.JPG) Statua Bartolomeu Diasa w Londynie | |
| Data urodzenia |
ok. 1450 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
żeglarz, konkwistador, odkrywca |
| Narodowość | |
Bartolomeu Dias, wymowa portugalska (IPA) /baɾ.tu.lu.'mew 'di.ɐʃ/, znany także jako Bartolomeo Diaz (ur. 1450, zm. 29 maja 1500[1]) – żeglarz, konkwistador i odkrywca portugalski. W latach 1487–1488 roku poprowadził pierwszą ekspedycję europejską, która dotarła do Przylądka Dobrej Nadziei[2].
10 sierpnia 1486 roku król Portugalii Jan polecił Diasowi zbadanie części Afryki wysuniętych najdalej na południe[2][3]. Dias i jego załoga przypuszczalnie wyruszyli z Lizbony w drogę w sierpniu 1487 roku i popłynęli na południe wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża Afryki, docierając m.in. do ujścia Konga[2][3][4]. 8 grudnia ekspedycja dotarła do Walvis Bay na wybrzeżu dzisiejszej Namibii[2][4]. W styczniu 1488 roku w wyniku burz trwających trzynaście dni ekspedycja została zepchnięta na Atlantyk[2][3]. Gdy burza ucichła Dias nakazał ponownie zwrócić się do portu. 3 lutego statki dopłynęły do wybrzeża. Dias zdał sobie sprawę, że musieli minąć południowy kraniec Afryki, zwrócił się więc na północ i dotarł 3 lutego 1488 roku do Mossel Bay. Stamtąd ekspedycja dopłynęła do zatoki Algoa. Tam załoga odmówiła dalszego rejsu[2].
W maju 1488 roku ekspedycja dotarła do Przylądka Burz. Później nazwa ta została zmieniona przez króla Portugalii Jana II na Przylądek Dobrej Nadziei z powodu otwarcia szlaku na wschód[2][3]. Według innej relacji nową nazwę zaproponował sam Dias[2]. Niewiele wiadomo o drodze powrotnej ekspedycji. Pewne jest, że Dias dopłynął do okolic dzisiejszej Liberii. Załoga wróciła do Portugalii w grudniu 1488 roku[2].
W 1497 roku Dias pomógł w zaplanowaniu udanej wyprawy Vasco da Gamy do Indii. Dias częściowo wziął udział w wyprawie da Gamy, docierając do Wysp Zielonego Przylądka. W 1500 roku Dias towarzyszył wyprawie Pedra Álvaresa Cabrala, która kierowała się do Indii przez Brazylię[2]. Podczas tego rejsu 29 maja 1500 roku Dias zmarł, gdy jego okręt uległ zniszczeniu w burzy koło Przylądka Dobrej Nadziei[1][2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Dias Bartolomeu, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-10-05].
- ↑ a b c d e f g h i j k Bartolomeu Dias [online], britannica.com [dostęp 2024-11-17] (ang.).
- ↑ a b c d Bartolomeu Dias [online], newadvent.org [dostęp 2024-11-17] (ang.).
- ↑ a b Krzysztof Jarzyna, Cyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu szlaków morskich z Europy do Indii w epoce żagla, „Prace Geograficzne” (142), Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, 2015, s. 113 [dostęp 2024-11-17].
