris^[4].

Morfologia

Kłącze płożące, podnoszące się lub wyprostowane, pokryte łuskami na wierzchołku. Liście o jednakowym kształcie (monomorficzne), rzadko zróżnicowane (dimorficzne). Blaszka pierzasto złożona, często z listkami pierzastodzielnymi. Wiązki przewodzące pierzaste, otwarte do siateczkowato łączących się. Kupki zarodni okrągłe do owalnych, rzadko wydłużone wzdłuż żyłek, z nerkowatymi zawijkami lub bez zawijek^[3].

Systematyka

W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)^[3]. W systemie PPG I (2016) rodzina w obrębie podrzędu Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods II” w systemie Smitha i in. (2006)^[2].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców^[5]^[6]^[2]

paprotkowce

Saccolomataceae

Cystodiaceae

	Lonchitidaceae

	Lindsaeaceae

Pteridaceae – orliczkowate

Dennstaedtiaceae

Cystopteridaceae – paprotnicowate

Rhachidosoraceae

Diplaziopsidaceae

Desmophlebiaceae

	Aspleniaceae – zanokcicowate

	Hemidictyaceae

Thelypteridaceae – zachylnikowate

Woodsiaceae – rozrzutkowate

	Onocleaceae – onokleowate

	Blechnaceae – podrzeniowate

Athyriaceae – wietlicowate

Didymochlaenaceae

Hypodematiaceae

Dryopteridaceae – nerecznicowate

	Nephrolepidaceae – nefrolepisowate

	Lomariopsidaceae

Tectariaceae

Oleandraceae

	Davalliaceae – dawaliowate

	Polypodiaceae – paprotkowate

Podział rodziny na podrodziny i rodzaje^[2]

podrodzina Phegopteridoideae Salino, A.R.Sm. & T.E.Almeida, 2016

Macrothelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 308. 1963
Phegopteris (C.Presl) Fee, M_em. Foug., 5. Gen. Filic.: 242. 1852 – zachyłka
Pseudophegopteris Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 313. 1963

podrodzina Thelypteridoideae C.F.Reed, Phytologia 17: 254. 1968

Amauropelta Kunze, Farrnkrauter 1: 86. 1843
Amblovenatum J.P.Roux, Strelitzia 23: 200. 2009
Ampelopteris Kunze, Bot. Zeitung (Berlin) 6: 114. 1848
Chingia Holttum, Blumea 19(1): 31. 1971
Christella H.L_ev., Fl. Kouy-Tch_eou 472. 1915
Coryphopteris Holttum, Blumea 19(1): 33. 1971
Cyclogramma Tagawa, Acta Phytotax. Geobot. 7 (1): 52. 1938
Cyclosorus Link, Hort. Berol. 2: 128. 1833
Glaphyropteridopsis Ching, Acta Phytotax. Sin. 8 (4): 320. 1963
Goniopteris C.Presl, Tent. Pterid.: 181, pl.7, f.9–11. 1836
Meniscium Schreb., Gen. Pl. ed. 8(a) 2: 757. 1791
Menisorus Alston, Bol. Soc. Brot., ser. 2. 30: 20. 1956
Mesophlebion Holttum, Blumea 19(1): 29. 1971
Mesopteris Ching, Acta Phytotax. Sin. 16(4): 21. 1978
Metathelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 305. 1963
Nannothelypteris Holttum, Blumea 19(1): 38. 1971
Oreopteris Holub, Folia Geobot. Phytotax. 4 (1): 46. 1969 – zaproć
Parathelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8: 300. 1963
Plesioneuron (Holttum) Holttum, Blumea 22: 232. 1975
Pneumatopteris Nakai, Bot. Mag. (Tokyo) 47: 179. 1933
Pronephrium C.Presl, Epimel. Bot.: 258. 1851
Pseudocyclosorus Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 322. 1963
Sphaerostephanos J.Sm., Gen. Fil. (Hooker): pl.24. 1840
Stegnogramma Blume, Enum. Pl. Javae 2: 172. 1828
Steiropteris (C.Chr.) Pic.Serm., Webbia 28: 449. 1973
Thelypteris Schmidel, Icon. Pl. 3: 45–48, pl.11, 13. 1763 – zachylnik
Trigonospora Holttum, Blumea 19(1): 29. 1971

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .
↑ ^a ^b ^c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.
↑ Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .

[smith-3] Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).

[4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[Lehtonen-2011-5] Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.

[Rothfels-2012-6] Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]