Adam Mularczyk

Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1923 Kraków
Data i miejsce śmierci	12 czerwca 1996 Filadelfia
Zawód	aktor, reżyser teatralny
Odznaczenia

Adam Mularczyk (ur. 13 stycznia 1923 w Krakowie^[1], zm. 12 czerwca 1996 w Filadelfii) – polski aktor oraz reżyser teatralny.

Urodził się 13 stycznia 1923 r. w Krakowie^[1]. Jako sześciolatek organizował w rodzinnym domu przedstawienia, w których występował. Gdy miał 13 lat, w jego szkole powszechnej powstał teatrzyk im. Jadwigi Smosarskiej^[2]. W tym samym wieku po raz pierwszy znalazł się w teatrze, występując z chórem Dzieci Krakowskich w operze Carmen G. Bizeta w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. W latach 1940–1945 uczęszczał do podziemnej Szkoły Dramatycznej w Krakowie^[3], ucząc się u Juliusza Osterwy, Marii Dulęby i Janusza Warneckiego^[4]. W 1940 r., korzystając z pomocy teatrologów, wśród których znaleźli się Wiesław Gorecki, Wiktor Bujański i Tadeusz Kudliński^[2], zorganizował konspiracyjny Krakowski Teatr Podziemny, który wystawił 16 spektakli, dając 8 premier^[3]. Do współpracy zaangażowani byli m.in. Wiktor Biegański, Marian Cebulski, Marian Friedman, Tadeusz Kwiatkowski, Juliusz Kydryński, Jerzy Merunowicz, Halina Mikołajska, Ewa Pachońska, Jerzy Passendorfer, Halina Romanowska, Wiktor Sadecki, Stanisław Zaczyk i Irena Stelmachówna^[4]. Po wojnie z większością tych aktorów został przyjęty do utworzonego Studia Teatr Stary w Krakowie^[2]. W sezonie 1945/46 należał do zespołu Starego Teatru w Krakowie^[5]. Został przyjęty do Związku Artystów Scen Polskich^[2], po tym jak w 1946 r. zdał aktorski egzamin eksternistyczny^[6].

W 1947 r. wraz z Januszem Warneckim^[2] przeniósł się do Warszawy i występował m.in. na scenach Teatru Muzycznego Domu Wojska Polskiego^[3] (tam duży sukces odniósł Żołnierz Królowej Madagaskaru w adaptacji Juliana Tuwima, w którym grał)^[2], Teatru Współczesnego^[3], Teatru Nowego (1947–1953), Teatru Narodowego (1954–1971) i Teatru Polskiego (1971–1974)^[5]. Doceniany był za role Chudogęby w Wieczorze Trzech Króli Szekspira, Bazylego w Weselu Figara Beaumarchaisa, Prologusa, Judasza i Jandrasa w Historyji o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka^[2].

19 stycznia 1955 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki został odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej^[7].

Ogólnopolską rozpoznawalność przyniosły mu role w filmach: taksówkarza z Nie lubię poniedziałku (1971) i malarza Bogdana Adamca w Poszukiwany, poszukiwana (1972)^[3]. Uznanie przyniosła mu rola Lucky′ego w sztuce Samuela Becketta Czekając na Godota w reżyserii Jerzego Kreczmara, wystawianej w 1957 r. w Teatrze Współczesnym^[4]. Występował również w radiowym Teatrzyku Eterek Jeremiego Przybory w roli profesora Pęduszki^[3].

Był wieloletnim wykładowcą Metropolitalnego Seminarium w Warszawie i w zakonie paulinów, gdzie uczył wystąpień publicznych^[3]. Zorganizował i prowadził teatr studencki w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie oraz teatr uczniowski w Gimnazjum Św. Augustyna^[8]. Jednym z jego uczniów był Jerzy Popiełuszko^[2]. W 1973 r. władze Polski Ludowej uznały go za wroga ludu, w związku z czym opuścił Polskę wraz z żoną i synem, zamieszkując w Filadelfii. Ze względu na barierę językową nie mógł dłużej pracować w zawodzie, ale w ramach działalności społecznej utworzył Polski Teatr Dramatyczny w Filadelfii, który wystawił entuzjastycznie przyjętą Niespodziankę Karola Huberta Rostworowskiego, jednak z powodu braku środków teatr szybko zawiesił działalność^[3]. Uczestniczył też w powstaniu pierwszej polskiej stacji telewizyjnej w Filadelfii^[4]. W 1996 r. podjął próbę reanimacji teatru, przygotowując premierę Werbla domowego Jana Kantego Gregorowicza, ale zmarł 12 czerwca tego samego roku w Filadelfii, w trakcie przygotowań do premiery^[3]. Został pochowany w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown, zwanym amerykańską Częstochową^[3]. Śmierć artysty nie zakończyła działalności teatru, gdyż Zofia Wróblewska-Mularczyk postanowiła kontynuować dzieło męża, zapraszając do współpracy m.in. aktora Witolda Sadowego i razem wystawili Werbel domowy oraz takie sztuki jak Grube ryby Michała Bałuckiego czy Porwanie Sabinek w adaptacji Juliana Tuwima^[3].

