e | |
Jednostka znakowa |
e |
---|---|
Unikod |
U+0065 |
UTF-8 (hex) |
65 |
Inne systemy | |
X-SAMPA | e |
Kirshenbaum | e |
IPA Braille↗ | ⠑ |
Przykład | |
informacje • pomoc | |
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Samogłoska półprzymknięta przednia niezaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to e.
Języki, w których występuje ten dźwięk
[edytuj | edytuj kod]- angielszczyzna australijska i angielszczyzna nowozelandzka: bed [bed], „łóżko” (odpowiada głosce [ɛ] w RP i GA, choć u niektórych użytkowników NzE może być ona bliższa [ɪ])
- angielszczyzna szkocka i niektóre dialekty angielszczyzny amerykańskiej: play [pl̥e:], „grać” (odpowiada dyftongowi [eɪ̯] w RP i GA)
- dialekt egipski języka arabskiego: ليه [le:], „dlaczego?”, „czemu?”
- język duński: seng [seŋ], „łóżko”
- język farerski: eg [e:], „ja”
- język francuski: ⓘbeauté [boˈte], „piękno”[1]
- język galicyjski: ⓘabeto [äˈβ̞eto], „jodła”
- język gruziński: მეფჱ [mɛpʰej], „król” (alofon [ɛ])
- język kataloński: séc [sek], „składać”, „zawijać”[2]
- język niderlandzki: ⓘbeet [be:t], „kęs” (standardowa wymowa, ale w Holandii z reguły ta głoska jest dyftongizowana – ⓘ[beɪ̯t])
- język niemiecki: ⓘSeele [ˈze:lə], „dusza”
- język norweski: le [le:], „śmiać się”
- język polski: ⓘmiejsce [ˈmjejsʦɛ] (alofon /ɛ/ między spółgłoskami miękkimi)[3]
- język portugalski: ⓘportuguês [purtuˈɣeʃ], „portugalski”[4]
- język północnofryzyjski: ween [ʋe:n], „niebieski”
- język rosyjski: ⓘшея [ˈʂejə], „szyja” (występuje tylko przed spółgłoskami miękkimi)
- język szwedzki: ⓘse [se:], „widzieć”
- język włoski: ⓘVenezia [veˈnɛt:sja], „Wenecja”[5]
- język zachodniofryzyjski: skeel [ˈske:ɫ], „zezowaty”
W niektórych językach występuje samogłoska średnia przednia niezaokrąglona, nie posiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [e̞] lub [ɛ̝] (najczęściej w pierwszy sposób), kiedy niezbędne jest rozróżnienie:
- dialekt Yorkshire języka angielskiego: play [ple̞:], „grać”[6]
- język fiński: ⓘmetro [ˈme̞tro̞], „metro”[7]
- język hebrajski: ⓘיְרִיחוֹ [je̞ʁiˈħo̞], „Jerycho”[8]
- język hiszpański: ⓘdiez [di̯e̞θ], „dziesięć”[9]
- Algherese i północne dialekty języka katalońskiego: sec [se̞k], "suchy" (w tych dialektach /ɛ/ i /e/ łączą się do [e̞])
- język nowogrecki: ⓘέψιλον [ˈe̞psilo̞n], „epsilon”
- język rosyjski: ⓘчеловек [t͡ɕɪlɐˈvʲe̞k], „człowiek”, „osoba” (występuje tylko po spółgłoskach miękkich)[10]
- język rumuński: ⓘsocietate [so̞.ʧje̞'tä.te̞], „społeczeństwo”
- język serbsko-chorwacki: ⓘpitanje [pǐ:ta:ɲe̞], „pytanie”[11]
- język szwedzki: häll [he̞l], „płaska skała” (w wielu dialektach „e” i „ä” wymawia się w taki sam sposób)
- język tagalog: daliri [dɐˈliɾe], „palec u ręki”
- język turecki: ⓘerkek [e̞ɾˈke̞c], „mężczyzna”[12]
- język węgierski: ⓘhét [he̞:t], „siedem”[13]
- język maryjski: теле [tele] „zima”
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Fougeron, Cecile; Smith, Caroline L (1993), „Illustrations of the IPA:French”, Journal of the International Phonetic Association 23 (2): 73–76, doi:10.1017/S0025100300004874.
- ↑ Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), „Catalan”, Journal of the International Phonetic Association 22 (1-2): 53–56, doi:10.1017/S0025100300004618.
- ↑ Stanisław Walewski, Langenscheidts Taschenbuch Deutsch: Polnisch-Deutsch, Deutsch-Polnisch, 1980, ISBN 3-468-96100-6.
- ↑ Cruz-Ferreira, Madalena (1995), „European Portuguese”, Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94, doi:10.1017/S0025100300005223.
- ↑ Rogers, Derek; d’Arcangeli, Luciana (2004), „Italian”, Journal of the International Phonetic Association 34 (1): 117–121, doi:10.1017/S0025100304001628.
- ↑ Roca, Iggy; Johnson, Wyn (1999), A Course in Phonology, Blackwell Publishing.
- ↑ Iivonen, Antti; Harnud, Huhe (2005), „Acoustical comparison of the monophthong systems in Finnish, Mongolian and Udmurt”, Journal of the International Phonetic Association 35 (1): 59–71, doi:10.1017/S002510030500191X.
- ↑ Laufer, Asher (1999), „Hebrew”, Handbook of the International Phonetic Association, s. 96–99.
- ↑ Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), „Castilian Spanish”, Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259, doi:10.1017/S0025100303001373.
- ↑ Jones, Daniel; Dennis, Ward (1969), The Phonetics of Russian, Cambridge University Press.
- ↑ Landau, Ernestina; Lončarića, Mijo; Horga, Damir; Škarić, Ivo (1999), "Croatian", Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet, Cambridge: Cambridge University Press, s. 66–69, ISBN 0-521-65236-7.
- ↑ Zimmer, Karl; Orgun, Orhan (1999), "Turkish", Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet, Cambridge: Cambridge University Press, s. 154–158, ISBN 0-521-65236-7.
- ↑ Szende, Tamás (1994), „Illustrations of the IPA:Hungarian”, Journal of the International Phonetic Alphabet 24 (2): 91–94.