Bolesław III Płocki

Bolesław III książę mazowiecki i płocki, nadaje 21 października 1349 roku matce swej Elżbiecie Giedyminównie ziemię wyszogrodzką za udzielenie mu jej pieniędzy posażnych na posag dla siostry Anny, wydanej za Henryka, księcia żagańskiego
Książę płocki
Okres	od 1336 do 1351
Poprzednik	Wacław płocki
Następca	Kazimierz III Wielki
Książę wiski
Okres	od 1345 do 1351
Poprzednik	Siemowit II
Następca	Kazimierz III Wielki
Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie (Piastowie mazowieccy)
Data urodzenia	pomiędzy 1322 a 1330
Data śmierci	20 sierpnia 1351
Miejsce spoczynku	Płock
Ojciec	Wacław płocki
Matka	Elżbieta Giedyminówna

Bolesław (Bolko) III płocki także jako Bolesław Wańkowic^[1] (ur. pomiędzy 1322 a 1330, zm. 20 sierpnia 1351) – książę płocki od 1336, początkowo do 1340 regencja stryjów, od 1345 w Wiźnie i Sochaczewie, przez cały okres rządów formalnie lennik czeski.

Bolesław III był jedynym synem księcia płockiego Wańki i Elżbiety Giedyminówny. W chwili śmierci w 1336 ojca małoletni, znalazł się do 1340 pod opieką stryjów Siemowita II i Trojdena I. Pięć lat później zmarł bezpotomnie jego stryj Siemowit II, co przyniosło mu Wiznę i Sochaczew.

W bliżej nieznanym momencie Bolesław III uznał się, tak jak ojciec, lennikiem króla czeskiego Jana Luksemburczyka, co miało mu zapewnić integralność terytorialną księstwa położonego między dwiema zwalczającymi się potęgami – Polską i zakonem krzyżackim. W tym też celu 30 września 1341 Bolesław zobowiązał się ponowić hołd lenny na ręce Karola Luksemburskiego na wypadek śmierci króla Jana.

W 1343 Bolesław razem z pozostałymi książętami mazowieckimi potwierdził postanowienia pokoju kaliskiego i zgodził się na rezygnację Polski z Pomorza i ziemi chełmińskiej.

W drugiej połowie lat czterdziestych XIV wieku Bolesław zaczął jednak odchodzić od polityki współpracy z czeskimi Luksemburgami, zbliżając się do króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Co więcej, w bliżej nieznanym momencie na wypadek braku męskiego potomstwa zapisał swoje księstwo Kazimierzowi, co uczynił wbrew interesom politycznym dynastii Luksemburgów.

W 1351 Bolesław III wziął udział razem z Kazimierzem Wielkim i Ludwikiem Andegaweńskim w wyprawie przeciwko władcy litewskiemu Kiejstutowi. Wyprawa zakończyła się pełnym sukcesem, zwłaszcza że 15 lipca 1351 udało się zawrzeć z Litwinami układ rozejmowy na mocy którego Kiejstut zobowiązał się przyjąć chrześcijaństwo i w tym celu został oddany pod opiekę księcia płockiego w charakterze honorowego jeńca. Wkrótce okazało się jednak, że ze strony Kiejstuta był to tylko zabieg dyplomatyczny, gdyż pięć dni później zdecydował się on na ucieczkę, korzystając z ataku podążających za oddziałami Bolesława wojsk litewskich. W pościgu za Kiejstutem Bolesław III zginął pod Mielnikiem^[1] trafiony strzałą z łuku, a władca litewski nie niepokojony już przez nikogo wrócił do siebie.

Zmarły 20 sierpnia 1351 Bolesław III został pochowany w katedrze płockiej^[2]. Nigdy się nie ożenił i nie zostawił następców. Księstwo płockie po jego śmierci zostało podzielone pomiędzy książąt mazowieckich, braci - Siemowita III i Kazimierza Trojdenowica (dostał się im Gostynin i Sochaczew), i króla Polski (Płock i Wizna, Ziemia Zakroczymska). 18 września 1351 obaj bracia złożyli hołd lenny królowi Kazimierzowi. Ostateczna rezygnacja od zobowiązań lennych Mazowsza przez cesarza Karola IV, nastąpiła 26 lutego 1360 na sejmie Rzeszy w Norymberdze^[3].

• Adam Bujak: Nekropolie królów i książąt polskich. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2720-4.
• Karol Maleczyński: Bolesław III. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 271–272. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

• Nadanie ziemi wyszogrodzkiej matce przez księcia mazowieckiego i płockiego Bolesława, 21 X 1349 rok. dziedzictwo.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-27)].