Zofia Grzyb

Data i miejsce urodzenia	18 sierpnia 1928 Radom
Zawód, zajęcie	robotnik, polityk PZPR
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Zofia Grzyb (ur. 18 sierpnia 1928 w Radomiu^[1]) – polska robotnica i polityk, członkini Biura Politycznego KC PZPR w latach 1981–1986.

Od 10 maja 1951 do 20 października 1952 roku sprawowała funkcję sekretarza w Zarządzie Okręgowym Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Spożywczego w Radomiu. Od 21 października 1952 do 10 maja 1955 roku pracowała w Zakładach Metalowych „Łucznik” im. Gen. Waltera, następnie od 23 maja 1955 do 30 kwietnia 1985 roku była obuwniczą-brygadzistką produkcji w Radomskich Zakładach Przemysłu Skórzanego (RZPS) „Radoskór”^[1][2].

W listopadzie 1947 roku przystąpiła do Polskiej Partii Robotniczej, do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) przystąpiła 15 grudnia 1948 roku. W latach 1948–1949 przynależała do Związku Młodzieży Polskiej^[1]. W 1953 roku została członkinią Komitetu Miejskiego PZPR w Radomiu^[3].

Od 15 lutego 1980 roku do 29 stycznia 1990 roku należała do Komitetu Centralnego PZPR^[1], w tym od 19 lipca 1981 do 2 lipca 1986 roku znajdowała się w składzie Biura Politycznego KC PZPR^[1]. Podobnie jak wybrani do Biura Politycznego KC Jerzy Romanik, Jan Łabęcki i Albin Siwak miała pochodzenie robotnicze^[4]. Do PZPR przynależała aż do rozwiązania partii w 1990 roku^[5].

W Biurze Politycznym KC pełniła głównie funkcję dekoratywną, jako tzw. przedstawicielka klasy robotniczej i inteligencji pracującej^[6]. Zdaniem Wojciecha Jaruzelskiego, Grzyb wraz z Romanikiem, Łabęckim i Siwakiem mieli przybliżać kierownictwu politycznemu problemy życia codziennego^[4].

Przez krótki czas była członkinią Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”^[1][7]. Podczas IV plenarnego posiedzenia KC PZPR, odbywającego się od 16 do 18 października 1981 roku podjęła samokrytykę i odcięła się od związku zawodowego^[8].

Była członkinią komisji Grabskiego, zajmującej się oceną działalności Edwarda Gierka jako I sekretarza PZPR. Zasłynęła nazwaniem Gierka pierwszym człowiekiem w kraju, który zawiódł Polaków^[9].

Choć była przedstawiana jako reprezentantka wszystkich Polek, w społeczeństwie nie cieszyła się poważaniem oraz była postrzegana jako osoba, która nie jest w stanie czegokolwiek zmienić w funkcjonowaniu systemu społecznego Polski. Była żartobliwie nazywana „Grzybową z kanapkami”, co miało sugerować, że jej rola w Biurze Politycznym ogranicza się do przygotowywania posiłków dla obradujących polityków^[9].

• Jubileuszowy Medal 100 Rocznicy Urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1983)^[10]
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1985)^[11]
• Medal pamiątkowy „40-lecia PZPR”^[12].

• Agnieszka Chłosta-Sikorska: Polityczne uczestnictwo kobiet w zjazdach Polskiej zjednoczonej Partii robotniczej z lat 1980–1986. zarys problematyki. W: Teresa Kulak, Małgorzata Dajnowicz (red.): Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII–XXI wieku). Wrocław: Komisja Historii Kobiet Komitetu Nauk Historycznych PAN, 2016. ISBN 978-83-946166-2-5.
• Przemysław Gasztold: Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980–1990. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2019. ISBN 978-83-8098-865-1.
• Natalia Jarska, Piotr Perkowski. Droga do władzy? Kobiety w PZPR 1948–1989. „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2016. 
• Jakub Kazimierski. Stosunki pomiędzy NSZZ „Solidarność” a PZPR w zakładach pracy województwa katowickiego jesienią 1981 roku. „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2012. 
• Kamil Niewiński. Geneza i pozycja ustrojowa Trybunału Stanu w PRL. „Miscellanea Historico-Iuridica”. 12, 2014. 
• Mirosław Szumiło. Kobiety w kadrze kierowniczej centralnego aparatu partyjnego PPR i PZPR. „Teka Komisji Historycznej”, 2016. 
• VII Plenum KC PZPR. Warszawa: Książka i Wiedza, 1988. Brak numerów stron w książce