Zygmunt Strubel

major kawalerii
Pełne imię i nazwisko	Zygmunt Wacław Strubel
Data i miejsce urodzenia	6 marca 1897 Warszawa
Data i miejsce śmierci	29 marca 1959 Londyn
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	5 Pułk Ułanów Zasławskich
Stanowiska	zastępca dowódcy pułku
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Zygmunt Wacław Strubel (ur. 6 marca 1897 w Warszawie, zm. 29 marca 1959 w Londynie) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 6 marca 1897 w Warszawie, w rodzinie Ignacego (1872–1928), artysty malarza, i Wiktorii z Kozłowskich (1872–1948)^[1][2]. W 1916 ukończył prywatną Szkołę Emiliana Konopczyńskiego w rodzinnym mieście i rozpoczął studia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie^[3].

10 października 1918 w Mińsku Mazowieckim wstąpił do szwadronu kawalerii, który wchodził w skład Polskiej Siły Zbrojnej, a następnie został włączony w skład odtwarzanego 5 pułku ułanów^[3]. W szeregach tego oddziału walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie na wojnie z bolszewikami^[3]. Od 23 lutego do 20 czerwca 1920 był uczniem kawaleryjskiej 27. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie^[3][4].

W sobotę 5 czerwca 1920 jako reprezentant Klubu Sportowego „Polonia” zwyciężył w „wyścigu pieszym Belweder–Stare Miasto” (później nazwanym I Biegiem Belwederskim), pokonując dystans 4200 m w czasie 14,52 min. W nagrodę otrzymał srebrny puchar^[5][6][7][8].

Po ukończeniu szkoły wrócił do macierzystego pułku na froncie^[3]. 16 lutego 1921 został mianowany z dniem 1 stycznia 1921 podporucznikiem kawalerii^[9]. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 5 pułku ułanów w Ostrołęce^{[10][11][12][13][14]}. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem od 1 lipca 1920 i 172. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)^[15]. 12 lutego 1923 prezydent RP awansował go z dniem 1 stycznia 1923 na porucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1921 i 7. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[16]. Od maja 1928 do października 1929 był przydzielony z macierzystego pułku do Dowództwa 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie na stanowisko II oficera sztabu^[3]. W międzyczasie (2 kwietnia 1929) prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1929 stopień rotmistrza w korpusie oficerów kawalerii i 32. lokatą^[17]. Z dniem 15 października 1929 został przydzielony na siedmioipółmiesięczny kurs doskonalący młodszych oficerów kawalerii (tzw. kurs dowódców szwadronów) w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu^[3][18]. W październiku 1930 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Kawalerii na stanowisko dowódcy szwadronu szkolnego Szkoły Podchorążych Kawalerii^[19][20][21]. Na majora awansował ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 16. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[22][23]. W marcu 1939 na stanowisku dowódcy szwadronu zapasowego 5 puł.^[24]

21 sierpnia 1939 z rozkazu dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” objął dowództwo odcinka „Myszyniec” z zadaniem opóźniania nieprzyjaciela na drodze Myszyniec–Ostrołęka^[25]. 31 sierpnia zdał dowództwo odcinka i został przydzielony do dowództwa 5 puł.^[25] 4 września dowodził wypadem na wsie Sokoły (niem. Sokollen) i Długi Kąt (niem. Klarheim), położone na terytorium III Rzeszy^[26]. 7 września zorganizował oddział złożony z żołnierzy–rozbitków 33 i 41 Dywizji Piechoty, i dowodził nim do 12 września^[27]. Od 14 września pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 5 pułku ułanów^[25][28]. 6 października 1939, po kapitulacji pułku, dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau^[29].

Po uwolnieniu z niewoli wyjechał do Anglii i pozostał na emigracji. W czerwcu 1947 przebywał w Hursley^[30]. Później awansował na podpułkownika^[31]. Zmarł 29 marca 1959 w Londynie i został pochowany na cmentarzu St. Mary's (inaczej Battersea Rise) w Wandsworth^[32]. W tym samym grobie został pochowany major Konstanty Horoch (1892–1960)^[31]. Symboliczny grób Zygmunta Strubla znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie^[2].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3323 – 30 czerwca 1921^{[33][1][34][35]}
• Krzyż Walecznych^[36]
• Złoty Krzyż Zasługi^[23]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[36]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[36]
• Państwowa Odznaka Sportowa^[37]
• Odznaka Strzelecka^[37]

• Strubel Zygmunt Wacław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.2-127 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-10].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
• Lesław Kukawski: Historia pułku. W: 5 Pułk Ułanów Zasławskich. Krzysztof Mijakowski (red.). T. 7. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-267-7.
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Tadeusz Nowiński: Zarys historji wojennej 5-go pułku ułanów zasławskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Zygmunt Strubel: Działalność bojowa oddz. zbiorowego rozbitków 33 i 41 D.P. w rej. Ostrów Mazowiecka od dn. 7.IX.39 do dn. 12.IX.39 r.. [w:] B.I.17c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1947-06-27. [dostęp 2022-12-10].
• Zygmunt Strubel: Przydziały służbowe od 21.VIII do 6.X.1939 r.. [w:] B.I.17c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1947-06-27. [dostęp 2022-12-10].
• Juliusz S. Tym: Bój o Sokollen i Klarheim w Prusach Wschodnich 4 września 1939 roku. W: 5 Pułk Ułanów Zasławskich. Krzysztof Mijakowski (red.). T. 7. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-267-7.