W 1996 r., zgodnie z życzeniem męża, Zofia Wróblewska-Mularczyk ufundowała nagrodę^[3] w wysokości tysiąca dolarów^[4] dla najlepszego studenta lub studentki trzeciego roku^[5] Wydziału Aktorskiego Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie^[3].

• Sprawa do załatwienia (1953) jako kibic na meczu bokserskim
• Żołnierz zwycięstwa (1953) jako rozstrzeliwany w czasie wojny domowej w Hiszpanii
• Kariera (1954) jako Kazimierz Rosiak, gospodarz Karwowskiego
• Godziny nadziei (1955) jako stary Włoch
• Warszawska Syrena (1956) jako kupiec Niedolas
• Król Maciuś I (1957) jako król Stary
• Kalosze szczęścia (1958) jako Pietrzak, karawaniarz w Monachium
• Ósmy dzień tygodnia (1958) jako bandzior z ulicy na której mieszkają Waliccy
• Zadzwońcie do mojej żony (1958) jako kapitan motorówki
• Zamach (1958) jako pan Józef, mechanik samochodowy
• Tysiąc talarów (1959) jako bandyta
• Ostrożnie Yeti (1960) jako złodziej „niezłego” obrazu
• Dwaj panowie N (1961) jako Grzegorz, kolega Kazimierza Dziewanowicza z archiwum hipoteki
• Milczące ślady (1961) jako Wacław Szyndzielorz, członek oddziału „Pioruna”
• Złoto (1961) jako mężczyzna przy barze
• Drugi brzeg (1962) jako więzień kryminalny „Rączka”
• Skąpani w ogniu (1963) jako Witoch
• Popioły (1965) jako stary Żyd w Wygnance
• Tomek i pies (1965) jako pracownik schroniska (odc. 6)
• Pieczone gołąbki (1966) jako majster Wierzchowski
• Wojna domowa (1966) jako cykliniarz Adaś (odc. 14)
• Akcja Brutus (1970) jako porucznik Mikołaj Lewicki, kontakt Niwińskiego
• Album polski (1970) jako kolejarz
• Lokis. Rękopis profesora Wittembacha (1970)
• Milion za Laurę (1971) jako handlarz na bazarze, znajomy Bulaka
• Nie lubię poniedziałku (1971) jako taksówkarz
• Seksolatki (1971) jako aptekarz Bronisław
• Poszukiwany, poszukiwana (1972) jako malarz Bogdan Adamiec

• Makbet (1959)
• Różaniec z granatów (1959)
• Zdemaskowanie Blanco Posneta (1959)
• Mężczyzna w damskim kapeluszu (1960)
• Śluby powszednie (1960) jako Skrzypek Gordonek
• Weekend w pensjonacie Cyprys (1960) jako Foxe
• Don Alvares albo niesforna w miłości kompanija (1961)
• Mistrz Pathelin (1961)
• Pan Pickwick w tarapatach (1961)
• Ta trzecia (1961) jako Poterkiewicz
• Noc w oberży (1962)
• Akcja Lucy (1963)
• Kordian (1963) jako Wariat I
• Don Juan czyli kamienny gość (1964)
• Kwatery (1964) jako Poczwara
• Kapitan z Koepenick (1965)
• Zabawa jak nigdy (1965)
• Szwejk na tyłach (1966)
• Grube ryby (1968) jako Służący Filip
• Mężowi biada (1968) jako Luśniak
• Baron Munchhausen (1969) jako Człowiek z wózkiem
• Epilog norymberski (1969) jako Więzień obozu w Treblince, świadek oskarżenia
• Gniewko, syn rybaka (1969) jako Bartnik - cz. 4
• Żaglowce, białe żaglowce (1970) jako Woźny
• 12 krzeseł (1972) - cz. 1
• Morderstwo o północy (1972) jako Ogrodnik
• Przeklęte podwórze (1972) jako Ormianin

• Adam Mularczyk w bazie IMDb (ang.)
• Adam Mularczyk w bazie Filmweb
• Adam Mularczyk w bazie filmpolski.pl
• Adam Mularczyk na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Adam Mularczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .