| |
 kapitan pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 maja 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
kwiecień 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 eskadra wywiadowcza |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   
| |
.svg){kind=small}
Zbigniew Juliusz Babiński (ur. 13 maja 1896 w Sosnowcu, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – kapitan pilot Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Stanisława i Heleny z Borkowskich. Jako uczeń gimnazjum zbudował w 1912 w Milanówku szybowiec dwupłatowy, który rozbił się podczas prób bez pilota (lecąc jako latawiec). W 1913 zbudował drugi dwupłatowy szybowiec, na którym wykonywał krótkie loty[1].
W listopadzie 1918 Zbigniew Babiński uczestniczył w akcji rozbrajania Niemców. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wstąpił do polskiego lotnictwa wojskowego. Służył jako podporucznik pilot w 1 eskadrze wywiadowczej podczas wojny polsko-radzieckiej. Zajmował się m.in. opracowywaniem techniki ataków lotniczych z lotu koszącego przeciw kawalerii radzieckiej. Szczególnie wyróżnił się 14 sierpnia 1920 atakując i rozpraszając baterię artylerii pod Pułtuskiem[2].
W okresie międzywojennym służył w jednostkach lotniczych we Lwowie, Bydgoszczy, Dęblinie i Warszawie. Od 1921 w 1 pułku lotniczym, później w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa. 3 maja 1926 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 lipca 1925 i 23. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[3]. W 1937, w związku utworzeniem korpusu oficerów lotnictwa, został zaliczony do grupy technicznej[4]. W marcu 1939 pełnił służbę w 1 pułku lotniczym na stanowisku I oficera nadzoru technicznego parku Bazy Lotniczej[5].
W 1922 wziął udział w pierwszych w Polsce zawodach lotniczych – I Krajowym Locie Okrężnym zajmując 3. miejsce[6].
Jako członek Aeroklubu Warszawskiego szczególnie aktywnie zajmował się rozwojem polskiej turystyki lotniczej. Oblatał samoloty amatorskie D-1 Cykacz (1925) i WZ-XI Kogutek (1927)[7]. W 1928 odbył na Kogutku I pierwszy turystyczny rajd po Polsce długości ponad 600 km[7]. Samolotem tym wziął udział w II Krajowym Konkursie Awionetek w 1928 (9. miejsce), a także w III konkursie w 1930, z którego jednak został wycofany[7]. Nabył rozbity w 1929, a następnie wyremontowany samolot JD-2 (SP-ACA), którym wykonał wiele lotów turystycznych. Badając możliwości rozwoju lekkiego lotnictwa, lądował tym samolotem w 225 miejscowościach w Polsce (według innych źródeł – 330), których nazwy zostały wypisane na burcie samolotu[8]. W 1936 kupił do celów turystycznych kolejny samolot, RWD-7, używany do 1938[9]. Do jego dyspozycji następnie oddano prototyp samolotu RWD-16[10]. Do samego tylko 1937 roku Zbigniew Babiński wylądował w ok. 400 przygodnych miejscach w Polsce[11].
W lipcu 1930 Zbigniew Babiński na samolocie PWS-50 wziął udział w międzynarodowych zawodach Challenge 1930, nie ukończył jednak lotu okrężnego wokół Europy (według różnych informacji, został zdyskwalifikowany za przekroczenie czasu, aczkolwiek ukończył lot poza konkursem[12] lub wycofał się z powodu choroby[13] lub uszkodzenia podwozia samolotu[14]).
Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas kampanii wrześniowej służył wykonując loty zwiadowcze na samolocie RWD-14 Czapla (ostatni 16 września). Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez sowietów w nocy z 17 na 18 września. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[15]. Wiosną 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Został pochowany na terenie otwartego 28 lipca 2000 Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu[16][17], gdzie w 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców[18] pod numerem 1958[19][20]. Przy zwłokach Zbigniewa Babińskiego zostały odnalezione: karta szczepień, rozkaz wyjazdów, zaświadczenie[21][22]. Figuruje na liście wywózkowej z 1 kwietnia 1940[15].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował pośmiertnie kpt. Zbigniewa Antonowicza na stopień majora[23][24][25]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[26][27][28].
Jego żoną była Henryka, z którą miał dwóch synów[15].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Krzyż Zasługi (12 maja 1933)[29]
- Polowa Odznaka Pilota nr 45 (11 listopada 1928) „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”[30]
- Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)[15]
- Krzyż Kawalerski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)[15]
- czechosłowacka Odznaka Pilota (11 listopada 1937)[31]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ A. Glass, op.cit., s. 344.
- ↑ Krzysztof Tarkowski, Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919–1920, Warszawa 1991, ISBN 83-206-0985-2, s. 96.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926 roku, s. 131.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 225.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 776.
- ↑ Tadeusz Malinowski: Pierwsze zawody. „Skrzydlata Polska”. 45/1989, s. 7, 5 listopada 1989. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ a b c A. Glass, op.cit., s. 105, 120.
- ↑ A. Glass, op.cit., s. 282. W tekście mowa jest o 225 miejscowościach w latach 1927–1931 (a więc także przed zakupem), natomiast w podpisie pod zdjęciem – o 330 odwiedzonych przez Babińskiego.
- ↑ A. Glass, op.cit., s. 298.
- ↑ A. Glass, op.cit., s. 322.
- ↑ Marian Romeyko (red), Polska lotnicza, Warszawa 1937, s. 206.
- ↑ Marian Krzyżan, Międzynarodowe turnieje lotnicze 1929–1934, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 45, ISBN 83-206-0637-3, OCLC 69292164.
- ↑ Marian Krzyżan, op.cit., s. 232 i A. Glass, op.cit. s. 186.
- ↑ Edwin P.A. Heinze, International Touring Competition. flightglobal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-26)]. (ang.) w: Flight nr 1131, 29 sierpnia 1930, s. 968 (bez bliższych szczegółów).
- ↑ a b c d e Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 11.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-11-17] (pol.).
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2015-03-04].
- ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 219 [dostęp 2024-11-18] (niem.).
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 21. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność., pbc.uw.edu.pl, 9 października 1948, s. 4 [dostęp 2024-11-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 26 [dostęp 2024-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 142 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937 roku, s. 55.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Andrzej Glass, Polskie konstrukcje lotnicze 1893–1939, Warszawa, WKiŁ, 1977
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
