Zboża, rośliny zbożowe – grupa roślin uprawnych z rodziny wiechlinowatych (traw, Poaceae). Ich owoce, o wysokiej zawartości skrobi, są wykorzystywane do celów konsumpcyjnych, pastewnych i przemysłowych. Najpopularniejszymi produktami przerobu zbóż są mąki, kasze, oleje i syropy. Zboża są podstawowym surowcem w wielu gałęziach przemysłu takich jak: młynarstwo, piwowarstwo, gorzelnictwo, farmaceutyka.
Produkcja
[edytuj | edytuj kod]Według danych GUS za rok 2021, zbiory zbóż w Polsce wyniosły 34,6 mln ton[1].
Zboże | Produkcja na świecie w mln ton[2] | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
1964 | 1974 | 1984 | 1994 | 2004 | 2014 | |
kukurydza (Zea) | 215 | 306 | 450 | 569 | 728 | 1037 |
ryż (Oryza) | 262 | 332 | 465 | 539 | 607 | 741 |
pszenica (Triticum) | 269 | 359 | 512 | 525 | 630 | 729 |
jęczmień (Hordeum) | 95 | 149 | 169 | 161 | 153 | 144 |
sorgo (Andropogon) | 45 | 61 | 71 | 60 | 58 | 69 |
proso (Panicum) | 27 | 28 | 27 | 28 | 29 | 28 |
owies (Avena) | 43 | 47 | 46 | 33 | 26 | 22 |
żyto (Secale) | 33 | 33 | 34 | 23 | 18 | 15 |
pszenżyto (xTriticosecale) | 0 | 0 | 0,4 | 4,8 | 14 | 17 |
pszenica orkisz (Triticum spelta) | – | – | – | – | – | – |
ryż dziki (owies wodny) (Zizania) | – | – | – | – | – | – |
miłka abisyńska (teff) (Eragrostis abyssinica) | – | – | – | – | – | – |
włośnica ber (czumiza) (Setaria italica) | – | – | – | – | – | – |
Ponadto niektórzy zaliczają tu rośliny z innych rodzin nazywane umownie zbożami rzekomymi, np.
- gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum)[3] (zaliczana też do zbóż właściwych)[4]
- szarłat ogrodowy (Amaranthus caudatus)[3]
- szarłat wyniosły (Amaranthus cruentus)[3]
- szarłat koński (Amaranthus hypochondriacus)[3]
- komosa bladołodygowa/komosa canihua (Chenopodium pallidicaule)[3]
- komosa ryżowa (Chenopodium quinoa)[3]
- kotewka orzech wodny[4] (Trapa natans)
Ze względu na sposób uprawy zboża można podzielić na:
Produkty ze zbóż
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Przedwynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych1 w 2021 r.. GUS. [dostęp 2022-06-19].
- ↑ FAOSTAT. [w:] fao.org [on-line]. [dostęp 2017-06-15].
- ↑ a b c d e f Rozporządzenie KomisjiI (UE) NR 752/2014z dnia 24 czerwca 2014 r. zastępujące załącznik I do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG). [dostęp 2015-08-30].
- ↑ a b Zboża. [w:] Encyklopedia WIEM [on-line]. Onet.pl. [dostęp 2015-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-30)].
- ↑ a b 1.7.2. „Charakterystyka kasz i ryżu”. W: Małgorzata Konarzewska: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem: podręcznik do nauki zawodu kucharz w technikum i szkole policealnej. Wyd. 2011. T. 2. REA s.j., s. 51–52. ISBN 978-83-7141-980-5.
- ↑ a b 14.3.2 „Kasze”. W: Danuta Kołożyn-Krajewska, Tadeusz Sikora: Towaroznawstwo żywności. Wyd. VII. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, 2007, s. 172–173. ISBN 978-83-02-09150-6.