Óscar Esplá

Óscar Esplá
	; Popiersie Óscara Espli dłuta Vicente Bañulsa (1923)
Imię i nazwisko	Óscar Esplá y Triay
Data i miejsce urodzenia	5 sierpnia 1886 ; Alicante
Pochodzenie	hiszpańskie
Data i miejsce śmierci	6 stycznia 1976 ; Madryt
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Óscar Esplá y Triay (ur. 5 sierpnia 1886 w Alicante, zm. 6 stycznia 1976 w Madrycie^[1]^[2]^[3]) – hiszpański kompozytor.

Życiorys

W latach 1903–1911 studiował inżynierię i filozofię na Uniwersytecie Barcelońskim^[1]^[2]^[3]. W zakresie muzyki był początkowo samoukiem, w 1909 roku otrzymał I nagrodę za Suitę orkiestrową na międzynarodowym konkursie kompozytorskim w Wiedniu^[1]. Następnie był uczniem Maxa Regera w Meiningen i Monachium (1912) oraz Camille’a Saint-Saënsa w Paryżu (1913)^[1]^[2]^[3]. W latach 1931–1934 był przewodniczącym Junta Nacional de Música^[1]^[2]. Od 1930 roku wykładowca konserwatorium w Madrycie, między 1936 a 1939 rokiem był jego dyrektorem^[2]^[3]. W czasie hiszpańskiej wojny domowej opuścił kraj i wyjechał do Brukseli^[1]. W 1946 roku został dyrektorem brukselskiego Laboratoire Musical Scientifique^[2]. W 1951 roku wrócił do Hiszpanii^[1].

Od 1958 roku prowadził w Alicante własne konserwatorium^[1]^[2]. Był reprezentantem Hiszpanii przy Radzie Muzycznej UNESCO oraz przewodniczącym hiszpańskiej sekcji Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej^[1]. Członek Królewskiej Akademii Sztuki Pięknych oraz francuskiej Académie des Beaux-Arts^[1]. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (1959)^[4].

Twórczość

Początkowo pozostawał pod wpływem niemieckiego neoromantyzmu i francuskiego impresjonizmu^[1]. W dojrzałym okresie swojej twórczości czerpał z folkloru południowo-wschodniej części Hiszpanii, w swoich utworach wykorzystywał melodie ludowe^[1]. Zbudował oryginalny system harmoniczny, oparty na skali c-des-es-e-f-ges-as-b^[1].

Był autorem prac El arte y la musicalidad (Alicante 1912), Fundamento estético de las actividades del espíritu (Monachium 1915) i Función musical y música contemporánea (Madryt 1955)^[2].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

Symfonia chóralna (1947–1950)
symfonia Aitana (1962)
Sinfonia de retaguardia (1969–1976)
poemat symfoniczny El sueño de Eros (1910)
poemat symfoniczny Don Quijote velando las armas (1924)
Suita orkiestrowa (1909)
Suita levantina (1911), przerobiona jako Poema de niños (1915)
Schubertiana (1928)
El ámbito de la danza (1929–1934)
2 suites folklóricas na orkiestrę kameralną (1932, 1934)
Concierto de cámara (1937)
Sonata del sur na fortepian i orkiestrę (1943–1945)
La pájara pinta (1955)

Utwory kameralne

2 kwartety smyczkowe (1920, 1956)
Sonata na skrzypce i fortepian (1913)
Trio fortepianowe (1917)
Sonata concertante (1939)

Utwory fortepianowe

Tres Movimientos (1930)
Lirica Española (1949)
Sonate espagnole (1949)

Utwory wokalno-instrumentalne

Himno republicano (1931)
kantata sceniczna La nochebuena del diablo na sopran, chór i orkiestrę (1926)
Psalm 124 De profundis na głosy solowe, chór i orkiestrę (1965)
kantata dla uczczenia 20. rocznicy proklamowania Karty Praw Człowieka ONZ na baryton, narratora, chór i orkiestrę (1968)

Opery

La bella durmiente (wyst. Wiedeń 1909)
La Balteira (wyst. Nowy Jork 1933)
Plumes au vent (1941)
La forêt perdue (1951)
El pirata cautivo (wyst. Madryt 1974)
Calixto y Melibea (1974–1976)

Balety

El contrabandista (1928)
Fiesta (1931, niedokończony)
Ciclopes de Ifach (1937)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 47. ISBN 83-224-0344-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1038. ISBN 0-02-865527-3.
↑ ^a ^b ^c ^d The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 252–253. ISBN 0-674-37299-9.
↑ Decreto 441/1959, de 1 de abril, por el que se concede la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio a don Oscar Esplá Triay.. Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado. [dostęp 2020-11-19]. (hiszp.).

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 47. ISBN 83-224-0344-5.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1038. ISBN 0-02-865527-3.

[harvard-3] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 252–253. ISBN 0-674-37299-9.

[boe-4] Decreto 441/1959, de 1 de abril, por el que se concede la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio a don Oscar Esplá Triay.. Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado. [dostęp 2020-11-19]. (hiszp.).

[1]

[2]

[3]

[4]