Zamek w Karpatach
 Strona tytułowa powieści | |||
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Typ utworu | |||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania |
1892 | ||
| Wydawca | |||
| Pierwsze wydanie polskie | |||
| Data wydania polskiego |
1892 | ||
| |||
Zamek w Karpatach (inne wersje tytułów polskich przekładów: Zamek wśród gór, Tajemnica zamku Karpaty)[1] (fr. Le Château des Carpathes) – jednotomowa powieść Juliusza Verne’a z cyklu Niezwykłe podróże złożona z 18 rozdziałów.
Powieść w wydaniu książkowym ukazała się po raz pierwszy w 1892 r. z ilustracjami Léona Benneta (1839–1917). Nieco wcześniej była drukowana w odcinkach w „Magasin d’Éducation et de Récréation"[2].
Pierwszy polski przekład w odcinkach pojawił się również już w tym samym roku 1892 w „Przyjacielu Dzieci”, a w postaci książkowej w roku 1894[3][4] w wydawnictwie Gebethner i Wolf. Przedrukował też tę powieść w 1898 roku polonijny „Dziennik Chicagowski”[2].
Tytułowy zamek znajduje się w Transylwanii (Siedmiogrodzie, w dzisiejszej Rumunii) i tam też rozwija się akcja powieści. Juliusz Verne sam nigdy w Rumunii nie był. Liczne transylwańskie realia swego dzieła zaczerpnął z prac znanych podróżników i geografów: Élisée Reclusa (1830–1905) i Auguste’a de Gérando (1819–1849), szczególnie wykorzystując dwutomowe, bogate w szczegóły dzieło Gérandy pt. La Transylvanie et ses habitants (Paris 1845)[2].
Jak uważają badacze literatury Zamek w Karpatach jest zmodyfikowaną i uwspółcześnioną (do czasów powstania dzieła) formą preromantycznej powieści gotyckiej. Francuscy badacze i krytycy literaccy w swoich rozważaniach o tej powieści szczególny nacisk położyli na jej aspekty fantastycznonaukowy i futurologiczny, zastanawiając się, czy autor przewidział np. wynalezienie telewizji. Finałowe rozwikłanie fabuły powieści dokonuje się na skutek pojawienia się w powieści fantastycznonaukowych urządzeń, futurologicznie „zaprojektowanych” przez autora, a jej zwieńczeniem jest teleportacja postaci bohaterki[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Winicjusz Łachaciński, Bibliografia polskich przekładów utworów Juliusza Verne’a, Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996, strony 59–60, ISBN 83-87103-28-4
- ↑ a b c d Paweł Radwan: "Zamek w Karpatach" Juliusza Verne’a [w:] "Góry. Literatura. Kultura" Tom 6 (2012), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 183-188
- ↑ Internetowa bibliografia polskich wydań utworów Juliusza Verne’a, dostęp 24 sierpnia 2008 r.. [dostęp 2014-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2014)].
- ↑ Dane z internetowego katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie, dostęp 24 sierpnia 2008 r.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marguerite Allotte de la Fuÿe, Jules Verne, sa vie, son œuvre, Les Documentaires, Simon Kra, 6 Rue Blanche, Paris, 1928 (w języku francuskim)
- Jean Jules-Verne, Jules Verne. A Biography, Macdonald and Jane’s, London, 1976, ISBN 0-356-08196-6 (w języku angielskim)
- Peter Costello, Jules Verne. Inventor of Science Fiction, Hodder and Stoughton, London Sydney Auckland Toronto 1978, ISBN 0-340-21483-X (w języku angielskim)
- Simone Vierne, Jules Verne, Éditions Balland, 1986, ISBN 2-7158-0567-5 (w języku francuskim)
- Brian Taves, Stephen Michaluk Jr., The Jules Verne Encyclopedia, Scarecrow Press Inc., Lanham, Md. & London, 1996, ISBN 0-8108-2961-4
- Volker Dehs, Jules Verne. Eine kritische Biographie, Artemis & Winkler, Düsseldorf und Zürich 2005, ISBN 3-538-07208-6 (w języku niemieckim)
- William Butcher, Jules Verne. The Definitive Biography, Thunder's Mouth Press, New York 2006, ISBN 978-1-56025-854-4 (w języku angielskim)
- Jan Tomkowski, Juliusz Verne – tajemnicza wyspa?, Warszawa: „Nowy Świat”, 2005, ISBN 83-7386-166-1, OCLC 749432516.
- Herbert R Lottman, Juliusz Verne, Jacek Giszczak (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999, ISBN 83-06-02751-5, OCLC 177314257.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Tekst w wielu językach w Jules Verne Virtual Library (mirror)
- Zamek w Karpatach (wyd. 1894) w bibliotece Polona
